Czosnek niedźwiedzi: uprawa, właściwości oraz zastosowanie w kuchni
Czosnek niedźwiedzi to roślina ozdobna i lecznicza zarazem. Jego liście do złudzenia przypominają liście konwalii, ale ich wyraźna woń kojarząca się z czosnkiem rozwiewa wątpliwości. Łatwy w uprawie i pełen cennych dla zdrowia właściwości czosnek niedźwiedzi wraca do łask i jest wart szerszego rozpowszechnienia. Jak uprawiać czosnek niedźwiedzi? Kiedy i jak sadzić czosnek niedźwiedzi? Czy czosnek niedźwiedzi jest rośliną wieloletnią?
Autor: GettyImages
Czosnek niedźwiedzi
Spis treści
- Jak wygląda czosnek niedźwiedzi?
- Z czym można pomylić czosnek niedźwiedzi?
- Czy czosnek niedźwiedzi jest rośliną wieloletnią?
- Czosnek niedźwiedzi uprawa
- Kiedy sadzić sadzonki czosnku niedźwiedziego?
- Wysiew nasion czosnku niedźwiedziego
- Zbiory czosnku niedźwiedziego
- Rozmnażanie czosnku niedźwiedziego
- Czosnek niedźwiedzi w kuchni
- Czosnek niedźwiedzi to roślina ozdobna, jadalna i lecznicza
- Zastosowanie lecznicze czosnku niedźwiedziego
W stanie naturalnym czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum) najczęściej można spotkać w lasach, pod drzewami, gdzie panują optymalne warunki do jego rozwoju. Od wieków stanowi przysmak dla niedźwiedzi i stąd wzięła się nazwa tej rośliny. Podobnie jak czosnek zwyczajny (Allium sativum) i i wiele innych gatunków czosnku, należy do bardzo licznej rodziny amarylkowatych (Amaryllidaceae), a tam do podrodziny czosnkowych (Allioideae). Różni się jednak wyraźnie wyglądem od znanego nam powszechnie czosnku, ale nie ustępuje mu pod względem zawartości prozdrowotnych substancji.
Jak wygląda czosnek niedźwiedzi?
Najbardziej wartościową częścią czosnku niedźwiedziego nie są cebulki, a podłużne, eliptyczno-lancetowate (podobne do konwalii) liście, choć jadalne są wszystkie części rośliny. Roślina osiąga zwykle wysokość 30-40 cm i najczęściej tworzy duże zwarte grupy (łany). Warto pamiętać, że na stanowiskach naturalnych czosnek niedźwiedzi objęty jest ochroną częściową.
Przeczytaj też: Jakie rośliny są w Polsce pod ochroną? Co oznacza, że roślina jest pod ochroną? Ile jest roślin chronionych w Polsce?
Z czym można pomylić czosnek niedźwiedzi?
Czosnek niedźwiedzi łatwo pomylić z trującymi roślinami: konwalią majową lub zimowitem jesiennym.
Czy czosnek niedźwiedzi jest rośliną wieloletnią?
Czosnek niedźwiedzi jest traktowany jako roślina wieloletnia (może zamierać po około 8-10 latach).
Czosnek niedźwiedzi uprawa
Czosnek niedźwiedzi najlepiej rośnie na glebach lekko kwaśnych, umiarkowanie wilgotnych, przepuszczalnych i bogatych w próchnicę.
Optymalne do jego uprawy będzie stanowisko lekko zacienione, ponieważ mocne nasłonecznienie i przesuszenie powoduje więdniecie roślin. Zbyt mocne zacienienie może wpływać na słabszy wzrost i kiepskie kwitnienie.
Czosnek niedźwiedzi nie toleruje suszy, ale także miejsc, gdzie stale zalega woda – tam się na pewno nie udadzą. W ogrodzie najlepiej sadzić go w gliniasto-piaszczystym lub gliniastym, ale niezbyt ciężkim podłożu.
Kiedy sadzić sadzonki czosnku niedźwiedziego?
Najprościej zakupić gotowe sadzonki (dostępne w sprzedaży) i posadzić wiosną w ogrodzie, np. pod wyższymi drzewami.
Wysiew nasion czosnku niedźwiedziego
Można także z powodzeniem uprawiać czosnek niedźwiedzi z nasion, które najlepiej wysiewać jesienią bezpośrednio do gruntu, np. w rzędach, w rozstawie co 30 cm (można także wysiać nasiona wczesną wiosną, np. na przełomie marca i kwietnia). Wschody następują kolejnej wiosny, ale trzeba pamiętać, że pierwszy zbiór roślin uzyskamy wiosną w następnym roku uprawy.
