Spis treści
- Otoczenie domu. Kiedy podjąć decyzję o wyglądzie ogrodu?
- Przygotowanie terenu pod ogród
- Ogrodzenie działki. Jaki materiał wybrać?
- Jaka furtka i brama?
- Otoczenie domu: taras
- Schody na ogród
- Mury oporowe: funkcjonalność i dekoracja ogrodu
- Pergole wokół domu
- Wiata śmietnikowa: nie zapomnij o ukryciu kosza
- Altana
- Nawierzchnie: z czego je wykonać?
- Od czego zacząć układanie nawierzchni?
- Oświetlenie w ogrodzie i wokół domu
- Nawadnianie ogrodu
- Monitoring wokół domu
- System smart
Otoczenie domu. Kiedy podjąć decyzję o wyglądzie ogrodu?
Już na etapie projektowania budynku powinniśmy podjąć wiele decyzji, które wpłyną na późniejszy wygląd ogrodu i koszty jego urządzenia.
Projekt zagospodarowania terenu, który jest częścią projektu architektonicznego, powstaje w oparciu o aktualną mapę geodezyjną. Muszą być w nim uwzględnione między innymi: obrys działki, rzędne parteru, umiejscowienie poszczególnych budynków i elementów małej architektury (garaż, ogrodzenie, śmietnik). Jednak to za mało – najkorzystniej jest od razu sporządzić dokładniejszy plan zagospodarowania otoczenia domu. Zleca się to architektowi krajobrazu lub projektantowi ogrodów, którzy w porozumieniu z nami ustalą, jak warto ukształtować powierzchnię działki, gdzie powinny się znaleźć ścieżki i placyki, a w końcu – co gdzie będzie rosło.
Na to, jak będzie wyglądać otoczenie domu, mają wpływ nie tylko projekt domu czy kształt działki. Równie ważne są jej umiejscowienie (w mieście, czy poza miastem), ukształtowanie i nachylenie, położenie względem kierunków świata, sąsiedztwo, a nawet – warunki gruntowe.
Przygotowanie terenu pod ogród
Po budowie należy wywieźć zarówno odpady zmieszane, jak i składowany gruz. O miejscu gromadzenia śmieci warto pomyśleć, zanim rozpoczniemy prace budowlane. Zazwyczaj jest ich sporo, więc lepiej zawczasu wyznaczyć jedno miejsce na odpady, by uchronić działkę przed zaśmieceniem i zanieczyszczeniem. Z kolei ziemię z wykopów warto od razu składować tam, gdzie ma być później wykorzystywana do kształtowania terenu.
Polecamy: Kiedy warto zbudować dom na wzniesieniu, a kiedy lepiej obniżyć teren? Kształtowanie terenu działki
Kolejnymi krokami są niwelowanie i modelowanie powierzchni oraz rozwożenie humusu, czyli przesuwanie ziemi w miejsca, gdzie są dziury i obniżenia terenu. W ten sposób nadamy wstępny kształt przyszłemu ogrodowi, zgrubnie go wypłaszczymy lub uformujemy tarasy, skarpy czy zagłębienia. Etap ostatni to równanie terenu za pomocą kraty równającej, która pozwala wygładzić całą rozwiezioną wcześniej ziemię.
Uwaga! Humus (10-30-centymetrowa wierzchnia żyzna warstwa ziemi) należy przed rozpoczęciem budowy zdjąć z terenu przewidzianego na dom, taras i nawierzchnie (z dwumetrowym zapasem). Rozkłada się go później w miejscach przeznaczonych na rośliny. Dzięki temu można sporo zaoszczędzić, bo kosztuje dwa razy więcej niż zwykła ziemia.

i
Ogrodzenie działki. Jaki materiał wybrać?
Usytuowane od strony ulicy na styku dwóch przestrzeni – publicznej i prywatnej jest wizytówką domu. Dlatego tak istotne jest, by tworzyło z nim spójną całość.
