Listopad w ogrodzie - jakie prace wykonujemy w ogrodzie w listopadzie?
Listopad w ogrodzie to czas na ostatnie porządki i przygotowanie roślin do zimy. Jakie prace trzeba wykonać w ogrodzie w listopadzie? Jak wygląda ogród w listopadzie?
Autor: GettyImages
W listopadzie dni są coraz krótsze, a temperatura coraz niższa (zwłaszcza nocą), zdarza się też, że pada śnieg
Spis treści
- Listopad w ogrodzie - jak zadbać o drzewa i krzewy ozdobne?
- Galeria zdjęć: Ogród w listopadzie
- Jak w listopadzie zadbać o byliny i dobrze przygotować je do zimy?
- Zabezpieczanie roślin balkonowych przed zimą
- Jak zadbać w listopadzie o glebę w ogrodzie?
- Listopadowe prace na trawniku
- Zbiór warzyw i prace w warzywniku w listopadzie
- Prace w sadzie w listopadzie
- Listopad w ogrodzie - jak zadbać o oczko wodne i staw?
Choć w listopadzie możemy jeszcze podziwiać niesamowite kolory jesieni, to krótkie, chłodne i często deszczowe dni w tym miesiącu sprawiają, że chętnie przebywamy w cieple domowego zacisza. Rośliny w ogrodzie nie mają takiej możliwości i dlatego musimy się o nie zatroszczyć i przygotować je do zimowego spoczynku. Niektóre prace zrobiliśmy już wcześniej, ale w listopadzie trzeba zakończyć porządki i przygotowanie ogrodu do zimy. Co zatem robimy w listopadzie w ogrodzie?
Listopad w ogrodzie - jak zadbać o drzewa i krzewy ozdobne?
Przed nastaniem mrozów można jeszcze sadzić drzewa i krzewy zrzucające liście na zimę. Po posadzeniu trzeba usypać u nasady pnia kopczyk z ziemi – ochroni on korzenie przed temperaturą poniżej 0 st. C. Pamiętajmy, aby nie przycinać świeżo posadzonych roślin – zrobimy to dopiero wiosną!
Nawadniamy zimozielone krzewy liściaste i iglaste, bowiem rośliny te rosną również zimą i podczas słonecznych, mroźnych zimowych dni są narażone na przesychanie. Ogrzane słońcem pędy wyparowują wodę, a korzenie nie mogą pobierać jej z zamarzniętego gruntu (jest to tzw. susza fizjologiczna). Obficie podlewając rośliny późną jesienią, kiedy ziemia nie jest jeszcze zamarznięta, pomagamy roślinom przezimować. Powierzchnię wokół pni ściółkujemy 5-centymetrową warstwą torfu, suchych liści lub kory. Część nadziemną warto osłonić, na przykład siatką cieniującą.
Krzewy iglaste, szczególnie o pokroju kolumnowym, pod ciężarem zalegającego na nich śniegu mogą się zdeformować, a nawet rozłamać. Aby temu zapobiec, warto obwiązać je sznurkiem lub owinąć elastyczną siatką. Z iglaków o pokroju rozłożystym należy strząsać śnieg, aby nie połamał gałęzi.
Krzewy i drzewa iglaste wrażliwe na mróz (takie jak: sośnica japońska, cyprysik Lawsona, żywotnik wschodni, cyprysowiec Leylanda, cedr) należy zabezpieczyć przed zimą owijając je agrowłókniną lub chochołem ze słomy. Podobnie postępujemy z krzewami różaneczników, hortensji, róż pnących oraz wrażliwych na mróz gatunków prowadzonych na pniu (irgi, migdałki, szczodrzeniec). Nie używamy do tego folii, ponieważ nagrzewa się i nie przepuszcza powietrza, co spowodować może uszkodzenie roślin.
Z krzewów róż należy wyciąć chore pędy, usunąć opadłe liście (mogą być porażone przez choroby) i odpowiednio zabezpieczyć. Gdy temperatura spadnie poniżej 5 st.C krzewy osłaniamy matami bądź włókniną, a ich podstawy obsypujemy kopczykiem ziemi do wysokości 20–40 cm. Podobnie kopczykujemy także powojniki wielkokwiatowe, krzewy magnolii, hortensji ogrodowej, ketmii syryjskiej, budlei Dawida, milinu.
