Nie zawsze konieczna jest wymiana. Jak samodzielnie naprawiać i odnawiać okna

Spis treści

1. Okna. Naprawa okleiny i jej wymiana
2. Sklejanie pęknięć w oknach z PCV
3. Szpachlowanie dziur w oknach - woski
4. Naprawa profili aluminiowych
5. Odnawianie powłoki na drewnianych ramach
6. Szpachlowanie okien drewnianych
7. Usuwanie rys z szyb
8. Wymiana przeszklenia
9. Regulacja i naprawa okuć
10. Wymiana uszczelek
11. Okna z metalu: okna aluminiowe, stalowe i z brązu. Zdjęcia

Technologie napraw są jednak dobrze opracowane i korzystają z nich przeważnie monterzy. Muszą oni wiedzieć, jak usunąć usterki, które powstały na etapie produkcji, transportu lub w trakcie osadzania okien. Klienci często nawet nie zdają sobie sprawy, że ich nowe okno, jeszcze zanim trafiło na miejsce, już przeszło jakąś kurację.

Skoro można naprawić okno dopiero co odpakowane, to uda się też dokonać tego z oknem mającym już swoje lata. Oczywiście, wymiana okna na nowe to najrozsądniejsze wyjście. Nowe okno będzie ładniejsze, zapewne też cieplejsze, bardziej funkcjonalne i objęte gwarancją. Nie każdego jednak stać na luksus wymiany. Nie każdy też gotów jest na tak poważny remont. Wyjaśniamy więc, co można poprawić i jak to zrobić.

Okna. Naprawa okleiny i jej wymiana

Większość sprzedawanych u nas okien to okna z PCV. Ich ramy ładny wygląd zawdzięczają przeważnie okleinom. Są to cienkie, kolorowe folie, czasem imitujące drewno, nanoszone na profile w trakcie produkcji. Dostarczają je specjalistyczne firmy bezpośrednio do fabryk. Zdarza się, że w trakcie eksploatacji okna folia ulegnie zniszczeniu – rozerwaniu lub przebarwieniu. Co wtedy zrobić?

Można ją wymienić – jest dostępna w sprzedaży u dystrybutorów lub monterów okien. Ważne, żeby była taka sama, jak ta, którą dany model okna wykończono. Niektóre z oklein mają tak zwane markery. To znaczniki pozwalające zidentyfikować elektronicznym detektorem, czy okleina jest tej samej firmy co detektor. W innym przypadku informacji na temat jej rodzaju trzeba poszukać w karcie technicznej lub u producenta okien.

Folie naprawcze do okien są oferowane w niedużych odcinkach szerokości 50 lub 100 cm. Ich ręczna aplikacja to spore wyzwanie, dlatego radzimy skorzystać z usług fachowców, którzy dysponują urządzeniami do ich nanoszenia na profile. Najpierw trzeba usunąć odcinek uszkodzonej okleiny – zazwyczaj z jednego boku ramy, od zgrzewu do zgrzewu. Służą do tego metalowe skrobaki. Podłoże trzeba później przeszlifować papierem ściernym, by usunąć resztki folii i kleju, a następnie starannie je oczyścić z pyłu.

Czytaj też:

Okna w pałacu - 44 tys. zł za sztukę

Folie docina się i czym prędzej przykłada do profilu. Ma ona naniesiony na spodzie klej. Żeby zadziałał, trzeba okleinę nagrzewać opalarką elektryczną. Takie ponowne okleinowanie jest bardzo trudne, trzeba zwłaszcza uważać, by nie pojawiły się pęcherze. Dlatego monter musi posługiwać się specjalistycznymi raklami – plastikową i filcową. Pierwsza pomaga równo połączyć folię z podłożem, a druga usunąć spod niej powietrze.

