Świadectwo energetyczne - kiedy jest potrzebne dla domu, kiedy dla mieszkania?

W jakich sytuacjach wymagane jest sporządzenie świadectwa energetycznego domu lub mieszkania, a kiedy nie jest potrzebne? Czy za brak świadectwa energetycznego grozi kara? Wyjaśniamy wątpliwości dotyczące świadectwa energetycznego.

Spis treści

1. Co to jest świadectwo energetyczne?
2. Kiedy trzeba mieć świadectwo energetyczne?
3. Kiedy świadectwo energetyczne nie jest wymagane?
4. Kto może sporządzić świadectwo energetyczne?

W uchwalonej 7 października 2022 r. nowelizacji Ustawy o charakterystyce energetycznej budynków przywrócono obowiązek dołączania do zawiadomienia o zakończeniu budowy domu (lub wniosku o pozwolenie na użytkowanie) kopii świadectwa charakterystyki energetycznej.

Taki wymóg obowiązywał w latach 2009-2015.

Co to jest świadectwo energetyczne?

Charakterystyka energetyczna budynku (lub jego części, na przykład lokalu mieszkalnego) to zbiór danych i wskaźników określających całkowite zapotrzebowanie na energię niezbędną do użytkowania budynku zgodnie z przeznaczeniem.

W świadectwie charakterystyki energetycznej znajdziemy następujące informacje:

• rodzaj i przeznaczenie budynku, jego adres, rok oddania do użytkowania, powierzchnię użytkową i powierzchnię ogrzewaną (lub chłodzoną), liczbę kondygnacji, kubaturę, rodzaj konstrukcji, budowę przegród budynku, rodzaj systemu ogrzewania i przygotowania c.w.u.;
• roczne zapotrzebowanie na energię użytkową, końcową i nieodnawialna pierwotną (tu wyjaśniamy ich definicje);
• udział odnawialnych źródeł energii w rocznym zapotrzebowaniu na energię końcową;
• wielkość emisji CO2;
• graficzne przedstawienie rocznego zapotrzebowania na nieodnawialna energię pierwotną w stosunku do obowiązujących minimalnych wymagań dla nowego budynku;
• roczne ilości zużycia nośników energii na ogrzewanie i przygotowanie ciepłej wody (te informacje pomogą przewidzieć, ile zapłacisz za ogrzewanie pompą ciepła, węglem, gazem);
• zalecenia dotyczące opłacalnej ekonomicznie i wykonalnej technicznie poprawy charakterystyki energetycznej w zakresie przegród zewnętrznych i systemu ogrzewania;
• oświadczenie osoby, która sporządziła świadectwo, że dokument został wygenerowany z centralnego rejestru charakterystyki energetycznej budynków.

Świadectwo jest ważne przez dziesięć lat, jeżeli w tym czasie nie przeprowadzono robót polegających na wymianie okien, ociepleniu budynku lub modernizacji systemu ogrzewania.

Kiedy trzeba mieć świadectwo energetyczne?

Nowelizacja Ustawy o charakterystyce energetycznej budynków weszła w życie 28 kwietnia 2023 r. Od tego dnia, zgodnie z dodanym art. 57 ust. 1 pkt 6a Ustawy - Prawo budowlane, wymagane jest dołączenie do zawiadomienia o zakończeniu budowy domu jednorodzinnego kopii świadectwa charakterystyki energetycznej w postaci papierowej albo wydruku świadectwa przekazanego w postaci elektronicznej.

Wyjątkiem będą domy o powierzchni zabudowy do 70 m² stawiane na podstawie uproszczonej procedury (zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 1a Prawa budowlanego) – w ich wypadku świadectwa nie będzie trzeba załączać.

Tak jak dotychczas świadectwa energetyczne są wymagane w razie sprzedaży lub wynajmu budynków albo ich części (dotyczy to również spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu). Zgodnie z art. 11 Ustawy o charakterystyce energetycznej budynków właściciel budynku lub jego części (albo osoba, której przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu, własnościowe bądź lokatorskie) przekazują:

• świadectwo charakterystyki energetycznej – nabywcy przy sporządzeniu aktu notarialnego umowy zbycia prawa własności albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Notariusz odnotowuje w akcie notarialnym przekazanie świadectwa, a w razie jego nieprzekazania nabywcy notariusz poucza podmiot obowiązany do jego przekazania o karze grzywny za niewykonanie tego obowiązku;
• kopię świadectwa papierowego albo wydruk świadectwa sporządzonego w postaci elektronicznej – najemcy przy zawarciu umowy najmu (tu też grozi kara grzywny za nieprzekazanie świadectwa).

