Energooszczędny dom ekologiczny. Zbudowany z drewna i ogrzewany piecem
Dom z bali modrzewiowych, ogrzewany glinianym piecem to z pewnością dom ekologiczny. Czy można przypuszczać, że jest on również energooszczędny? Okazuje się, że energooszczędny dom nie musi być wcale ekstremalnie nowoczesną konstrukcją z kosmicznym wyposażeniem.
Pierwotnie miał to być dom z gliny, z glinianym trzonem kuchennym, z którego ciepło promieniowałoby na całe wnętrze. Tak jak to jest w starych domach wiejskich z pomieszczeniami rozmieszczonymi wokół centralnie usytuowanego trzonu kuchenno-kominowego i połączonymi ze sobą, aby ogrzane powietrze mogło się rozchodzić po budynku. Koncepcja przepadła, bo projekt okazał się bardzo trudny w realizacji. Jego miejsce zajęła konstrukcja z bali modrzewiowych dająca efekt masywnej ściany. Bale są frezowane na okrągło z wycięciem półksiężycowym i łączone podobnie jak w tradycyjnym domu z okrągłych bali, lecz w układzie pionowym. Skoro drewniany miał być trzon, dom też powinien być drewniany. Ale nie szkieletowy, tylko masywny, aby akumulował ciepło i chronił przed dźwiękami z zewnątrz, a także był odporny na wiatr oraz nagłe zmiany pogody. Zaprojektowano więc dom z drewna klejonego warstwowo. Drewno wykorzystano też na pokrycie dachu, a nawet – w postaci wełny – do ocieplenia ścian i dachu.
Ściany konstrukcyjne z drewna
Zewnętrzne ściany nośne mają konstrukcję z drewna klejonego warstwowo. Są zaprojektowane w systemie prefabrykacji HBE, z elementów modułowych o szerokości konstrukcyjnej 10 cm. Do wieńca obwodowego płyty fundamentowej za pomocą kotew rozporowych zamocowano podwaliny systemowe 10 x 10 cm. Na nich oparto panele z drewna klejonego i przytwierdzono je do podwalin wkrętami długości 12 cm. Wewnętrzną ścianę nośną, czyli trzon, wybudowano z bali drewnianych ustawionych w pionie na planie owalu. Każdy z nich jest przykręcony do podwaliny rozłożonej na płycie fundamentowej i dodatkowo stężony z sąsiednimi balami na całej wysokości wkrętami rozmieszczonymi co 1,2 m. Bale każdej kondygnacji tworzą zamkniętą strukturę stężoną w poziomie stropu odcinkową belką oczepową.
Strop drewniany
Nad parterem jest strop płytowy z drewna klejonego grubości 14 cm. On także jest wykonany w systemie prefabrykacji HBE. Opiera się na podwalinie ułożonej na ścianach zewnętrznych i na wewnętrznej ścianie z bali. W tej konstrukcji strop jest poddany nie tylko siłom pionowym od ciężaru własnego i obciążenia użytkowego. Przenosi także część siły rozporowej przekazywanej przez łukowe wiązary dachowe. Od góry prefabrykaty drewniane są przykryte izolacją akustyczną z wełny drzewnej grubości 24 mm. Jest ona ułożona między legarami, do których są przymocowane deski podłogowe.
Łukowy dach
Ma kąt nachylenia od 15 do 90o. Jego konstrukcję tworzą prefabrykowane wiązary kratowe. Są wykonane z tarcicy świerkowej o wymiarach 4,5 x 15 cm, a ich elementy są łączone płytkami gwoździkowymi. Od góry są przykryte łatami o wymiarach 5 x 7 cm w rozstawie nie większym niż 70 cm. Stanowią one konstrukcję, do której jest zamocowane poszycie z płyty z włókien drzewnych. Na warstwie deskowania, pod kontrłatami, jako wiatroizolację i dodatkowe zabezpieczenie przed wnikaniem w dach wilgoci umieszczono paroprzepuszczalną membranę dachową. Od zewnątrz dach jest wykończony wiórem osikowym układanym na ruszcie z kontrłat i łat. Materiał ten jest bardzo elastyczny i można go wyginać w dwóch płaszczyznach. Łatwo więc dopasować to pokrycie do dachu krzywoliniowego. Wiór osikowy dobrze wygłusza dach i dodatkowo izoluje go termicznie. Pokrycia nie impregnowano żadnym preparatem chemicznym. Nie było takiej potrzeby. Krzywizna i stromizna dachu powodują, że woda spływa z niego bez przeszkód.
Ocieplenie i wykończenie
Dom jest ocieplony wełną z włókien drzewnych. W przestrzenie między elementami konstrukcyjnymi dachu wdmuchnięto pod ciśnieniem izolację w postaci luźnych włókien. Ocieplenie ma grubość aż 50 cm. Ściany zewnętrzne ocieplono elastyczną wełną grubości 24 cm układaną między dwuteowymi belkami drewnopodobnymi. Izolacja zachodzi na ościeżnice okien, dzięki czemu uniknięto liniowych mostków termicznych. Dodatkową izolacją ścian zewnętrznych jest twarda płyta pilśniowa zamocowana jako poszycie rusztu. Do wykończenia elewacji wybrano cienkowarstwowy tynk wapienny przeznaczony do stosowania na podkładach z twardej wełny drzewnej. Wzmocniono go siatką zbrojeniową z włókna szklanego. Przy parapetach zewnętrznych i oknach jako dylatację zamontowano taśmę rozprężną do użytku zewnętrznego.
Autor: Tomasz Mielczyński
Ściany zbudowano z prefabrykatów grubości 10 cm. Na strop przeznaczone te grubości 14 cm. Najpierw zmontowano ściany parteru i od góry spięto je belką oczepową. Stała się ona także oparciem dla stropu. Ściany szczytowe na poddaszu nie stanowią podparcia dla dachu, dlatego były budowane w późniejszym etapie