Sklejanie pęknięć w oknach z PCV

Pęknięcia w oknach z PCW pojawiają się przeważnie na połączeniach profili, zwłaszcza gdy są tam zrobione tak zwane wąskie zgrzewy. Pęknięcia po oczyszczeniu wypełnia się masą szpachlową. Żeby tak naprawione miejsce nie odbiegało kolorystycznie od reszty, trzeba je jeszcze zamalować. Stosuje się do tego specjalne mazaki.

Oferowane są one przez specjalistyczne firmy, w bardzo dużym wyborze barw. Łatwo więc dobrać ją do kolorystyki okleiny. Mazakami można też zamalowywać rysy i pęknięcia, kiedy to spod okleiny przebija biały plastik. Posłużą także do wykonania barwnej spoiny między starym a nowym odcinkiem okleiny.

Po użyciu mazaka warto pomalować profile specjalnym lakierem bezbarwnym do PCW, aby ujednolicić stopień połysku.

Szpachlowanie dziur w oknach - woski

Drobne rysy i dziurki znikną pod nową okleiną, ale większe, na przykład będące niemiłym wspomnieniem po włamaniu, już nie. Trzeba je zaszpachlować. Służą do tego między innymi twarde woski o kolorze dobranym do barwy okleiny. Aplikuje się je po rozgrzaniu, a gdy wyschną, specjalną ryflowaną szpachelką usuwa ich nadmiar. Czynnością finalną jest wtedy delikatne przeszlifowanie i wypolerowanie naprawionego miejsca.

Gdyby nie udało się dobrać barwy wosku do barwy profilu, zawsze możliwe jest zmieszanie dwóch lub trzech wosków po ich roztopieniu, aby w ten sposób uzyskać pożądany odcień. Woski nadają się do głębszych rys, wgnieceń i niewielkich dziur. Po ich zastosowaniu warto profile pomalować lakierem bezbarwnym do PCW, aby ujednolicić ich strukturę. Do wyboru mamy lakiery o wysokim bądź delikatnym połysku, o fakturze satynowej bądź matowej, a nawet takie, które odtworzą drobne uziarnienie.

Są również specjalne szpachlówki i żywice do wypełniania ubytków. To z reguły produkty dwukomponentowe – baza i utwardzacz – które przed użyciem trzeba połączyć w odpowiednich proporcjach i wymieszać.

Przeczytaj też:

7 nietypowych polskich domów

Przygotowaną masą naprawczą wypełnia się ubytek, a po jej całkowitym wyschnięciu, co zajmuje około 20-30 min, szlifuje papierem ściernym – najpierw grubo, a później drobnoziarnistym. Po przeszlifowaniu profil trzeba odpylić i odtłuścić, po czym nakleić folię naprawczą. Zamiast po folię, można jeszcze sięgnąć po pisak z farbą akrylową, dobraną kolorystycznie do barwy okleiny. Będzie on skuteczny tylko wtedy, gdy szpachlowana płaszczyzna nie jest duża, bo inaczej naprawione tak miejsce zanadto rzucałoby się w oczy. Na większe szpachlowane powierzchnie lepsza jest wodoodporna farba retuszerska do drewna i tworzyw sztucznych. Farby takie są dostępne w kolorach odpowiadających najczęściej stosowanym barwom oklein.

Dziury w profilach, które mogą być na przykład wynikiem błędu montera (w złym miejscu wykonał nawiert), da się zasklepić za pomocą kolorowych kołków naprawczych z tworzywa sztucznego. Mają one średnice 3 lub 6 mm. Wbija się je w otwór, odcina to, co wystaje, i szlifuje.

