Świadectwo energetyczne - kiedy jest potrzebne dla domu, kiedy dla mieszkania?

W uchwalonej 7 października 2022 r. nowelizacji Ustawy o charakterystyce energetycznej budynków przywrócono obowiązek dołączania do zawiadomienia o zakończeniu budowy domu (lub wniosku o pozwolenie na użytkowanie) kopii świadectwa charakterystyki energetycznej.

Taki wymóg obowiązywał w latach 2009-2015.

Co to jest świadectwo energetyczne?

Charakterystyka energetyczna budynku (lub jego części, na przykład lokalu mieszkalnego) to zbiór danych i wskaźników określających całkowite zapotrzebowanie na energię niezbędną do użytkowania budynku zgodnie z przeznaczeniem.

W świadectwie charakterystyki energetycznej znajdziemy następujące informacje:

• rodzaj i przeznaczenie budynku, jego adres, rok oddania do użytkowania, powierzchnię użytkową i powierzchnię ogrzewaną (lub chłodzoną), liczbę kondygnacji, kubaturę, rodzaj konstrukcji, budowę przegród budynku, rodzaj systemu ogrzewania i przygotowania c.w.u.;
• roczne zapotrzebowanie na energię użytkową, końcową i nieodnawialna pierwotną (tu wyjaśniamy ich definicje);
• udział odnawialnych źródeł energii w rocznym zapotrzebowaniu na energię końcową;
• wielkość emisji CO2;
• graficzne przedstawienie rocznego zapotrzebowania na nieodnawialna energię pierwotną w stosunku do obowiązujących minimalnych wymagań dla nowego budynku;
• roczne ilości zużycia nośników energii na ogrzewanie i przygotowanie ciepłej wody (te informacje pomogą przewidzieć, ile zapłacisz za ogrzewanie pompą ciepła, węglem, gazem);
• zalecenia dotyczące opłacalnej ekonomicznie i wykonalnej technicznie poprawy charakterystyki energetycznej w zakresie przegród zewnętrznych i systemu ogrzewania;
• oświadczenie osoby, która sporządziła świadectwo, że dokument został wygenerowany z centralnego rejestru charakterystyki energetycznej budynków.

Świadectwo jest ważne przez dziesięć lat, jeżeli w tym czasie nie przeprowadzono robót polegających na wymianie okien, ociepleniu budynku lub modernizacji systemu ogrzewania.

Kiedy trzeba mieć świadectwo energetyczne?

Nowelizacja Ustawy o charakterystyce energetycznej budynków weszła w życie 28 kwietnia 2023 r. Od tego dnia, zgodnie z dodanym art. 57 ust. 1 pkt 6a Ustawy - Prawo budowlane, wymagane jest dołączenie do zawiadomienia o zakończeniu budowy domu jednorodzinnego kopii świadectwa charakterystyki energetycznej w postaci papierowej albo wydruku świadectwa przekazanego w postaci elektronicznej.

Wyjątkiem będą domy o powierzchni zabudowy do 70 m² stawiane na podstawie uproszczonej procedury (zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 1a Prawa budowlanego) – w ich wypadku świadectwa nie będzie trzeba załączać.

Tak jak dotychczas świadectwa energetyczne są wymagane w razie sprzedaży lub wynajmu budynków albo ich części (dotyczy to również spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu). Zgodnie z art. 11 Ustawy o charakterystyce energetycznej budynków właściciel budynku lub jego części (albo osoba, której przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu, własnościowe bądź lokatorskie) przekazują:

• świadectwo charakterystyki energetycznej – nabywcy przy sporządzeniu aktu notarialnego umowy zbycia prawa własności albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Notariusz odnotowuje w akcie notarialnym przekazanie świadectwa, a w razie jego nieprzekazania nabywcy notariusz poucza podmiot obowiązany do jego przekazania o karze grzywny za niewykonanie tego obowiązku;
• kopię świadectwa papierowego albo wydruk świadectwa sporządzonego w postaci elektronicznej – najemcy przy zawarciu umowy najmu (tu też grozi kara grzywny za nieprzekazanie świadectwa).