W listopadzie przygotowujemy sadzonki takich krzewów liściastych, jak jaśminowiec, dereń biały, ligustr, pęcherznica, żylistek i inne. Pobieranie jednorocznych, zdrewniałych pędów wykonujemy po opadnięciu liści przed mrozami. Pędy tniemy na odcinki 15-20 cm i przechowujemy zanurzone pionowo w stale wilgotnym piasku przez zimę na przykład w chłodnej piwnicy. W tym czasie ukorzenią się, a wiosną będą gotowe do sadzenia.
Galeria zdjęć: Ogród w listopadzie
Autor: GettyImages
W listopadzie dni są coraz krótsze, a temperatura coraz niższa (zwłaszcza nocą), zdarza się też, że pada śnieg
Jak w listopadzie zadbać o byliny i dobrze przygotować je do zimy?
Listopad to ostatni moment – jeśli nie zrobiliśmy tego wcześniej – na wykopanie dalii, pacioreczników i begonii bulwiastych. W ogrodzie możemy jeszcze sadzić konwalie.
Po pierwszych przymrozkach okrywamy rośliny wieloletnie wrażliwe na niską temperaturę (takie jak lawenda, zawilec japoński, pustynnik, trytomma, pełniki, rozplenice, miskanty, tymianek, krokosmia, trawa pampasowa) oraz te, które posadziliśmy jesienią (nie są jeszcze dobrze ukorzenione i mróz może je uszkodzić).
Okrywamy także posadzone jesienią rośliny cebulowe (tulipany, narcyzy, hiacynty i inne), rozkładając warstwę kompostu, suchych liści, kory, słomy lub torfu o grubości 2–3 cm. Robimy to dopiero wtedy, gdy ziemia będzie lekko zmrożona, ponieważ jeśli rozłożymy okrycie zbyt wcześnie, stworzymy dobrą kryjówkę dla gryzoni, które chętnie zjadają cebule roślin ozdobnych. Taka osłona chroni przed gwałtownymi zmianami temperatury oraz wysuszającym działaniem mroźnego wiatru, szczególnie w bezśnieżne zimy.
Pamiętaj! W suchych pędach bylin zimuje wiele pożytecznych owadów. Nasiona zaś są chętnie zjadane przez ptaki. Dlatego zostawmy przynajmniej część suchych roślin w naszym ogrodzie. Dodatkowo przysypane śniegiem i pokryte kryształkami lodu będą zimową ozdobą.
Zabezpieczanie roślin balkonowych przed zimą
Zabezpieczyć przed zimą należy także rośliny zimujące na balkonach i tarasach. Te gatunki, które znoszą niskie temperatury, możemy tam pozostawić, osłaniając je przed mrozem i wiatrem. System korzeniowy chronimy, wstawiając pojemniki z roślinami (donice, skrzynki) np. do kartonowych pudeł wypełnionych styropianem, trocinami, suchymi liśćmi, słomą. Pamiętajmy, aby pozostawić roślinom otwory odpływowe, tak aby woda nie zalegała w korzeniach. Pędy możemy osłonić agrowłókniną.
Jak zadbać w listopadzie o glebę w ogrodzie?
Idealna gleba jest przewiewna, wilgotna i zasobna w składniki mineralne, łatwo dostępne dla roślin. Jest też pełna pożytecznych mikroorganizmów, które przyspieszają rozkład resztek organicznych i ich zamianę w próchnicę.
Listopadowe prace zaczynamy od zbadania odczynu, czyli pH gleby. Możemy to zrobić dostępnym w sklepach ogrodniczych kwasomierzem polowym, pobierając próbkę z kilku miejsc w ogrodzie, z głębokości 15–20 cm. Wynik może wynosić od 3,5 (gleba kwaśna - torfowa) do 8,0 pH (gleba zasadowa - wapienna). Większość roślin najlepiej rośnie w ziemi, której odczyn jest lekko kwaśny lub obojętny (pH 6,0 - 7,0). W takiej glebie rozwija się najwięcej pożytecznych mikroorganizmów, a składniki mineralne są łatwo dostępne dla korzeni roślin.
