Co szkodzi zimą roślinom w ogrodzie? Zimowe zagrożenia dla roślin ogrodowych
Okres zimowych chłodów jest niezbędny dla większości roślin, aby mogły przejść fazę spoczynku. Dzięki temu prawidłowo się rozwijają i są odporniejsze. Jednocześnie pojawia się niestety wiele zimowych zagrożeń dla roślin w ogrodzie. Mróz jest zaledwie jednym z nich. Dowiedz się, co zagraża roślinom w ogrodzie zimą.
Autor: GettyImages
Pod ciężarem śniegu wyginają się gałęzie krzewów, co prowadzi do ich trwałej deformacji
Spis treści
- Zimą roślinom zagraża mróz
- Jak uchronić rośliny przed mrozem?
- Zimowe zagrożenia - susza fizjologiczna (częsta u roślin zimozielonych)
- Zimowe zagrożenia dla drzew owocowych - zgorzeliny i rany mrozowe
- Zimą roślinom zagraża wiatr
- Wiosenne przymrozki i anomalie pogodowe
- Zimowe zagrożenia - sól używana przy odśnieżaniu to śmierć dla roślin!
Zimą rośliny w ogrodzie pozostają w stanie spoczynku. Jeśli były prawidłowo pielęgnowane w sezonie i dobrze przygotowane do zimy, nie powinny mieć problemów z przetrwaniem niekorzystnych zimowych warunków. Czasem jednak nawet troskliwa opieka nie wystarczy, szczególnie wtedy, gdy pojawią się zagrożenia. Poznaj najczęstsze zimowe zagrożenia dla roślin w ogrodzie.
Zimą roślinom zagraża mróz
Wybierając rośliny do ogrodu, powinno się uwzględniać ich przypisanie do danej strefy mrozoodporności. Wiele gatunków, które nadają się do uprawy w zachodniej Polsce (np. kasztan jadalny) będzie przemarzało we wschodnich rejonach kraju. W szczególności dotyczy to gatunków egzotycznych (wiele z nich pochodzi z krajów azjatyckich). Ponadto mróz największe straty powoduje:
- u młodych okazów (mają słaby, nie rozwinięty w pełni system korzeniowy i nie wykształciły dobrego systemu odpornościowego);
- u gatunków, które były jesienią przesadzane (mogą mieć uszkodzone korzenie, do tego dochodzi stres i czasem zbyt mało czasu na aklimatyzację);
- u roślin rosnących w podmokłej lub zbyt wilgotnej glebie (w takich warunkach zagrożone są nawet gatunki, które widnieją jako mrozoodporne);
- u roślin, które były nawożone późną jesienią (szczególnie azotem).
Jak uchronić rośliny przed mrozem?
Aby uchronić rośliny przed szkodliwym działaniem mrozu, należy osłonić je odpowiednio jeszcze przed nastaniem zimy. Gatunki, które pochodzą z cieplejszych rejonów (np. z północnej Afryki) należy przenieść do chłodnego, jasnego pomieszczenia. Rośliny sadzi i się i przesadza możliwe wcześnie (październik, początek listopada), aby dać im czas na aklimatyzację. W miejscach podmokłych sadzi się tylko gatunki preferujące wysoki poziom wód gruntowych (olsze, wierzby, kosaćce, niezapominajka błotna, skrzyp zimowy). Jesienią należy ograniczyć nawożenie. Jeszcze we wrześniu lub na początku października można roślinom podać nawozy ze zwiększoną ilością potasu (na lepsze krzewienie).
Zimowe zagrożenia - susza fizjologiczna (częsta u roślin zimozielonych)
Iglaki oraz liściaste rośliny zimozielone w okresie zimy tracą wodę (wyparowuje). Ubytki mogą być znaczne. Dochodzi wtedy do suszy fizjologicznej, tzn, sytuacji w której korzenie nie są stanie w stanie pobrać wody pomimo jej dostępności. W tym wypadku problemem jest zamarznięta gleba (susza może wystąpić również przy dużym zasoleniu). Z czasem zdolności sorpcyjne korzeni zmniejszają się. W rezultacie rośliny brązowieją a nawet zamierają. Przez suszę fizjologiczną iglaki częściej gubią igły i tracą ozdobny wygląd niż przez brak nawożenia, choroby grzybowe czy szkodniki.