Pozostałe części ogrodzenia posesji – zwłaszcza jeśli są współdzielone z sąsiednimi działkami – nie odgrywają tak dużej roli. Decyzja o ich wyglądzie jest zazwyczaj podejmowana (i finansowana) wspólnie z sąsiadem.
To, jaka będzie odpowiedź na zasadnicze pytanie – ogrodzenie pełne czy ażurowe – zależy od funkcji, jaką ma ono spełniać. A wszystko zaczyna się od uwarunkowań samej działki:
- położenie – w ścisłej zabudowie miejskiej ogrodzenie jest zazwyczaj buforem między ulicą a domem. Natomiast poza miastem zazwyczaj tylko wyznacza granice posesji, płynnie włączając w nią otoczenie domu;
- wielkość – niewielkie ogrody z reguły wymagają lepszej izolacji od otoczenia niż domy z dużą przestrzenią wokół domu;
- sąsiedztwo – jeżeli wokół działki są miejsca warte oglądania, to lepiej wybrać ogrodzenie ażurowe – tańsze i wpływające korzystnie na mikroklimat ogrodu. Od mało estetycznego lub uciążliwego sąsiedztwa lepiej się oddzielić – choćby częściowo.
Budowa ogrodzenia do wysokości 2,2 m (bez względu na to, czy znajduje się ono od strony drogi, ulicy, miejsca publicznego czy sąsiada) nie wymaga żadnych formalności urzędowych. Chyba że jednocześnie pełni funkcję muru oporowego – wtedy trzeba uzyskać pozwolenie na jego budowę. Ogrodzenie wyższe niż 2,2 m wymaga dokonania zgłoszenia w urzędzie.
Czytaj także: Jakie ogrodzenia są modne, a które już wyszły z mody? Poznaj najnowocześniejsze rozwiązania!
Zabronione jest umieszczanie na wysokości mniejszej niż 1,8 m ostro zakończonych elementów, drutu kolczastego, tłuczonego szkła oraz innych podobnych materiałów. Miejsce zjazdu z drogi publicznej jest dokładnie określone w projekcie zagospodarowania działki. Ewentualną zmianę jego położenia trzeba uzgodnić z zarządcą tej drogi (wójtem gminy, burmistrzem, prezydentem miasta, zarządem powiatu lub województwa).
Budowa ogrodzenia to dość skomplikowane przedsięwzięcie i nie powinno być pozostawione przypadkowi. Najlepiej, gdy jego koncepcję przygotuje ten sam architekt, który zaprojektował dom. Zadanie to można powierzyć również firmie aranżującej ogród albo produkującej ogrodzenia, a świadczącej jednocześnie usługi projektowe i montażowe.
- Siatka. Mimo dostępnych nowszych odpowiedników siatka wciąż cieszy się popularnością. Przede wszystkim ze względu na bardzo niską cenę przy dość długiej trwałości oraz szybki i nieskomplikowany montaż. Do ogrodzenia działek najczęściej wykorzystuje się siatki plecione oraz zgrzewane (mniej elastyczne, ale solidniejsze). Druty są zabezpieczone przed korozją przez ocynkowanie, choć dużo trwalsze i znacznie lepiej wyglądające są siatki powleczone dodatkowo tworzywem sztucznym. Siatki sprzedaje się w rolkach po 5, 10 lub 15 m.b. Trzeba do tego dokupić słupki, drut napinający i akcesoria montażowe. Minimalna grubość drutu siatki do grodzenia działki to 3 mm.
- Ogrodzenie panelowe. Jest lekkie w odbiorze, ale bardziej trwałe od siatki. Ogrodzenie z paneli buduje się też znacznie szybciej, a w razie uszkodzenia po prostu wymienia się panel na nowy (w przypadku siatki operacja jest bardziej skomplikowana). Panele produkowane są z metalowych prętów zgrzewanych ze sobą i zabezpieczonych przed korozją ocynkiem ogniowym. Mogą być dodatkowo pomalowane proszkowo na kolor: czarny, brązowy, grafitowy lub zielony. Są trwałe – nie rdzewieją, nie wymagają konserwacji. Montuje się je prosto, za pomocą specjalnych uchwytów do osadzonych w stopach fundamentowych lub podmurówce systemowych słupków. Można także umieścić je między słupami wykonanymi z innych materiałów. Do grodzenia posesji nadają się panele z prętów grubości przynajmniej 4 mm. Można je kupić w komplecie z słupkami, furtką oraz bramą wjazdową.
