Orzeszki ziemne – jak je uprawiać w Polsce? Warunki uprawy, pielęgnacja, zbiory orzechów arachidowych
Orzeszki ziemne, znane także jako orzeszki arachidowe, fistaszki czy orzacha podziemna, są głównie znane ze sklepowych półek. Mało osób zdaje sobie sprawę, że uprawa orzeszków ziemnych w Polsce jest możliwa, ale ze względu na pochodzenie i także długi sezon wegetacyjny, jest ona jednak obarczona pewnym ryzykiem, plon można jednak uzyskać. Podpowiadamy jak uprawiać orzeszki arachidowe.
Orzeszki ziemne to pochodząca z Ameryki Południowej roślina jednoroczna z rodziny bobowatych (Fabaceae). Dorasta do 70 cm wysokości, ma charakterystyczne, pierzastozłożone liście i drobne, żółte motylkowe kwiaty. Część jadalna – orzeszki zebrane po 1-4 w suchych strąkach – znajdują w dolnej części pędów.
Orzeszki ziemne są uprawiane w wielu cieplejszych rejonach świata, w Europie uprawy rozlokowane są m.in. we Włoszech i Francji. Z fistaszków produkuje się m.in. olej arachidowy. W Polsce ze względu na klimat uprawa orzeszków arachidowych jest ryzykowna - dużo zależy od przebiegu pogody w danym sezonie, ale możliwa. Aby zwiększyć szansę na uzyskanie plonu, trzeba starannie dobrać stanowisko lub zdecydować się na uprawę pod osłonami.
Zobacz galerię: Orzeszki ziemne - galeria zdjęć
Autor: gettyimages
Uprawiane są w wielu cieplejszych rejonach świata, w Europie np. we Włoszech i Francji. Z fistaszków produkuje się m.in. olej arachidowy.
Orzeszki ziemne - wymagania uprawowe
Orzeszki ziemne wymagają stanowisk ciepłych, osłoniętych od wiatru, zacisznych. Optymalna jest wystawa zachodnia i południowa. Podłoże pod siew/sadzenie powinno być gruntownie przygotowane – oczyszczone z chwastów, przekopane i użyźnione (np. przez wymieszanie z obornikiem). Optymalne są gleby żyzne, próchnicze, umiarkowanie wilgotne o pH oscylującym w granicach 6,5.
Do dobrego (zadowalającego) plonowania roślina potrzebuje 5-6 ciepłych miesięcy. Długo zawiązuje strąki. Jednocześnie roślina jest wrażliwa na mróz. Dlatego najlepszym sposobem jest wcześniejsze przygotowanie rozsady w domu lub w szklarni.
Siew i produkcja rozsady orzeszków ziemnych
Nasiona orzechów ziemnych coraz częściej można znaleźć w sklepach ogrodniczych oraz sieciach handlowych, można zamówić je też w internecie. Te sprzedawane jako żywność nie nadają się do wysiewu, gdyż poddawane są prażeniu.
- Przygotowanie rozsady rozpoczynamy na początku marca, wysiewając nasiona pojedynczo, od razu do w miarę dużych donic czy skrzyń (a nie mało pojemnych multiplatów). Produkcja rozsady trwa około dwa miesiące. W tym czasie należy roślinom zapewnić temperaturę 23-27 st. C.
- Nasiona orzeszków arachidowych wysiewa się do pojemników głęboko – na około 4 cm. Jako podłoża warto używać torfu wymieszanego z piaskiem (np. w proporcji 3:1).
- Pojemniki przenosi się w słoneczne i ciepłe miejsce, np. na parapet okna wystawy południowej.
- Wschody pojawiają się średnio po 2-3 tygodniach. Proces można przyśpieszyć umieszczając wcześniej nasiona w wodzie na 24 godziny.
- Przez cały okres produkcji rozsady należy utrzymywać podłoże w umiarkowanej wilgotności (nie wolno go przesuszyć).
- Aby orzeszkom ziemnym poprawić warunki, pojemnik można okryć folią perforowaną (z drobnymi otworami). To zwiększy temperaturę powietrza i gleby przy roślinach, ograniczy wyparowywanie wody i zwiększy wilgotność powietrza.
- Czasem potrzebne może być wietrzenie (nie można przesadzać z nadmierną wilgotnością).
Polecany artykuł:
Uprawa orzechów ziemnych - sadzenie i pielęgnacja
Orzeszki ziemne zaleca się wysadzać na miejsce stałe do gruntu od drugiej połowy maja. Sadzonki umieszcza się na głębokości 7-10 cm. Zabieg należy wykonywać ostrożnie, aby nie uszkodzić delikatnych roślin. Prawidłowa odległość między sadzonkami wynosi 20 cm a między rzędami 50 cm. Zaleca się kopczykować posadzone rośliny, aby ułatwić orzechom późniejsze zagłębianie w gruncie.
Na początku podlewanie nie powinno być szczególnie obfite, częstotliwość należy zwiększyć w czasie kwitnienia roślin i tuż po kwitnieniu. W przypadku użycia nawozów organicznych nie ma potrzeby stosowania nawożenia mineralnego. Na mniej żyznych glebach wzrost i rozwój można przyśpieszyć przez stosowanie co 3-4 tygodnie niezbyt stężonych dawek nawozów wieloskładnikowych (np. humusowych). Wykorzystywanie nawozów azotowych nie ma większego sensu – roślina sama pozyskuje azot z atmosfery.
Ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym wykonywanym przez cały okres uprawy jest odchwaszczanie. Podłoże należy co pewien czas lekko spulchniać. Prace w szczególności warto wykonywać po podlewaniu, to ograniczy ryzyko gnicia części podziemnej.
Orzeszki ziemne - zbiory
Zbiór orzeszków ziemnych najczęściej wykonuje się późną jesienią. Rośliny wykopuje się, np. z pomocą wideł amerykańskich, gdy mają zżółknięte liście. Po wykopaniu pozostawia się je na 2-4 dni w suchym i przewiewnym miejscu. Po tych czasie można zebrać suche strąki. Znajdujące się w nich nasiona można spożywać na surowo lub dodawać do potraw.
