Orzeszki ziemne to pochodząca z Ameryki Południowej roślina jednoroczna z rodziny bobowatych (Fabaceae). Dorasta do 70 cm wysokości, ma charakterystyczne, pierzastozłożone liście i drobne, żółte motylkowe kwiaty. Część jadalna – orzeszki zebrane po 1-4 w suchych strąkach – znajdują w dolnej części pędów.
Orzeszki ziemne są uprawiane w wielu cieplejszych rejonach świata, w Europie uprawy rozlokowane są m.in. we Włoszech i Francji. Z fistaszków produkuje się m.in. olej arachidowy. W Polsce ze względu na klimat uprawa orzeszków arachidowych jest ryzykowna - dużo zależy od przebiegu pogody w danym sezonie, ale możliwa. Aby zwiększyć szansę na uzyskanie plonu, trzeba starannie dobrać stanowisko lub zdecydować się na uprawę pod osłonami.
Zobacz galerię: Orzeszki ziemne - galeria zdjęć
Orzeszki ziemne - wymagania uprawowe
Orzeszki ziemne wymagają stanowisk ciepłych, osłoniętych od wiatru, zacisznych. Optymalna jest wystawa zachodnia i południowa. Podłoże pod siew/sadzenie powinno być gruntownie przygotowane – oczyszczone z chwastów, przekopane i użyźnione (np. przez wymieszanie z obornikiem). Optymalne są gleby żyzne, próchnicze, umiarkowanie wilgotne o pH oscylującym w granicach 6,5.
Do dobrego (zadowalającego) plonowania roślina potrzebuje 5-6 ciepłych miesięcy. Długo zawiązuje strąki. Jednocześnie roślina jest wrażliwa na mróz. Dlatego najlepszym sposobem jest wcześniejsze przygotowanie rozsady w domu lub w szklarni.
i
Siew i produkcja rozsady orzeszków ziemnych
Nasiona orzechów ziemnych coraz częściej można znaleźć w sklepach ogrodniczych oraz sieciach handlowych, można zamówić je też w internecie. Te sprzedawane jako żywność nie nadają się do wysiewu, gdyż poddawane są prażeniu.
- Przygotowanie rozsady rozpoczynamy na początku marca, wysiewając nasiona pojedynczo, od razu do w miarę dużych donic czy skrzyń (a nie mało pojemnych multiplatów). Produkcja rozsady trwa około dwa miesiące. W tym czasie należy roślinom zapewnić temperaturę 23-27 st. C.
- Nasiona orzeszków arachidowych wysiewa się do pojemników głęboko – na około 4 cm. Jako podłoża warto używać torfu wymieszanego z piaskiem (np. w proporcji 3:1).
- Pojemniki przenosi się w słoneczne i ciepłe miejsce, np. na parapet okna wystawy południowej.
- Wschody pojawiają się średnio po 2-3 tygodniach. Proces można przyśpieszyć umieszczając wcześniej nasiona w wodzie na 24 godziny.
- Przez cały okres produkcji rozsady należy utrzymywać podłoże w umiarkowanej wilgotności (nie wolno go przesuszyć).
- Aby orzeszkom ziemnym poprawić warunki, pojemnik można okryć folią perforowaną (z drobnymi otworami). To zwiększy temperaturę powietrza i gleby przy roślinach, ograniczy wyparowywanie wody i zwiększy wilgotność powietrza.
- Czasem potrzebne może być wietrzenie (nie można przesadzać z nadmierną wilgotnością).
Polecany artykuł:
i
Uprawa orzechów ziemnych - sadzenie i pielęgnacja
Orzeszki ziemne zaleca się wysadzać na miejsce stałe do gruntu od drugiej połowy maja. Sadzonki umieszcza się na głębokości 7-10 cm. Zabieg należy wykonywać ostrożnie, aby nie uszkodzić delikatnych roślin. Prawidłowa odległość między sadzonkami wynosi 20 cm a między rzędami 50 cm. Zaleca się kopczykować posadzone rośliny, aby ułatwić orzechom późniejsze zagłębianie w gruncie.
Na początku podlewanie nie powinno być szczególnie obfite, częstotliwość należy zwiększyć w czasie kwitnienia roślin i tuż po kwitnieniu. W przypadku użycia nawozów organicznych nie ma potrzeby stosowania nawożenia mineralnego. Na mniej żyznych glebach wzrost i rozwój można przyśpieszyć przez stosowanie co 3-4 tygodnie niezbyt stężonych dawek nawozów wieloskładnikowych (np. humusowych). Wykorzystywanie nawozów azotowych nie ma większego sensu – roślina sama pozyskuje azot z atmosfery.
Ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym wykonywanym przez cały okres uprawy jest odchwaszczanie. Podłoże należy co pewien czas lekko spulchniać. Prace w szczególności warto wykonywać po podlewaniu, to ograniczy ryzyko gnicia części podziemnej.
Orzeszki ziemne - zbiory
Zbiór orzeszków ziemnych najczęściej wykonuje się późną jesienią. Rośliny wykopuje się, np. z pomocą wideł amerykańskich, gdy mają zżółknięte liście. Po wykopaniu pozostawia się je na 2-4 dni w suchym i przewiewnym miejscu. Po tych czasie można zebrać suche strąki. Znajdujące się w nich nasiona można spożywać na surowo lub dodawać do potraw.
i