Naprawa profili aluminiowych

Ich okleinowanie wygląda tak samo, jak w przypadku profili PCW. Podobnie ma się sprawa ze stosowaniem pisaków i farb retuszerskich. Różnica tkwi w szpachlowaniu głębszych rys, pęknięć, wgnieceń. Nie stosuje się tu wosków. Aluminiowe ramy za mocno się bowiem nagrzewają i plomba z wosku mogłaby tego nie wytrzymać. Zalecane są natomiast specjalne, epoksydowe masy szpachlowe do aluminium i stali, wykazujące dużą wytrzymałość na wysoką temperaturę i uszkodzenia mechaniczne. Po nałożeniu i wyszlifowaniu trzeba je pomalować. Masy takie są w sam raz do dużych ubytków, ale już nie do zarysowań. Te lepiej szpachlować specjalną, cienkowarstwową masą, wykazującą bardzo dużą przyczepność do podłoża.

Dostawcy materiałów do odnawiania okien opracowali też całe zestawy do renowacji profili aluminiowych, sprzedawane w poręcznych walizkach. Wewnątrz znajdziemy masy szpachlowe pisaki do retuszowania, a także niezbędne narzędzia do precyzyjnego ścinania nadmiaru szpachli i szlifowania plombowanych miejsc.

Czytaj też:

Okna XXL w domu. To musisz wiedzieć

Odnawianie powłoki na drewnianych ramach

Konserwacja takiej stolarki sprowadza się przeważnie do usunięcia z drewna starej powłoki i naniesienia nowej. Pozbywamy się zatem lakieru lub farby i ponownie wykańczamy skrzydło lub ościeżnicę.

Usunięcie powłoki nie jest jednak takie proste, zwłaszcza jeśli dobrze przywarła do podłoża. Metod jest kilka. Jeśli farba bądź lakier bardzo się łuszczą, najlepiej sięgnąć po szlifierkę. Polecamy niewielkie narzędzie oscylacyjne z małą stopą roboczą typu delta. Sprawdzi się tu również elektryczne narzędzie wielofunkcyjne, które ma taką stopę w zestawie, a co ważne, można ją w razie potrzeby wymienić na płaski skrobak, także pomocny w zdzieraniu resztek powłoki.

Skrobak lub szpachelka są nieodzowne, gdy powłoka mocno się trzyma. Wtedy przed jej zdzieraniem ramę trzeba posmarować preparatem do usuwania farb. Ma on postać żelu. Po nałożeniu powoduje zmięknięcie powłoki, więc łatwo ją zeskrobać z drewna. Pozostałości po wyschnięciu można zeszlifować. Preparaty takie pozwolą nam rozmiękczyć farbę w tych miejscach, gdzie szlifierka nie zdołała dotrzeć. Polecamy też stosować je do usuwania farby z drewna rzeźbionego lub elementów ażurowych.

Szpachelka lub specjalna skrobaczka w formie metalowego trójkąta nasadzonego na prostopadle ustawioną rękojeść to wyposażenie potrzebne, gdy farbę chcemy usunąć opalarką elektryczną. Gorące powietrze wydostające się z dyszy opalarki także zdolne jest zmiękczyć farbę albo lakier.

Na koniec czeka nas malowanie. Jeśli w oknie są szyby – te trzeba zabezpieczyć folią i taśmą malarską. Do malowania używamy wtedy wąskich pędzli. Pamiętajmy, żeby taśmą okleić też wystające elementy stalowych okuć. Taśmę zrywamy po malowaniu, ale zanim farba całkiem wyschnie, bo inaczej jej płaty mogą odchodzić razem z taśmą. Jeśli szyby są czasowo zdjęte, okna możemy pomalować pistoletem natryskowym, co znacznie przyspieszy pracę.

Szpachlowanie okien drewnianych

Przed ponownym pomalowaniem okien trzeba zobaczyć, czy w drewnie nie ma jakiś ubytków. Jeśli są, musimy je najpierw wypełnić.