- Ogrodzenie przęsłowe. To solidniejsza propozycja parkanów gotowych. Produkowane są w seriach złożonych z pasujących do siebie przęseł (różnej wielkości i wysokości), furtek, bram oraz słupków. Serie te różnią się sposobem wypełnienia przęseł (od ażurowych po pełne) i rodzajem wykończenia powierzchni (na przykład imitacja drewna). Najpopularniejsze są przęsła wykonane z metalu, ale spotyka się także rozwiązania z wstawkami drewnianymi.
- Płot. Naturalne parkany sztachetowe z pionowych, gęsto ułożonych desek przymocowanych do poprzecznych rygli oraz płoty typu ranczo z szerokich desek przytwierdzonych poziomo do słupków to najbardziej tradycyjne ogrodzenia. Drewno zazwyczaj zabezpiecza się impregnatami bezbarwnymi lub drewnopodobnymi. Interesująco wyglądają płoty w kolorach niekojarzących się z drewnem. Słupki i rygle, do których mocuje się sztachety, wykonane są zazwyczaj z drewna, choć coraz częściej zastępuje się je elementami trwalszymi – z metalu.
- Ogrodzenie murowane. Można je wznieść z betonu komórkowego, keramzytobetonu, pustaków betonowych lub cegieł ceramicznych, a następnie obłożyć okładziną (kamienną, betonową lub ceramiczną) albo zastosować tynk, na przykład taki, jak na elewacji domu. To rozwiązanie daje nieograniczone możliwości aranżacji, choć samo wykonanie ogrodzenia jest dość pracochłonne. Inne, rzadziej stosowane i znacznie droższe materiały to klinkier i kamień. Bardzo wygodne w użyciu są ogrodzeniowe pustaki betonowe, które ustawia się jeden na drugim, łącząc klejem, a na koniec zalewa ich wnętrza betonem (przy wysokich ogrodzeniach konieczne jest zbrojenie). Budowa takiego ogrodzenia postępuje dość szybko.
- Ogrodzenie gabionowe. Ma zalety muru kamiennego (solidne i trwałe), ale jest znacznie prostsze do wykonania. Kosze ustawia się na podbudowie z ubitego tłucznia lub na ławie fundamentowej, a stabilizuje słupami osadzonymi wcześniej w stopach fundamentowych. Sam montaż koszy gabionowych jest prosty i nie zajmuje wiele czasu. Dużo bardziej pracochłonne jest ich wypełnienie, do którego najlepiej zastosować materiał odporny na niszczenie (raz złożonej konstrukcji nie powinno się rozmontowywać). Wnętrze koszy gabionowych wypełnia się kruszywem lub kamieniami – najlepiej pochodzącymi z okolicy, dzięki czemu ogrodzenie łatwo dopasuje się do otoczenia.
Warto przeczytać: Czy można zamontować nowy napęd do starej bramy? Radzimy, jak dobrać siłowniki!

i
Można ją usytuować w zasadzie w dowolnie wybranym miejscu na działce, nawet tuż przy granicy z sąsiadem. Altan nie dotyczą bowiem przepisy regulujące sytuowanie budynków, czyli wymóg zachowania minimalnej odległości od granic działki.