Zbiory czosnku niedźwiedziego
Zbiera się liście lub całe rośliny w kwietniu i maju, a cebule we wrześniu i październiku. Latem liście czosnku niedźwiedziego zamierają i przechodzą w stan spoczynku, a w glebie pozostają cebulki, które można użytkować podobnie jak cebule czosnku pospolitego.
Rozmnażanie czosnku niedźwiedziego
Można rozmnażać czosnek poprzez podział cebul przybyszowych (co kilka lat) pod koniec okresu wegetacji lub wczesna wiosną. Pozyskane cebule, oddzielone od cebulki matecznej, umieszczamy w glebie na głębokości około 10 cm.
Autor: GettyImages
Czosnek niedźwiedzi znajduje zastosowanie w kuchni
Czosnek niedźwiedzi w kuchni
Liście czosnku niedźwiedziego mają wyraźny aromat i smak, podobny do czosnku pospolitego, ale w odróżnieniu od niego, po zjedzeniu nie pozostawia w ustach nieprzyjemnego zapachu. Zebrane wiosną, młode liście czosnku niedźwiedziego mogą służyć jako dodatek do sałatek, sosów, serów, kanapek, zup i innych dań. Liście można także suszyć i stosować jako przyprawę do wędlin, pieczeni itp.
Czosnek niedźwiedzi to roślina ozdobna, jadalna i lecznicza
Jest to roślina od dawna traktowana i wykorzystywana jako roślina jadalna, lecznicza oraz ozdobna. Dekoracyjne, drobne białe kwiaty, zebrane w płaskokuliste baldachowate kwiatostany kwitną od kwietnia do czerwca.
Jednak głównym walorem czosnku niedźwiedziego są właściwości lecznicze, podobne do czosnku pospolitego. Ceniony jest przede wszystkim za silne działanie bakteriobójcze, a także zapobieganie miażdżycy, czy wspomaganie leczenia chorób nowotworowych. Zalecany jest także w problemach z układem trawiennym lub w dolegliwościach jelitowych. Spożywanie czosnku niedźwiedziego pomaga także oczyszczać drogi oddechowe, obniża poziom cholesterolu oraz wzmacnia serce i reguluje właściwe działanie układu krwionośnego, zapobiegając zawałom i udarom mózgu.
Czosnek niedźwiedzi jest także bardzo bogatym, naturalnym źródłem witamin – zawiera kilkunastokrotnie więcej witaminy C niż cytryna, a także spore ilości witaminy A i E oraz mikroelementy, w tym głównie żelazo. Z tego względu czosnek niedźwiedzi jest również doskonałym (bo naturalnym i dobrze przyswajalnym) środkiem do zwalczania niedoboru witamin i anemii.
Przeczytaj też: Najcenniejsze zioła lecznicze do ogrodu - wybieramy najlepsze
Zastosowanie lecznicze czosnku niedźwiedziego
Właściwości lecznicze czosnku niedźwiedziego doceniono już w czasach starogermańskich. Odkryto wówczas, że sięgają po nią niedźwiedzie po przebudzeniu z zimowego snu (stąd nazwa), by się wzmocnić. Od tego czasu czosnek niedźwiedzi znalazł zastosowanie w ziołolecznictwie nie tylko jako środek na wzmocnienie organizmu, lecz także na różne dolegliwości. Czosnek niedźwiedzi, znany jest także jako czosnek cygański lub cebula czarownic. Roślina ta w niczym nie przypomina tradycyjnego czosnku, ponieważ zamiast charakterystycznych ząbków wykorzystujemy zielone liście. Jednak, podobnie jak zwykły czosnek, zawiera wiele substancji, dzięki którym wykazuje liczne właściwości lecznicze.
Najważniejszymi związkami zawartymi w czosnku niedźwiedzim są związki siarki. Dzięki nim wykazuje on właściwości przeciwnowotworowe, jest skuteczny w leczeniu schorzeń reumatycznych, a także działa antybakteryjnie i przeciwwirusowo, a tym samym pomaga uporać się z jesienno-zimowymi infekcjami. Warto wiedzieć, że siarka jest m.in. podstawowym składnikiem białka skóry, włosów i paznokci, dlatego czosnek niedźwiedzi pomoże utrzymać je w dobrej kondycji. Poza tym czosnek niedźwiedzi wspiera pracę układu sercowo-naczyniowego, ponieważ obniża stężenie cholesterolu, zmniejsza ryzyko zakrzepów i wyrównuje poziom ciśnienia tętniczego. Wspomaga również trawienie i zapobiega wzdęciom, dlatego warto go dodać dodatek do sałatek, zup, serów czy twarogu. Jednak z czosnku niedźwiedziego powinny zrezygnować osoby, które mają wrzody żołądka lub dwunastnicy. (autor: Monika Majewska)
Poznaj inne rośliny przyprawowe, które możesz uprawiać w ogrodzie:
