Cząber ogrodowy – właściwości i zastosowanie cząbru ogrodowego
Cząber ogrodowy to znana roślina przyprawowa i lecznicza, ale także roślina ozdobna. Poznaj właściwości cząbru ogrodowego i jego zastosowanie jako przyprawy i surowca zielarskiego.
Panująca w naszym kraju moda na zioła i rośliny przyprawowe sprawiała, że coraz chętniej uprawiamy je w ogrodach, na balkonach i na kuchennych parapetach. Do grona najbardziej popularnych ziół należą przede wszystkim bazylia, oregano, rozmaryn, majeranek, szałwia lekarska, mięta pieprzowa i tymianek, ale oprócz nich istnieje też wiele innych wartościowych roślin przyprawowych, do których zalicza się między innymi aromatyczny cząber ogrodowy (Satureja hortensis).
>>Przeczytaj też: Uprawa ziół w domu: poradnik. Zioła w doniczkach
Cząber ogrodowy jako przyprawa w kuchni
Cząber ogrodowy to niewysoka, gęsta, jednoroczna krzewinka, nieco przypominająca wyglądem tymianek, pochodzi z południowej Europy, ale chętnie wykorzystywana jest w kuchniach całego świata. Zastosowanie mają głównie jej świeże lub suszone liście cząbru oraz młode wierzchołki pędów, które mają lekko gorzkawy, dość ostry, korzenny smak i silny aromat (za sprawą olejków eterycznych). Cząber ogrodowy jest ceniony także za swój dobroczynny wpływ na układ pokarmowy, gdyż poprawia apetyt i trawienie, a także wykazuje działanie wiatropędne. Z tego względu jest cennym dodatkiem do ciężkostrawnych, powodujących wzdęcia potraw na bazie roślin strączkowych (bób, fasola, groch, soczewica) lub kapusty.
Cząber ogrodowy chętnie wykorzystywany jest też do przyprawiania ryb, drobiu, wędlin, tłustych mięs i dziczyzny, a także gulaszu, potrawek, zup (np. pomidorowej, krupniku) oraz sosów (np. do pizzy, spaghetti), którym nadaje charakterystyczny, ostry, korzenno-ziołowy posmak. Można nim również przyprawiać ziemniaki, twarogi, pasztety, farsze, sałatki i masła ziołowe. Znakomicie sprawdza się też jako składnik mieszanek ziołowych oraz marynat.
Ponieważ jednak cząber ogrodowy jest przyprawą o ostrym, zdecydowanym smaku i aromacie (może nawet zastępować pieprz), należy stosować go z umiarem, gdyż dodany do potrawy w zbyt dużej ilości, może całkowicie zdominować jej smak. Podczas przygotowywania potraw duszonych, pieczonych lub gotowanych, cząber należy dodawać do nich na końcu, gdyż poddany dłuższej obróbce termicznej staje się gorzki i psuje smak potrawy.
>>Przeczytaj też: Zioła i przyprawy z przydomowego ogródka
Cząber ogrodowy jako roślina lecznicza
Cząber ogrodowy to jednak nie tylko aromatyczna przyprawa, ale też zioło lecznicze. Wprawdzie jego właściwości nie są zbyt silne, ale stosowany systematycznie może poprawić nasze samopoczucie, uwalniając nas od niektórych problemów związanych z pracą układu pokarmowego. Surowcem leczniczym jest ziele cząbru, zebrane tuż przed lub w okresie kwitnienia, gdyż wtedy zawiera największe stężenie substancji biologicznie czynnych (od końca czerwca do września).
Ze względu na dużą zawartość olejków eterycznych oraz garbników, śluzów i soli mineralnych (m.in. magnezu, żelaza, potasu), cząber ogrodowy wykazuje działanie przeciwskurczowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne, przeciwzapalne, a nawet przeciwrobaczne. Jej stosowanie poprawia też apetyt, reguluje perystaltykę jelit, wspomaga trawienie, przeciwdziała wzdęciom, łagodzi biegunki oraz zwiększa wydzielanie soków żołądkowych. Ziele rzadko jednak stosuje się samodzielnie (np. w postaci naparów), gdyż częściej wchodzi ono w skład mieszanek ziołowych, wzmacniających jego działanie lecznicze. Cząbru w dawkach leczniczych powinny natomiast unikać kobiety ciężarne, gdyż jego przeciwskurczowe działanie może mieć niekorzystny wpływ na przebieg ciąży.
Autor: www.thinkstockphotos.com
Cząber ogrodowy to też roślina ozdobna i pożyteczna
Cząber ogrodowy to jednak nie tylko znakomite zioło przyprawowe i wartościowa roślina lecznicza, ale też ciekawa roślina ozdobna. Bardzo ładnie prezentuje się w ogródku ziołowym i doskonale wpływa na rozwój wielu innych roślin (np. warzyw fasolowych). Jej intensywny zapach może też odstraszać niektóre szkodniki (np. mszyce).
Cząber ogrodowy uprawa
W naszym kraju cząber ogrodowy uprawiany jest zwykle z siewu nasion wprost do gruntu (w kwietniu) lub z rozsady. Roślina oczekuje słonecznego, ciepłego stanowiska oraz przepuszczalnego podłoża z dużą zawartością wapnia. Dobrze znosi przejściową suszę, ale nie toleruje zalania i nadmiaru wilgoci.
Polecany artykuł:
W ogrodach obok cząbru ogrodowego czasami można też spotkać cząber górski, który ma podobne właściwości i wymagania uprawowe jak cząber ogrodowy, ale w przeciwieństwie do niego jest rośliną wieloletnią, idealną do uprawy na skalniakach, w ogródkach ziołowych i na obwódkach rabat.
Przeczytaj też: Uprawa ziół w domu. Jak sadzić zioła kupione w markecie żeby zatrzymać je na dłużej? >>>