Budowa altany ogrodowej nie wymaga żadnych formalności urzędowych – ani uzyskania pozwolenia na budowę, ani zgłoszenia budowy – jeżeli zostaną spełnione trzy warunki:
jest to obiekt wolno stojący (czyli niedobudowany do budynku albo innej altany);
powierzchnia zabudowy altany nie przekracza 35 m2 (nie ma żadnych ograniczeń co do jej wysokości ani materiałów, z jakich zostanie wykonana);
łączna liczba takich altan nie przekracza dwóch na każde 500 m2 powierzchni działki (gdy działka ma mniej niż 500 m2, bez zgody urzędu można zatem wybudować na niej jedną niedużą altanę; a kiedy mniej niż 1000 m2 – trzy altany). (asz)
Jaka furtka i brama?
To kluczowe miejsca w ogrodzeniu. Według przepisów szerokość furtki nie może być mniejsza niż 0,9 m, a bramy 2,4 m (jeśli warunki na to pozwalają, to dla własnej wygody warto zainstalować bramę wjazdową o szerokości co najmniej 3 m).
Furtkę kupuje się zazwyczaj w komplecie z bramą, bo obie umieszczane są dość blisko siebie i muszą dobrze wyglądać razem. Dla jeszcze lepszego zintegrowania warto zastanowić się nad zastosowaniem systemowych słupków (zwanych multiboxami) zintegrowanych z domofonem, zamkiem elektronicznym, oświetleniem oraz skrzynką na listy i paczki.
- Bramy przesuwne. Mają jedno skrzydło poruszające się wzdłuż ogrodzenia, od wewnątrz, oraz dwa słupki – prowadzący, który utrzymuje skrzydło w pionie, i skrajny, który zapobiega wysunięciu się bramy z prowadnicy. Są niezastąpione na działkach z krótkim podjazdem oraz na takich, na których teren za bramą się wznosi.
- Bramy rozwieralne. Ich skrzydła osadzone na zawiasach otwierają się do wewnątrz posesji. Nadają się przede wszystkim na działki z długim podjazdem, ponieważ na otwarcie skrzydeł potrzeba dużo miejsca.
- Bramy składane. To rozwiązanie na działki z krótkim i wąskim podjazdem. Po otwarciu zajmują dwukrotnie mniej miejsca niż tradycyjne bramy rozwieralne. Otwierają się również dwa razy szybciej. Są produkowane w wielkościach od 3 do 6 m.

i
Otoczenie domu: taras
Letni salon to marzenie, które nierzadko staje się decydującym argumentem za podjęciem decyzji o budowie własnego domu. To oczywiste miejsce pracy, odpoczynku i spotkań przy posiłku.
Oprócz wygodnego stołu odpowiedniej wielkości nie powinno na nim zabraknąć miejsca na grill (stały albo sezonowy) i podręczny blat do przygotowywania potraw.
Umiejętne zaprojektowanie nie tylko samego tarasu, ale też przestrzeni wokół niego decyduje o komforcie przebywania na nim. Na tarasie lub chociaż w jego sąsiedztwie muszą się pojawić rośliny. Oczyszczają i nawilżają powietrze, zatrzymują kurz, tłumią hałas. Ich obecność wpływa na poprawę nastroju, pomaga odpocząć.

i
Są różne sposoby budowy tarasu:
- na płycie betonowej – wprost na gruncie lub na konstrukcji wsporczej (słupy albo ściany) jest oparta betonowa bądź żelbetowa płyta tarasu. Na niej robi się posadzkę z drewna, płytek ceramicznych lub innego materiału;
- na gruncie – bez płyty konstrukcyjnej. Nawierzchnia (z płyt betonowych, kostki brukowej, klinkieru) jest układana wprost na odpowiednio przygotowanym gruncie;
- w konstrukcji drewnianej – podłoga z desek jest mocowana do szkieletu konstrukcji z legarów i belek drewnianych. Elementy nośne posadawiane są na betonowych stopach zagłębionych w gruncie. Podobnie buduje się taras z kompozytu.
Warto zobaczyć: Drewno w ogrodzie. Jakie gatunki drewna sprawdzą się najlepiej?