Co ważne, nabywca ani najemca nie mogą się zrzec prawa do otrzymania świadectwa charakterystyki energetycznej. Zresztą to w ich interesie leży, żeby je zobaczyć i sprawdzić, jakie ich czekają koszty zużycia energii podczas użytkowania domu.

Kiedy świadectwo energetyczne nie jest wymagane?

Obowiązek sporządzania świadectw energetycznych nie dotyczy budynków:

• wolno stojących, nie więcej niż dwukondygnacyjnych domów jednorodzinnych o powierzchni zabudowy do 70 m², których obszar oddziaływania mieści się w całości na działkach, na których zostały zaprojektowane, a budowa jest prowadzona w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych inwestora (zobacz projekty domów do 70 m²);
• mieszkalnych przeznaczonych do użytkowania nie dłużej niż cztery miesiące w roku;
• wolno stojących o powierzchni użytkowej poniżej 50 m²;
• gospodarstw rolnych o wskaźniku EP określającym roczne obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną nie wyższym niż 50 kWh/(m²·rok);
• zabytkowych;
• używanych jako miejsce kultu i do działalności religijnej;
• przemysłowych i gospodarczych niewyposażonych w instalacje zużywające energię, z wyłączeniem oświetlenia wbudowanego.

Kto może sporządzić świadectwo energetyczne?

Nowe przepisy przewidują, że osoba sporządzająca świadectwo musi być wpisana do wykazu osób uprawnionych w centralnym rejestrze charakterystyki energetycznej budynków. Wykaz znajduje się na stronie ministerstwa rozwoju i technologii. Udostępniony jest również wykaz opracowanych świadectw charakterystyki energetycznej (a w nim data wystawienia i ważności każdego świadectwa, adres budynku oraz wskaźniki rocznego zapotrzebowania na energię).

O wpis do wykazu osób uprawnionych do sporządzania świadectw energetycznych może wnioskować wyłącznie osoba, która:

• ma uprawnienia budowlane, o których mowa w art. 14 Prawa budowlanego (projektowe lub wykonawcze w specjalnościach architektonicznej, konstrukcyjno-budowlanej, inżynieryjnej i instalacyjnej), albo
• ukończyła studia wyższe zakończone uzyskaniem tytułu zawodowego inżyniera, inżyniera architekta, inżyniera architekta krajobrazu, inżyniera pożarnictwa, magistra inżyniera architekta, magistra inżyniera architekta krajobrazu, magistra inżyniera pożarnictwa bądź magistra inżyniera, albo
• ukończyła studia wyższe inne niż wyżej wymienione oraz studia podyplomowe, w których programie uwzględniono zagadnienia związane z charakterystyką energetyczną budynków, wykonywaniem audytów energetycznych budynków, budownictwem energooszczędnym i odnawialnymi źródłami energii.

Od sporządzających świadectwa energetyczne wymaga się również pełnej zdolności do czynności prawnej i niekaralności za przestępstwa przeciwko mieniu, wiarygodności dokumentów, obrotowi gospodarczemu i pieniędzmi oraz przestępstwa skarbowe.

Uwaga! Nie można przygotować świadectwa dla budynku czy mieszkania, którego jest się właścicielem lub zarządcą. Takie działanie jest zagrożone sankcją wykreślenia z rejestru osób uprawnionych do wydawania świadectw.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o charakterystyce energetycznej budynków oraz ustawy – Prawo budowlane (Dz.U. 2022 poz. 2206)

Przeczytaj także:

• Co powinno zawierać świadectwo energetyczne 2023? Na co zwrócić uwagę przy wyrabiania dokumentu?
• Obowiązkowa cyfryzacja w budownictwie od 30 września 2023 - co się zmieni jeszcze w tym roku?
• Dziennik budowy elektroniczny lub papierowy. Do kiedy można korzystać z papierowego dziennika budowy?
• Kiedy remont dachu wymaga zgłoszenia, a kiedy pozwolenia na budowę?
• Kiedy termomodernizacja lub przebudowa jest zwolniona z procedur administracyjnych?