Cząber górski (Satureja montana) - uprawa, właściwości, zastosowanie, zimowanie
Cząber górski (Satureja montana) to przyprawa o intensywnym aromacie. W smaku jest ostrzejsza od popularnego cząbru ogrodowego. Ma duże znaczenie m.in. w kuchni bałkańskiej. Jak uprawiać cząber górski, wykorzystywać w kuchni i domowej apteczce?
Cząber górski (Satureja montana) to niska, zimozielona (lub częściowo zimozielona) krzewinka, która zwykle nie przekracza 30 cm wysokości. Ma gęsty, zwarty, kępiasty pokrój. Tworzy wzniesione pędy pokryte lancetowatymi, skórzastymi, ciemnozielonymi liści. Kwitnie od lipca do września. Kwiaty są drobne, ale liczne, białe (rzadziej różowe lub fioletowe). Krzewinka jest cenna rośliną miododajną.
Spis treści
- Cząber górski - wymagania uprawowe
- Cząber górski uprawa
- Cząber górski w ogrodzie – krzewinka o dużych walorach dekoracyjnych
- Cząber górski jako przyprawa
- Cząber górski w domowej apteczce
Cząber górski - wymagania uprawowe
Cząber górski, jak wskazuje jego nazwa, jest rośliną górską. Występuje w krajach basenu Morza Śródziemnego. Porasta skaliste zbocza górskie i kamieniste wzniesienia. Spotyka się go na glebach wapiennych i podobne warunki należy zapewnić mu w ogrodzie.
Podłoże dla cząbru górskiego powinno być średnio żyzne, przepuszczalne i umiarkowanie suche. Roślina nie znosi gleb kwaśnych i podmokłych. Charakteryzuje się dobrą odpornością na mróz. Młode egzemplarze uprawiane w chłodniejszych rejonach Polski zaleca się na wszelki wypadek okrywać na zimę. Gatunek jest rzadko atakowany przez choroby i szkodniki.
Cząber górski uprawa
Cząber górski - siew i sadzenie. Cząber górski najczęściej wysiewa się w kwietniu, bezpośrednio do gruntu. Prawidłowa głębokość siewu wynosi 0,5 cm. Po wzejściu siewki zaleca się przepikować. Można produkować go także z rozsady. Wtedy nasiona wysiewa się w marcu do skrzyń w pomieszczeniu, a sadzonki wysadza do gruntu po 6-8 tygodniach od wykiełkowania. Najefektywniejszy jest oczywiście zakup sadzonek. Te z uformowaną bryłą korzeniową można sadzić przez cały sezon (optymalnie wiosną). Minimalna rozstawa sadzenia cząbru górskiego wynosi 30 cm.
Cząber górski - podlewanie. Młode rośliny podlewa się regularnie, starsze jedynie w czasie długotrwałej suszy. Gatunek lepiej znosi krótkotrwały niedobór wody niż zalewanie bryły korzeniowej. Nadmiar wody może prowadzić do wystąpienia chorób grzybowych.
Cząber górski - nawożenie. Zasilanie cząbru górskiego polega na utrzymaniu prawidłowego odczynu gleby. Dlatego sporadycznie, np. raz na kilka lat, zaleca się dokonywać pomiarów (mierniki pH są łatwo dostępne w sklepach ogrodniczych). Profilaktycznie stosuje się zmielony dolomit, który działa łagodnie. Co kilka tygodni można zastosować niewielkie dawki nawozu organicznego, np. humusowego. Dostarczy składników pokarmowych, a przy tym jest przyjazny mikroorganizmom glebowym.
Cząber górski - cięcie. Roślinę regularnie przycina się w trakcie zbierania plonu. Taki zabieg pozytywnie wpływa na pokrój.
Cząber górski - ochrona przed mrozem. Czasem stosuje się ściółkowanie. Solidnej ochrony lub przeniesienia do chłodnego pomieszczenia wymagają zioła uprawiane w pojemnikach.
Poznaj też: Cząber ogrodowy – właściwości i zastosowanie cząbru ogrodowego >>>
Autor: GettyImages
Cząber górski
Cząber górski w ogrodzie – krzewinka o dużych walorach dekoracyjnych
Cząber górski jest wartościową ozdobą ogrodów skalnych i alpinariów. Efektownie wygląda także na obrzeżach, np. nawierzchni. Jest także uprawiany na tarasach. Może nadawać poszczególnym miejscom rustykalnego bądź śródziemnomorskiego charakteru.
Cząber w warzywniku posadzony przy fasoli pozytywnie wpływa na jej plonowanie.
Przeczytaj też: Współrzędna uprawa warzyw - jakie warzywa sadzić obok siebie >>>
Cząber górski jako przyprawa
Cząber górski jest popularną przyprawą w Bułgarii i Serbii. To jeden z najważniejszych składników mieszanki czubryca. Ponadto wchodzi w skład mieszanki ziół prowansalskich. Najczęściej cząber górski dodaje się do mięs, farszów i dań ciężkostrawnych, np. opartych na bazie kapusty, fasoli i grochu. Pasuje również do potraw z grzybami i ryb (zwłaszcza pstrąga). Ponadto dodaje się go do oleju i octu. W Bułgarii cząber jest stawiany na stołach wraz solą i pieprzem. Jest również traktowany jako zamiennik dla soli. Trzeba jednak pamiętać, że to bardzo mocna przyprawa. Dodaje się jej niewiele i to pod koniec przygotowania potrawy, w przeciwnym wypadku nadaje jej nadmiernej goryczy.
Cząber górski w domowej apteczce
Cząber górski to dobre źródło olejków eterycznych, garbników, soli mineralnych i witamin (zwłaszcza z grupy B). Ma właściwości antybakteryjne i antyseptyczne. Zapobiega wzdęciom i biegunkom. Obniża ciśnienie tętnicze krwi, ogranicza ryzyko wystąpienia anemii. Dodatkowo łagodzi dolegliwości układu pokarmowego. Pobudza wydzielanie soku żołądkowego i wspomaga trawienie. Może być pomocy przy leczeniu przeziębienia i stanów zapalnych górnych dróg oddechowych. Dawniej był traktowany jako afrodyzjak.
