Dyptam jesionolistny - krzew Mojżesza - roślina piękna, ale niebezpieczna. Jak uprawiać dyptam?
Dyptam jesionolistny, zwany też krzewem Mojżesza albo gorejącym krzewem, to roślina piękna i niebezpieczna zarazem. Poznaj tajniki uprawy dyptamu jesionolistnego.
Autor: GettyImages
Dyptam jesionolistny jest nie tylko rośliną ozdobną i leczniczą, ale także trującą
Spis treści
- Jak wygląda dyptam jesionolistny?
- Odmiany dyptamu jesionolistnego
- Uprawa i pielęgnacja dyptamu jesionolistnego
- Jak rozmnażać dyptam?
- Dyptam jesionolistny - galeria zdjęć
- Dyptam - roślina, która parzy!
- Dyptam ma zdolności do samozapłonu!
Pięknie kwitnące byliny to ozdoba każdego ogrodu. Na jednym miejscu mogą pozostawać przez lata, oszczędzając nasz czas, pracę i wydatki na nowe sadzonki. Zwykle też nie wymagają zbyt wielu zabiegów pielęgnacyjnych, dlatego warto znaleźć dla nich miejsce w każdym ogrodzie. Jedną z takich wyjątkowo atrakcyjnych i wspaniale kwitnących bylin jest dyptam jesionolistny.
Jak wygląda dyptam jesionolistny?
Dyptam jesionolistny (łac. Dictamnus albus) zawdzięcza swoją polską nazwę charakterystycznym liściom, przypominającym wyglądem liście jesionu (nazwa łacińska nawiązuje do kremowo-białej barwy korzeni). Przez większą część sezonu ozdobą dyptamu są wysokie (na 80-100 cm), sztywne pędy, zebrane w ładną kępę i pokryte zielonymi, pierzastymi, dużymi liśćmi, które po potarciu wydzielają intensywną, cytrusową lub cynamonową woń.
Poznaj pachnące rośliny w ogrodzie
Wiosną i latem (od końca maja do lipca) na pierwszy plan wysuwają się różowe, gwiazdkowate kwiaty z płatkami pokrytymi wyraźnym, ciemniejszym rysunkiem. Kwiaty nie są duże, ale zebrane w okazały, groniasty kwiatostan na szczycie łodygi wyglądają naprawdę imponująco.
Odmiany dyptamu jesionolistnego
Warte uwagą są odmiany dyptamu, takie jak np.:
- dyptam jesionolistny 'Albiflorus' - kwitnąca na biało,
- dyptam jesionolistny 'Purpureus' - o bardzo wyraźnym, ciemnoróżowym rysunku na różowych płatkach.
Przeczytaj też:
Krzewy kwitnące - posadź je w ogrodzie! Jak sadzić i pielęgnować kwitnące krzewy ozdobne
Uprawa i pielęgnacja dyptamu jesionolistnego
Dyptam jesionolistny rośnie dość wolno, z roku na rok stopniowo powiększając swoje rozmiary, dlatego trzeba uzbroić się w cierpliwość, czekając, aż z małej sadzonki zmieni się w okazałą, bujnie kwitnącą kępę. Mimo iż trwa to kilka lat, dla rośliny od razu należy wybrać docelowe miejsce, gdyż ze względu na rozbudowany i dość płytki system korzeniowy, źle znosi przesadzanie.
Stanowisko dla dyptamu powinno być ciepłe, osłonięte od wiatru i słoneczne, a gleba żyzna, próchnicza, przepuszczalna, bogata w wapń, dobrze uprawiona i umiarkowanie wilgotna, o zasadowym lub obojętnym odczynie pH.
Przeczytaj też:
Pomimo iż dyptam kocha ciepło, jest wystarczająco mrozoodporny i dobrze radzi sobie w naszym klimacie. Bardzo dobrze znosi też przejściową suszę i nie wymaga żadnych szczególnych zabiegów pielęgnacyjnych. Czasami bywa nawet spotykany na stanowiskach naturalnych, gdzie objęty jest ścisłą ochroną. Dość trudnym zadaniem jest natomiast rozmnażanie rośliny.