Taras warto osłonić od najbardziej nasłonecznionych stron świata, a nawet częściowo zadaszyć, by zyskać schronienie przed deszczem. Taka osłona może przybierać różne postaci – przedłużonego okapu dachu, podcienia, osobnego dachu nad tarasem, ażurowej konstrukcji w formie pergoli czy zwykłej markizy.
Dobrą osłoną przed słońcem są również rośliny – najlepiej liściaste, bo latem ochronią taras i dom przed przegrzaniem, a przed zimą zrzucą liście i nie będą blokowały dostępu cennych promieni słonecznych. Dobrze w tej roli sprawdzą się pnącza na podporach oraz drzewa i krzewy o szerokich koronach posadzone w pobliżu tarasu.
Schody na ogród
Nie powinny być zbyt długie – przy domu najlepiej wyglądają schody składające się z nie więcej niż dziesięciu stopni. Jeżeli muszą być dłuższe (duże skarpy, wysokie tarasy), należy je podzielić na krótsze odcinki spocznikami. Wygodne stopnie nie powinny mieć więcej niż 15 cm wysokości oraz 35-45 cm głębokości. Minimalna szerokość schodów ogrodowych to 100 cm.
Powinny współgrać z charakterem ogrodu oraz materiałami, z których została zbudowana jego osnowa w postaci małej architektury. Najprościej jeśli schody zostaną wykonane z materiałów tych samych, co nawierzchnie.
Uwaga! Stopnie muszą być przede wszystkim bezpieczne. Nie mogą być śliskie ani po deszczu, ani wtedy, gdy leży na nich śnieg. Należy więc unikać polerowanych powierzchni stopni. Najpopularniejsze rodzaje schodów ogrodowych to:
- betonowe – wylewane na miejscu z betonu zbrojonego. Można je szybko obudować okładzinami (betonową, ceramiczną, drewnianą lub kamienną);
- blokowe (z kamienia lub betonu) – są masywne, więc można z nich zbudować schody bez konieczności układania betonu. Wystarczy ustawić je jeden na drugim na podsypce piaskowej albo poduszkach z półsuchego betonu. Ważne, aby stopnie zachodziły na siebie mniej więcej 5 cm;
- z płyt (z kamienia lub betonu) ułożonych na podstopnicach – to lżejsza i dużo prostsza do budowy wersja schodów. Podstopnice można zrobić z płyt, bruku lub obrzeży;
- brukowane (z kamienia, ceramiki lub betonu) – najpierw w fundamentach osadza się podstopnice, a później przestrzeń między nimi wypełnia się kostką brukową lub płytami.

i
Mury oporowe: funkcjonalność i dekoracja ogrodu
Ich zasadniczą funkcją jest umocnienie skarp. Służą także do urozmaicania kompozycji ogrodu, między innymi do wydzielenia podwyższonych rabat czy stworzenia zacisznych miejsc wypoczynku. Najładniej wyglądają murki wysokości nie większej niż kilkadziesiąt centymetrów, często ich zwieńczenie tworzą siedziska. Samodzielnie budowane murki oporowe, które mają zabezpieczać skarpy przed erozją, nie powinny przekraczać jednego metra wysokości. Wyższe konstrukcje muszą wytrzymać duży napór ziemi, więc mogą wymagać wzmocnienia. Dlatego ich wykonanie trzeba powierzyć fachowcom.
Polecamy: Kameralny taras od strony wejścia domu. Jak zaaranżować taką przestrzeń
Niewysokie ścianki, na przykład otaczające podniesione rabaty czy umacniające taras, można zrobić z betonowych kształtek w formie palisad i obrzeży. Ich wysokość waha się od 30 do 100 cm. Niższe można zakopać w ziemi na głębokość jednej trzeciej ich wysokości, wyższe lepiej osadzić na warstwie betonu.
Mury oporowe wykonuje się też z elementów łączonych zaprawą – z kamienia, cegieł klinkierowych, a także specjalnych kształtek betonowych czy elementów do budowy ścian oporowych.