Aby przeciwdziałać wystąpieniu suszy fizjologicznej zimozielone gatunki trzeba podlewać w czasie zimy. Zabiegi wykonuje się w umiarkowanie ciepłe dni. Ponadto rośliny warto obficie podlać późną jesienią (ale nie w czasie mrozów). Cennym okazom można zaaplikować szczepionki mikoryzowe, wtedy będą o wiele skuteczniej pobierały zarówno wodę jak i składniki pokarmowe. Nie należy przesadzać z nawozami – ich nadmiar często jest bardziej szkodliwy niż brak.
Autor: GettyImages
Pod ciężarem śniegu wyginają się gałęzie krzewów, co prowadzi do ich trwałej deformacji
Zimowe zagrożenia dla drzew owocowych - zgorzeliny i rany mrozowe
Na pniach drzew wystawionych na silne działanie promieni słonecznych w czasie zimowych dni mogą powstawać rany zgorzelinowe i pęknięcia mrozowe. Kora pęka lub szarzeje a przylegająca do niej tkanka zamiera (ożywa a później zostaje przemrożona). W rezultacie drzewa mają zahamowany wzrost, chorują a w skrajnych przypadkach zamierają. Dzieje się tak na wskutek dużych wahań temperatur pomiędzy dniem a nocą. Miejsca, gdzie drewno jest martwe, można odnaleźć z pomocą gumowego młotka. Przy uderzeniu wydaje głuchy dźwięk.
By drzewa owocowe nie uległy uszkodzeniu ich pnie i grube konary należy pobielić (szczególnie od strony południowej). W sklepach można kupić gotowe preparaty. Zabieg wykonuje się 2-3-krotnie (od grudnia do marca). Miejsca ran (gdzie jest pusta przestrzeń pomiędzy korą a drewnem) przybija się z użyciem gwoździ o szerokich główkach.
Zimą roślinom zagraża wiatr
Rośliny często zamierają wiosną nie na wskutek mrozu, ale wysuszających i mroźnych wiatrów. Szczególne groźne są te wiejące od wschodu.Aby wiatr nie zaszkodził roślinom gatunki wrażliwe należy sadzić w miejscach zacisznych osłoniętych. Na stronie wschodniej warto stworzyć żywą, zimozieloną ścianę osłonową. Wykorzystuje się rośliny, które są nie tylko odporne na mróz, ale posiadają także dobrze wykształcony, głęboki system korzeniowy (np. sosna, sosna czarna, także bukszpan). Poszczególne fragmenty z roślinami elementy (np. taras) można chronić stosując maty osłonowe (wybór na rynku jest ogromny – można dopasować je do stylu ogrodu i małej architektury).
Wiosenne przymrozki i anomalie pogodowe
Dużym zagrożeniem dla roślin jest przedwiośnie i wiosna. Rośliny wchodzą w okres wegetacyjny a następnie zostają przemrożone. U drzew i krzewów owocowych często dochodzi do przemarzania kwiatów. Dodatkowym problemem charakterystycznym dla Polski są częste bezśnieżne zimy. Grube warstwy śniegu to dodatkowa ochrona dla korzeni. Gdy jest go brak, mróz powoduje dotkliwsze straty.Na chwiejną pogodę w przydomowym ogrodzie nie ma złotego środka. Trzeba obserwować pogodę i w odpowiednim terminie zdjąć zimowe osłony. Cenne byliny i drobne rośliny można chronić zakładając na noc włókninę.
Zimowe zagrożenia - sól używana przy odśnieżaniu to śmierć dla roślin!
Problemem ściśle związanym z zimą jest posypywanie chodników solą. W taki sposób co prawda ogranicza się ryzyko „poślizgów”, ale jednocześnie niszczy środowisko. Sól rozpuszcza się i wchodzi w głąb profilu glebowego, dokonując zniszczenia. Jest toksyczna dla roślin.Aby sól używana do odśnieżania nie niszczyła roślin, należy zastąpić ją bardziej neutralnymi dla przyrody środkami, np. piachem czy żwirem, w ostateczności chlorkiem wapnia.