Metod jest kilka, a na ich wybór wpływa skala uszkodzeń. Drobne rysy, odróżniające się kolorystycznie od tła, zamalowuje się specjalnymi pisakami. Te mają w zbiorniczku akrylową farbę, której kolor trzeba dobrać do barwy drewna lub kryjącej je powłoki. Przypuśćmy, że na drewnianych ramach widać głębsze zarysowania, wgłębienia lub niewielkie pęknięcia. Możemy je wypełnić woskiem. Oferowany jest w formie kostek lub patyczków o kolorach typowych dla popularnych gatunków drewna i ich możliwych odcieniach. Najpierw jednak uszkodzone miejsce czyścimy, odtłuszczamy i czekamy aż wyschnie.

Warto wiedzieć:

Gwarancja na okna drewniane. Ile lat?

Następnie wosk się roztapia, do czego służy specjalny elektryczny przyrząd, i wypełnia nim wgłębienia. Gdy wyschnie, specjalną ząbkowaną szpachelką usuwa się jego nadmiar, na równo z naprawianą płaszczyzną. Następnie, używając szorstkiej włókniny, poleruje się wosk. Czeka nas jeszcze ujednolicenie struktury naprawianego elementu, żeby szpachlowane miejsce nie odróżniało się na tle reszty ramy. W tym celu ramę maluje się lakierem do drewna, zależnie od potrzeb: matowym, satynowym lub błyszczącym. Specjaliści od renowacji drewna, dzięki zastosowaniu jaśniejszego i ciemniejszego wosku, potrafią odtworzyć nawet rysunek słojów. Efekt takiego retuszu trudno odróżnić od wyglądu naturalnego drewna.

Do wypełniania większych ubytków – dziur po sękach bądź wyłamanych fragmentów – służą szpachle jedno- lub dwukomponentowe. Standardowe kity do drewna, na przykład te pakowane w plastikowe tuby, nie sprawdzą się na zewnętrznej stronie okien, bo nie są wystarczająco odporne na surowe warunki pogodowe.

Usuwanie rys z szyb

Rysy na szybach powstają najczęściej w transporcie lub podczas montażu okien, ale też mogą pojawić się później, w wyniku nieostrożnego obchodzenie się z nimi.

Rysy na szybach, zwłaszcza tarasowych lub balkonowych, może pozostawić kot lub pies. Rysy to nie wyrok skazujący okno na wymianę, można bowiem zamówić usługę ich spolerowania. Jest to koszt około 120-350 zł za jedno okno. Oczywiście na cenę ma wpływ także liczba zarysowań. Okna mogą być polerowane na miejscu, ale najczęściej demontuje się skrzydła i zawozi w tym celu do zakładu szklarskiego.

Są też domowe metody usuwania rys, które warto wypróbować, zanim wezwie się specjalistów. Można spróbować wypolerować okno, używając pasty do polerowania szkła, pasty uzyskanej z połączenia dwóch części sody oczyszczonej i jednej części wody lub nawet pasty do zębów. Pastę nanosi się na rysę i poleruje filcową ściereczką, wykonując koliste ruchy. Najlepiej posłużyć się w tym celu elektryczna polerką, z nałożoną gąbką lub futerkiem polerskim.

Rysy lub wyszczerbienia można też wypełnić bezbarwnym lakierem do paznokci, po uprzednim ich odtłuszczeniu wodą z octem (proporcja 1:1). Gdy plomba z lakieru wyschnie, jego nadmiar usuwamy wacikiem nasączonym zmywaczem do paznokci. Lakier można zastąpić preparatem żywicznym, nazywanym balsamem kanadyjskim. Jego nadmiaru nie zmywamy, tylko usuwamy go przez polerowanie powierzchni.

Zalecamy jednak wypróbować powyższe metody na niepotrzebnym kawałku szkła i ocenić, czy efekt nas zadowala.

Firmy stosują do usuwania rys profesjonalne polerki podciśnieniowe, szlifierki z tarczami do szkła, drobnowłóknistą wełnę stalową i środki chemiczne: mleczka polerskie lub żele produkowane z dwutlenku ceru. Głębsze rysy usuwają metodą delikatnego szlifowania lub wypełniają je specjalistycznymi, bezbarwnymi żywicami.