Niewielkie skarpy można umocnić murami z dużych płaskich kamieni układanych na sucho, czyli bez zaprawy. Są bardzo atrakcyjne, zwłaszcza gdy między kamieniami rosną kwitnące rośliny skalne.
Pergole wokół domu
To konstrukcje gotowe lub wykonane na zamówienie. Mogą być przyścienne oraz wolno stojące. Produkowane są z drewna lub z aluminium. Drewniane trzeba przynajmniej raz w roku impregnować, aluminiowe są odporne na korozję, łatwo je też dopasować do kolorystyki budynku, bo można wybrać dowolne zabarwienie zarówno zadaszenia, jak i konstrukcji.
Pergole dostępne są w modułach różnej wielkości (do 8 m przy wzmocnionej konstrukcji), które można ze sobą łączyć. Montaż pergoli nie wymaga pozwolenia na budowę. Zadaszenie może być albo stałe (z tkaniny, poliwęglanu) albo ruchome – z tkaniny oraz obrotowych lameli aluminiowych (są też przepuszczające światło lamele szklane), które można ustawiać pod kątem 0-135o, co daje pełną kontrolę nad ilością światła. Dachem da się sterować ręcznie lub automatycznie (pilotem lub z aplikacji). Do systemu warto dołączyć czujniki wiatru, deszczu i temperatury.
Wiata śmietnikowa: nie zapomnij o ukryciu kosza
Śmietnik zwykle buduje się w linii ogrodzenia. Często ma postać zadaszonej wiaty pasującej stylistycznie do reszty parkanu. Wiatę śmietnikową najwygodniej wyposażyć w dwa zamykane na klucz wejścia – jedno od strony działki, a drugie od ulicy, co ułatwi firmie zajmującej się wywozem śmieci ich odbiór. Podłoga wiaty powinna być utwardzona i leżeć na równi z nawierzchnią wokół niej. Aby oszczędzić zarówno cenną przestrzeń, jak i materiały budowlane, można bramę wjazdową, furtkę i miejsce śmieci zgromadzić w jednym miejscu i osłonić wspólnym zadaszeniem. Nie trzeba będzie wtedy układać kilku dojść ani prowadzić instalacji elektrycznych w kilku różnych kierunkach.

i
Altana
W najmniejszych, o powierzchni 5 m2, wystarczy miejsca dla 2-4 osób, jeśli jednak planowane są przyjęcia dla grona znajomych, jej powierzchnia nie może być mniejsza niż 10 m2, a nawet więcej, jeśli pod dachem będzie stał także grill. Miejsce, w którym zostanie umieszczona altana, powinno być kameralne, ale z ładnym widokiem na ogród.
Podmurówka to ważny element konstrukcyjny, bo usztywnia ogrodzenie i zapobiega jego pochylaniu pod naporem wiatru czy wskutek działania naprężeń budowli.
Zazwyczaj nie jest wymagana przy lekkich ogrodzeniach z siatki czy paneli. Jest za to nieodzowna na stokach (przy większych spadkach wykonuje się ją w układzie schodkowym) oraz pod ciężkimi ogrodzeniami (murowanymi i betonowymi). Warto ją zrobić również wtedy, gdy sąsiednia działka znajduje się na innym poziomie niż nasza – podmurówka zapobiegnie osypywaniu się gruntu.
Może być przygotowywana na miejscu (w formie ławy fundamentowej) lub z gotowych prefabrykatów.

i
Nawierzchnie: z czego je wykonać?
Zdrowe otoczenie domu to takie, w którym przeważającą część zajmują rośliny, dlatego utwardzenie powierzchni powinno się ograniczyć do głównych szlaków komunikacyjnych oraz placów wypoczynku.
Dojście do domu oraz podjazd muszą mieć wytrzymałą nawierzchnię, dlatego najlepiej, gdyby zostały wykonane przez fachowców. Samodzielnie można zaś zrobić ścieżki ułatwiające poruszanie się po różnych częściach ogrodu.