Co ważne, nabywca ani najemca nie mogą się zrzec prawa do otrzymania świadectwa charakterystyki energetycznej. Zresztą to w ich interesie leży, żeby je zobaczyć i sprawdzić, jakie ich czekają koszty zużycia energii podczas użytkowania domu.

Kiedy świadectwo energetyczne nie jest wymagane?

Obowiązek sporządzania świadectw energetycznych nie dotyczy budynków:

• wolno stojących, nie więcej niż dwukondygnacyjnych domów jednorodzinnych o powierzchni zabudowy do 70 m², których obszar oddziaływania mieści się w całości na działkach, na których zostały zaprojektowane, a budowa jest prowadzona w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych inwestora (zobacz projekty domów do 70 m²);
• mieszkalnych przeznaczonych do użytkowania nie dłużej niż cztery miesiące w roku;
• wolno stojących o powierzchni użytkowej poniżej 50 m²;
• gospodarstw rolnych o wskaźniku EP określającym roczne obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną nie wyższym niż 50 kWh/(m²·rok);
• zabytkowych;
• używanych jako miejsce kultu i do działalności religijnej;
• przemysłowych i gospodarczych niewyposażonych w instalacje zużywające energię, z wyłączeniem oświetlenia wbudowanego.

Kto może sporządzić świadectwo energetyczne?

Nowe przepisy przewidują, że osoba sporządzająca świadectwo musi być wpisana do wykazu osób uprawnionych w centralnym rejestrze charakterystyki energetycznej budynków. Wykaz znajduje się na stronie ministerstwa rozwoju i technologii. Udostępniony jest również wykaz opracowanych świadectw charakterystyki energetycznej (a w nim data wystawienia i ważności każdego świadectwa, adres budynku oraz wskaźniki rocznego zapotrzebowania na energię).

O wpis do wykazu osób uprawnionych do sporządzania świadectw energetycznych może wnioskować wyłącznie osoba, która:

• ma uprawnienia budowlane, o których mowa w art. 14 Prawa budowlanego (projektowe lub wykonawcze w specjalnościach architektonicznej, konstrukcyjno-budowlanej, inżynieryjnej i instalacyjnej), albo
• ukończyła studia wyższe zakończone uzyskaniem tytułu zawodowego inżyniera, inżyniera architekta, inżyniera architekta krajobrazu, inżyniera pożarnictwa, magistra inżyniera architekta, magistra inżyniera architekta krajobrazu, magistra inżyniera pożarnictwa bądź magistra inżyniera, albo
• ukończyła studia wyższe inne niż wyżej wymienione oraz studia podyplomowe, w których programie uwzględniono zagadnienia związane z charakterystyką energetyczną budynków, wykonywaniem audytów energetycznych budynków, budownictwem energooszczędnym i odnawialnymi źródłami energii.

Od sporządzających świadectwa energetyczne wymaga się również pełnej zdolności do czynności prawnej i niekaralności za przestępstwa przeciwko mieniu, wiarygodności dokumentów, obrotowi gospodarczemu i pieniędzmi oraz przestępstwa skarbowe.

Uwaga! Nie można przygotować świadectwa dla budynku czy mieszkania, którego jest się właścicielem lub zarządcą. Takie działanie jest zagrożone sankcją wykreślenia z rejestru osób uprawnionych do wydawania świadectw.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o charakterystyce energetycznej budynków oraz ustawy – Prawo budowlane (Dz.U. 2022 poz. 2206)

Przeczytaj także:

• Co powinno zawierać świadectwo energetyczne 2023? Na co zwrócić uwagę przy wyrabiania dokumentu?
• Obowiązkowa cyfryzacja w budownictwie od 30 września 2023 - co się zmieni jeszcze w tym roku?
• Dziennik budowy elektroniczny lub papierowy. Do kiedy można korzystać z papierowego dziennika budowy?
• Kiedy remont dachu wymaga zgłoszenia, a kiedy pozwolenia na budowę?
• Kiedy termomodernizacja lub przebudowa jest zwolniona z procedur administracyjnych?