Wymiana przeszklenia

Najtaniej wymienić szkło w starych oknach, na przykład skrzynkowych, wpuszczających światło do domku letniskowego, zimnego garażu lub szopy. Stolarka taka ma bowiem pojedyncze tafle szkła, z wymianą których poradzi sobie każdy szklarz. Skrzydła zdejmuje się zatem z ościeżnic i zawozi do warsztatu, a odbiera gotowe do ponownego osadzenia.

Przed takim szkleniem warto usunąć stare szyby i odnowić ramy, bo później będzie to już bardziej kłopotliwe, a nowe szkło łatwo wtedy niechcący zabrudzić lub stłuc. W stare drewniane ramy nie wstawimy raczej ciepłych szyb zespolonych, bo te są zbyt grube w stosunku do ram.

Szyby zespolone, jeśli się poważnie uszkodzą lub okażą zbyt mało energoszczelne, można wymienić na nowe. Niestety pakiety cieplejsze są też przeważnie grubsze i możliwe, że nie da się ich dopasować do istniejących ram z drewna lub PCW.

Szyba zespolona nie jest trwale połączona z ramą. Jest zaklinowana dzięki plastikowym podkładkom, a od wewnątrz przytrzymywana przez listwy przyszybowe.

Nową szybę zamawiamy w firmie specjalizującej się w montażu stolarki. Dobrze, żeby przedstawiciel takiej firmy najpierw wymierzył okno, bo nowa szyba musi idealnie pasować do otworu. Pomoże on też dobrać rodzaj i grubość przeszklenia (tę odczytuje się z oznaczeń na ramce dystansowej starej szyby).

Szyby raczej nie wymienimy sami, zwłaszcza dużej, znajdującej się w oknie tarasowym lub nieotwieranym doświetlu, które mu towarzyszy. Tu potrzeba ekspertów. Monter najpierw usuwa plastikowe listwy przyszybowe, podważając je plastikową szpachelką. Następnie wysuwa plastikowe kliny. Po wyjęciu szyby usuwa z ramy pędzelkiem wszelkie zanieczyszczenia, umieszcza nowe podkładki w dole ościeżnicy, wkłada szybę i klinuje podkładkami, umieszczając je po bokach i na górze. Na koniec pozostaje ponowne założenie listew przyszybowych.

Trudniej wymienić szybę w oknie drewnianym, bo demontaż listew może skończyć się ich uszkodzeniem. Trzeba ją też później uszczelnić na obwodzie silikonem szklarskim, bo stara uszczelka zniszczy się podczas demontażu.

Po wymianie szyby w skrzydle ruchomym konieczna będzie regulacja okuć.

Regulacja i naprawa okuć

Okucia to metalowe elementy oraz mechanizmy, których zadaniem jest umożliwienie otwierania, zamykania, uchylania, rozszczelniania i zatrzaskiwania skrzydła okiennego.

Jeśli zaobserwujemy, że w starym oknie skrzydło nie chce się łatwo zamykać, nierównomiernie przylega do ościeżnicy albo trzeba mocno szarpać, żeby je otworzyć, to znak, że czeka nas regulacja i smarowanie okuć.

Przed przystąpieniem do pracy przygotujmy komplet kluczy ampulowych, klucz płaski 13, śrubokręt płaski oraz preparat do smarowania, na przykład olej silikonowy. Warto kupić specjalny klucz ampulowy do okuć, bo ma on specyficzny kształt i łatwo nim dotrzeć w trudniej dostępne miejsca. Najczęściej używa się kluczy 4 mm.

Jeśli stwierdzimy, że skrzydło obciera ościeżnicę, czeka nas regulacja skrzydła w płaszczyźnie pionowej. Jeśli chcemy ustawić szczelinę między skrzydłami – regulować będziemy w płaszczyźnie poziomej.