Jak rozmnażać dyptam?
Ze względu na płytki system korzeniowy, podział starszych egzemplarzy dyptamu nie zawsze kończy się powodzeniem, a jeśli nawet się powiedzie, uzyskane sadzonki będą potrzebowały sporo czasu, aby przyjąć się na nowym stanowisku. Lepszym rozwiązaniem jest rozmnażanie rośliny przez wysiew nasion (zaraz po zbiorze), w tym wypadku jednak problemem może być powtarzalność cech odmianowych, gdyż uzyskane tą drogą potomstwo może znacznie różnić się wyglądem od egzemplarza matecznego. Dlatego też najlepiej jest kupić gotowe sadzonki u hodowcy lub rozmnożyć rośliny z nasion zakupionych u sprawdzonego sprzedawcy.
Zdrowy, dorodny egzemplarz dyptamu, uprawiany na odpowiednim stanowisku, może dać też samosiew i to w bardzo oryginalny sposób, gdyż jej dojrzale torebki nasienne gwałtownie się otwierają, wyrzucając zamknięte w środku nasiona na znaczą odległość (nawet kilku metrów).
Dyptam jesionolistny - galeria zdjęć
Autor: GettyImages
Dyptam jesionolistny jest nie tylko rośliną ozdobną i leczniczą, ale także trującą
Dyptam - roślina, która parzy!
Zanim jednak podejmiemy się uprawy dyptamu, powinniśmy pamiętać, że wyjątkowa uroda rośliny ma swoją cenę. Mroczną stroną natury dyptamu są jego parzące właściwości. Cała roślina pokryta jest komórkami gruczołowymi, wydzielającymi silne olejki eteryczne. Po kontakcie ze skórą olejki mogą powodować podrażnienia i reakcje alergiczne, a w słoneczne, ciepłe dni nawet fotouczulenia i poparzenia, które trudno się goją i długo utrzymują na skórze. Z tego względu wszystkie prace pielęgnacyjne wokół dyptamu należy zawsze wykonywać w rękawiczkach i ubraniu ochronnym oraz unikać sadzenia rośliny w pobliżu miejsca, gdzie bawią się dzieci.
Olejki eteryczne i inne substancje zawarte w dyptamie (mi. limonen, cymol, kumaryny) znalazły też jednak całkiem praktyczne zastosowanie. Ze względu na ich wyrazisty i intensywny zapach, cenione są w przemyśle perfumeryjnym.
Dyptam jesionolistny bywa też wykorzystywany w medycynie ludowej i naturalnej do leczenia niektórych schorzeń (preparaty z dyptamu powinno stosować się wyłącznie po konsultacji z lekarzem).
Autor: GettyImages
Dyptam jesionolistny
Dyptam ma zdolności do samozapłonu!
Bardzo ciekawym zjawiskiem przypisywanym dyptamowi jest też możliwość samozapłonu dyptamu. Silne, łatwopalne olejki eteryczne w upalne dni intensywnie się wydzielają i stają się mocno skoncentrowane, przez co podobno mogą się samoistnie zapalić. Jeśli jednak nawet jest to możliwe, w naszym klimacie się nie zdarza, gdyż u nas nie panują na tyle wysokie temperatury, aby sprowokować podobne zjawisko.
Podczas gorącego lata można natomiast spróbować przyłożyć w pobliże dyptamu zapaloną zapałkę, która powinna wzniecić delikatny i bardzo krótkotrwały, błękitny płomień, nie robiący roślinie żadnej krzywdy. Ta szczególna cecha dyptamu sprawiała, że roślinę zaczęto wiązać z biblijnym „gorejącym krzewem”, nazywając ją krzewem Mojżesza. Wprawdzie jak dotąd nie udało się potwierdzić, czy faktycznie mogło być to prawdą, tym bardziej, że dyptam jesionolistny nie występuje naturalnie w Egipcie, mimo to ta dość nietypowa nazwa zwyczajowa tak przylgnęła do rośliny, że wiele osób łatwiej ją kojarzy niż prawdziwą nazwę gatunkową.