i
Bruk. Kamienne, betonowe czy klinkierowe kostki są najpopularniejszym materiałem do utwardzania dróg i ścieżek. Z drobnych elementów łatwiej jest ułożyć nawierzchnię o skomplikowanym kształcie, poza tym pasują do każdej architektury budynku. Duże zróżnicowanie dostępnych wzorów i kolorystyki znacznie ułatwia wybór. Na ścieżki stosuje się kostki grubości 4 cm, na podjazdy – od 8 cm.
Duże płyty. To modna alternatywa dla drobnej kostki. Wśród prefabrykowanych płyt wielkoformatowych mamy bardzo duży wybór – zarówno formatów, jak i kolorów czy sposobów wykończenia nawierzchni. Płyty wielkoformatowe z gresu lub kamienia także nadają się do wykładania nawierzchni ogrodowych, pod warunkiem że ich powierzchnia nie jest śliska. Płyty można kupować pojedynczo lub w zestawach składających się z elementów różnych formatów. Produkowane są w grubościach od 2 do 8 cm i wielkościach do 100 cm.
Nawierzchnia przepuszczalna. To jedna z prostszych metod zatrzymywania cennej wody w gruncie (będą z niej później korzystały rośliny rosnące w pobliżu). Jest wiele rodzajów nawierzchni przepuszczalnych: żwirowe, bruki – kamienne, betonowe i klinkierowe (ale nie ułożone na podsypce piaskowo-cementowej, uniemożliwiającej przesiąkanie wody do gruntu), kraty ażurowe, płyty lub kształtki betonowe ułożone z dystansami, nawierzchnie z kratki trawnikowej (wypełnione żwirem lub trawą) nawierzchnie mineralno-żywiczne oraz porowate asfalty i betony.
Czytaj także: Co na taras? Przegląd materiałów: klinkier, drewno, deski kompozytowe, płytki na taras
Od czego zacząć układanie nawierzchni?
Układanie nawierzchni powinno być poprzedzone dwoma etapami. Pierwszy to przygotowanie wysokościowe, czyli analiza ukształtowania działki z uwzględnieniem poziomu zera budynku, drogi dojazdowej i działek sąsiednich. Drugim etapem jest sporządzenie projektu wykonawczego, który zawiera szczegółowe zestawienie ilościowe i jakościowe materiałów do budowy nawierzchni. Na obu etapach warto skorzystać z pomocy fachowców (choćby dystrybutora materiału na nawierzchnię). Układanie na gruncie każdej nawierzchni jest bardzo zbliżone. Różnica polega na liczbie i grubości warstw podbudów (pod ruch samochodów jest ich więcej i są grubsze).
Oświetlenie w ogrodzie i wokół domu
Światło buduje nastrój, podkreśla walory otoczenia, zapewnia bezpieczeństwo. Dyskretne oświetlenie ogrodu sprawi, że z przyjemnością będziemy z niego korzystać także po zmierzchu.
O oświetleniu trzeba pomyśleć na etapie projektowania domu. Warto już wtedy zaplanować rozmieszczenie lamp w ogrodzie oraz na tarasie, by w czasie budowy domu móc położyć niezbędną instalację elektryczną. Przy okazji w kilku miejscach warto zamontować gniazda elektryczne zewnętrzne, do których w razie konieczności będzie można podłączyć dodatkowe lampy, oświetlenie świąteczne, ogrzewacze powietrza czy sprzęt ogrodowy.
Alternatywą dla tradycyjnej instalacji elektrycznej jest zastosowanie oświetlenia solarnego czy niskonapięciowego. Oświetlenie niskonapięciowe działa pod bezpiecznym napięciem 12 lub 24 V. Zaletą tego typu instalacji jest bardzo prosty montaż niewymagający wizyty uprawnionego elektryka. Niskonapięciowe przewody elektryczne można zakopać bardzo płytko albo rozprowadzić po powierzchni ogrodu i zamaskować korą lub żwirem. Odpadają więc prace ziemne, w czasie których mogłoby dojść do dewastacji działki.