Najpierw zdejmujemy zaślepki osłaniające zawiasy. Aby zeszły, trzeba je ostrożnie podważyć śrubokrętem. Zaczynamy od zawiasu dolnego. Kluczem ampulowym przekręcamy nieznacznie śrubę regulacyjną (wykonując ćwierć do pół obrotu). Obrót w prawo (do ściany) powoduje odkręcanie śruby i opuszczanie skrzydła w dół. Obrót w lewo (od ściany) – wkręcanie śruby i unoszenie skrzydła do góry.

W przypadku regulacji dużych i ciężkich drzwi balkonowych zaprośmy kogoś do pomocy. Musimy mieć pomocnika do unoszenia skrzydła, w przeciwnym razie przy wkręcaniu śruby (unoszeniu skrzydła) może nastąpić zerwanie gwintu na śrubie regulacyjnej i zawias ulegnie zniszczeniu. Po regulacji sprawdzamy, czy okno dobrze się porusza. Jeśli tak, zakładamy zaślepkę na swoje miejsce. Następnie otwieramy drzwi na oścież i przystępujemy do regulacji skrzydła w poziomie. W otworze ościeżnicy znajdziemy nakrętkę regulacyjną górnego zawiasu. Kluczem płaskim wkręcamy nakrętkę na śrubę regulacyjną ruchem do dołu, tym samym zwiększając szczelinę między skrzydłami. Gdybyśmy odkręcali nakrętkę (ruchem do góry) – szczelina by się zmniejszała. Ruchy nakrętką powinny być minimalne – wykonujemy niecały obrót.

Po zakończeniu regulacji sprawdzamy, czy szczelina jest równa i czy skrzydło na całym obwodzie przylega do ościeżnicy.

Pamiętajmy, że sposób regulacji może się różnić w zależności od typu okuć. Dlatego przed zabraniem się do pracy warto pobrać z internetu szczegółową instrukcję i postępować ściśle według jej wskazań.

Po regulacji trzeba nasmarować okucia przesuwne. Róbmy to zawsze zgodnie z instrukcją producenta. W oznakowanych punktach okuć aplikujmy jedną lub dwie krople oleju. Na koniec wykonujemy kilka ruchów klamką – to niezbędne, żeby równomiernie rozprowadzić olej. Gdy nie czujemy się na siłach, by samodzielnie wyregulować okucia lub brak nam na to czasu, zawsze możemy zatrudnić do tego specjalistę. Będzie on niezbędny, gdy okaże się, że okucie jest uszkodzone i trzeba je wymienić na nowe.

Wymiana uszczelek

Elementem o ograniczonej trwałości są uszczelki, tworzące w oknie barierę dla wody, ciepła i wiatru. Te w starych oknach są gorszej jakości niż nowe, więc mogą być już sparciałe lub powygniatane, przez co nie spełniają swojego zadania. Wymiana uszczelek przylgowych, o ile nie są to uszczelki zgrzewane w narożach, jest stosunkowo łatwa. Najwięcej kłopotu sprawi ustalenie, jakie są potrzebne, i dokupienie nowych. Te muszą być identyczne z tymi przeznaczonymi do usunięcia. Najlepiej będzie wyjąć fragment uszczelki i z nim udać się do sklepu, żeby dobrać identyczny produkt. Niestety poszukiwania nie zawsze przynoszą rezultat.

Starą uszczelkę usuwa się z ramy za pomocą nożyka do jej podważenia. Miejsce po uszczelce trzeba później starannie oczyścić. Nową uszczelkę, po docięciu, wciska się w rowki. Trudniej wymienia się uszczelki przyszybowe. Tu lepiej poprosić o pomoc fachowców, bo niezbędne będzie też wyjęcie pakietu szybowego.

Czasem trzeba posmarować

Okucie okienne zbudowane jest z wielu elementów. Zobacz, które z nich wymagać będą okresowego smarowania.