Jeżyna popielica (Rubus caesius) - uprawa, właściwości, zastosowanie
Jeżyna popielica (Rubus caesius) to gatunek, który występuje w Polsce w środowisku naturalnym, ale można go także uprawiać w przydomowym ogrodzie. Poznaj warunki uprawy jeżyny popielicy i dowiedz się, jak można ją wykorzystywać z korzyścią dla zdrowia.
Jeżyna popielica (Rubus caesius), nazywana także jeżyną sinojagodową, porasta skraje lasów, zarośla, przydroża i brzegi zbiorników wodnych. Często tworzy warstwę podszytu w olszynach. Dlaczego warto wprowadzić ten wartościowy gatunek do ogrodu?
Spis treści
- Jak wygląda jeżyna popielica?
- Podstawowe wymagania jeżyny sinojagodowej
- Jak uprawiać jeżynę popielicę: sadzenie, nawożenie, podlewanie, cięcie
- Zastosowanie jeżyny popielicy w ogrodzie
- Wykorzystanie owoców jeżyny popielicy
Jak wygląda jeżyna popielica?
Jeżyna popielica to krzew o pokładających się, z czasem płożących pędach. Są one cienkie, ale mocne, o sinej barwie, pokrywają je słabe kolce i gruczołowate włoski. Pędy dotykające podłoża łatwo ukorzeniają się. Liście są trzy- lub pięciolistkowe, obustronnie owłosione. Roślina osiąga do 1-2 m wysokości.
Jeżyna popielica kwitnie od maja do września. Rozwija białe kwiaty średnicy około 3 cm, zebrane w baldachogrona. Po kwitnieniu tworzą się małe, czarne owoce złożone z pestkowców, pokryte sinym nalotem. Są soczyste i mają kwaśny smak.
Podstawowe wymagania jeżyny sinojagodowej
Jeżyna popielica toleruje różnorodne stanowiska – może rosnąć w pełnym słońcu, lekkim lub częściowym zacienieniu. Dobrze plonuje w miejscach jasnych, lecz nie bezpośrednio nasłonecznionych. Lubi gleby żyzne, świeże, próchnicze, o dobrej strukturze, umiarkowanie wilgotne. Toleruje szeroki zakres pH (od kwaśnych po mocno zasadowe). Jest wystarczająco mrozoodporna (dotyczy to stanowisk osłoniętych).
Autor: GettyImages
Jeżyna popielica rośnie dziko w lasach, tworząc pod drzewami rozległe kobierce
Jak uprawiać jeżynę popielicę: sadzenie, nawożenie, podlewanie, cięcie
Jeżyna popielica jest łatwa w uprawie w porównaniu do większości gatunków o jadalnych owocach. Można ją sadzić jesienią lub wiosną w rozstawie 1,5-2 m x 1 m. Najefektywniejsza jest uprawa w szpalerach.
Jeżynę warto corocznie nawozić kompostem, a co kilka lat stosować przefermentowany obornik. Egzemplarze uprawiane na słońcu zaleca się podlewać w czasie suszy. Po zbiorze owoców usuwa się stare pędy – dwuletnie, gdyż nie zawiążą już owoców. Uprawy warto ściółkować, w międzyrzędziach można posiać rośliny fitosanitarne lub nawozy zielone. Jeśli młode pędy nadmiernie rozrastają się, można je skrócić. Na bieżąco wykonuje się odchwaszczanie.
Przed nadejściem zimy obszar przy pędach warto osłonić grubą warstwą ściółki. Gatunek jest mało podatny na choroby i szkodniki.
Rozmnażanie krzewów owocowych i ozdobnych przez odkłady >>>
Zastosowanie jeżyny popielicy w ogrodzie
Jeżynę najczęściej uprawia się jako element przydomowego sadu, ogrodu leśnego lub sadzi w pobliżu warzywnika. Dobrym rozwiązaniem jest także obsadzanie skarp. Jeżyna umacnia je i stabilizuje zapobiegając erozji gleby. Jeżyna w szczególności pasuje do ogrodów naturalistycznych, wiejskich i leśnych.
Autor: GettyImages
W ziołolecznictwie wykorzystuje się zarówno owoce, jak i liście jeżyny popielicy
Wykorzystanie owoców jeżyny popielicy
Owoce jeżyny popielicy, podobnie jak innych przedstawicieli rodzaju, można spożywać na surowo, dodawać do deserów lub wykorzystywać na przetwory. Nadają się do wyrobu dżemów, konfitur, kompotów i galaretek. Służą do produkcji szlachetnych win (leżakujących przez dwa lata). Kwiaty można dodawać do sałatek.
Zawierają dużo witaminy A i C oraz witaminy z grupy B. Ponadto w ich skład wchodzą cukry, pektyny, flawonoidy, kwas jabłkowy i cytrynowy. Liście są skarbnicą mikroelementów (m.in. magnez, wapń, żelazo, miedź, mangan i potas). Dlatego jeżyna popielica znajduje zastosowanie w ziołolecznictwie. Wykazuje szereg dobroczynnych właściwości dla organizmu:
- Owoce działają przeczyszczająco. Poprawiają odporność.
- Niedojrzałe owoce mają właściwości ściągające, więc stosuje się je przy krwawieniach wewnętrznych.
- Liście mają działanie napotne, zwalczają nieżyt żołądka, pomagają na biegunkę, wymioty, mdłości, przeziębienie i grypę.
Najczęściej jeżynę popielicę stosuje się w formie naparów: 2-3 łyżeczki liści bądź owoców zalewa się wrzątkiem i pozostawia pod okryciem do wystygnięcia. Można stosować surowiec świeży lub zasuszony (suszy się w ciepłym i przewiewnym miejscu w warunkach naturalnych). Ponadto liście jeżyny wykorzystuje się zewnętrznie, w postaci okładów. Łagodzą dolegliwości przy gośćcu, dmie i nerwobólach. Rozdrobnione liście można dodawać również do kąpieli relaksacyjnych. Zwalczają drobne dermatozy, stany zapalne skóry i łagodzą świąd. Jeżyny są stosowane w medycynie ludowej już od czasów starożytnych.
Jeżyna popielica ze względu na pospolitość i powszechność jest gatunkiem niedocenianym. Tymczasem jest to krzew, który jest łatwy w uprawie, dostarcza jadalne owoce i ma wartościowe właściwości lecznicze.
Przeczytaj też:
Jeżyna bezkolcowa - sadzenie, podlewanie, nawożenie, cięcie, zbiory >>>
Malinotruskawka (malina ponętna) – jak uprawiać malinotruskawkę w ogrodzie >>>
Malina moroszka (Rubus chamaemorus) - opis, wymagania, uprawa, pielęgnacja, zastosowanie >>>
Malinojeżyna - uprawa, cięcie, pielęgnacja i rozmnażanie >>>