i
Nawadnianie ogrodu
Warto zainwestować w podziemny system nawadniający. Dzięki temu pozbędziemy się z ogrodu leżących węży ogrodowych. Zyskamy mnóstwo wolnego czasu, a na dodatek nie będziemy się musieli martwić o to, czy na pewno wszystkie rośliny zostały dobrze podlane. Nawadnianie systemowe może zużyć do podlania ogrodu nawet o połowę mniej wody niż tradycyjne.
Warto zobaczyć: Tanie podlewanie ogrodu. Sposoby na ekonomiczne nawadnianie roślin
System składa się z przewodów wodnych ułożonych pod powierzchnią, na głębokości 20-30 cm. Są to najczęściej giętkie rury z polietylenu, które łączy się z innymi elementami systemu za pomocą złączek. Przewody te doprowadzają wodę do różnego typu zraszaczy (stałych i wynurzalnych), linii kroplujących i mikrozraszaczy rozmieszczonych w poszczególnych częściach ogrodu.
Teren większego ogrodu trzeba umownie podzielić na mniejsze obszary (tak zwane sekcje). Każdy z nich będzie podlewany zraszaczami jednego typu, dlatego rośliny z danej sekcji muszą mieć zbliżone potrzeby i warunki siedliskowe. Osobno trawnik, żywopłot, rabaty.

i
Monitoring wokół domu
Dobrze stworzony i skuteczny system monitoringu wizyjnego składa się z wielu elementów, z których najistotniejszym są kamery i rejestrator. Kamery powinny być dobrane odpowiednio do warunków, w jakich będą pracować, oraz obszaru, który ma być obserwowany. Najczęściej monitoringiem obejmuje się bramy, wjazdy, parkingi, tarasy i balkony oraz wejścia do budynku. Po wyznaczeniu tych obszarów trzeba rozważyć, które są oświetlane zarówno w dzień, jak i w nocy – te informacje pozwolą na odpowiedni wybór kamery pod chroniony obszar.
System smart
Włączenie wielu urządzeń obsługujących posesję w jeden, inteligentny system zarządzania daje wymierne korzyści. System nowoczesnego monitoringu na bieżąco informuje o awariach i podejrzanych sytuacjach na terenie posesji, a także umożliwia dostęp do podglądu z kamer na żywo. Wydatki na oświetlenie i nawadnianie ogrodu są mniejsze, bo instalacje uruchamiane są tylko wtedy, gdy potrzeba – zależnie od pory dnia, obecności osób i zmiany warunków otoczenia. Podstawowe zabiegi pielęgnacyjne (podlewanie, koszenie) dzieją się same. A sterowanie i monitorowanie ogrodu odbywa się przez internet lub telefon.
Rozwiązaniem dającym największe możliwości jest zaprojektowanie od razu całej instalacji inteligentnego zarządzania, zarówno tej w domu, jak i wokół niego, bo tylko wtedy w pełni będzie można kontrolować i połączyć wszystkie urządzenia systemu. Każdy z systemów pracuje niezależnie i da się nim sterować poprzez przygotowane przez jego producenta narzędzia. Ale gdy w ogrodzie pojawią się przynajmniej dwa różne systemy, to warto je podłączyć do jednej centrali zarządzającej i wygodnie sterować nimi z poziomu jednej aplikacji.
Wiele czynności można zautomatyzować niewielkim kosztem – kupując odpowiednie sterowniki, za pośrednictwem których da się zarządzać tradycyjnymi instalacjami oraz sprzętem ogrodowym. I to nie tylko ustawiając harmonogram pracy, ale również za pośrednictwem smartfona czy tabletu. Wystarczy zastosować inteligentne gniazdo, by sterować zdalnie lampami albo innymi urządzeniami elektrycznymi. W podobny sposób można zarządzać zraszaczami, instalując bezpośrednio na kranie ogrodowym sterownik nawadniania.

i