Jeśli pH gleby jest zbyt niskie (ziemia jest zakwaszona), to przeprowadźmy zabieg wapnowania gleby. Potrzebną dawkę nawozu rozsiewamy równomiernie na całej powierzchni zagonu, rabaty, czy trawnika. Po rozsianiu nawozy wapniowe dokładnie mieszamy grabiami z wierzchnią warstwą ziemi.
Uwaga! Wapnowania nie należy łączyć z nawożeniem, bo w wyniku procesów, jakie wtedy zachodzą w ziemi, część minerałów staje się niedostępna dla roślin. Nawożenie możemy wykonać 2-3 tygodnie po wapnowaniu.
Listopadowe prace na trawniku
Trawnik kosimy dopóki rośnie trawa. Jeśli październik był ciepły, to możemy to robić jeszcze na początku listopada. Grabimy liście, które spadły z drzew i krzewów. Nie zostawiajmy ich na trawniku, bowiem stworzą wtedy nieprzepuszczalną dla powietrza warstwę, co sprzyja rozwojowi pleśni śniegowej i innych chorób grzybowych.
Zbiór warzyw i prace w warzywniku w listopadzie
W listopadzie zbieramy ostatnie warzywa korzeniowe (skorzonerę, pietruszkę, marchew, seler, buraki), warzywa kapustne (kapustę, kalafior, brukselkę) i pory. Możemy jeszcze pozostawić na grządkach jarmuż, brukselkę, pasternak, salsefię – te warzywa są bardziej wytrzymałe na niską temperaturę.
Po zebraniu warzyw grządki należy oczyścić z resztek roślinnych (zdrowe możemy przeznaczyć na kompost), dokładnie przekopać, pozostawiając glebę w tzw. ostrej skibie. Na tych zagonach, na których w przyszłym sezonie planujemy posiać lub posadzić gatunki warzyw wymagające nawożenia organicznego, trzeba zastosować obornik lub kompost. Możemy też wzbogacić glebę za pomocą nawozów fosforowych bądź potasowych. Jeśli jest to konieczne, wapnujemy podłoże, pamiętając o zachowaniu przynajmniej 2-tygodniowej przerwy pomiędzy nawożeniem organicznym a wapnowaniem.
Zanim gleba zamarznie można wysiać warzywa na wczesny zbiór wiosenny: pietruszkę, marchew, koper ogrodowy, szpinak oraz wysadzić czosnek i cebulę. Nasiona należy wysiać nieco głębiej niż wiosną. Nie powinny one skiełkować przed nastaniem zimy.
Warto rozpocząć pędzenie niektórych warzyw, na przykład pietruszki, cebuli, szczypiorku. Dzięki temu zimą będziemy mogli dodawać do potraw świeżą natkę pietruszki i szczypior. Do doniczek wypełnionych podłożem sadzimy cebule, korzenie pietruszki, szczypior i stawiamy w mieszkaniu miejscu dobrze oświetlonym.
Gdy zbierzemy warzywa z tuneli foliowych i szklarenek, należy koniecznie uprzątnąć ich wnętrze – usunąć resztki roślinne i inne pozostałości, przeprowadzić prace konserwacyjne konstrukcji. W listopadzie przygotowujemy miejsce na rozsadnik i niskie tunele foliowe – ziemię trzeba zabezpieczyć przed przemarznięciem.
Autor: photos.com
Słonina, którą wieszamy dla ptaków na gałęziach drzew musi być surowa
Ptaki są naszymi sprzymierzeńcami w walce ze szkodnikami niszczącymi rośliny w naszym ogrodzie. Dlatego nie zapominajmy o nich zimą. Warto zawiesić na drzewie karmnik i w zimowe miesiące wsypywać tam różne nasiona i okruszki chleba. Można też przymocować do gałęzi kawałek surowej słoniny (najlepiej ze skórką) – z tego najbardziej ucieszą się sikorki.
Prace w sadzie w listopadzie
W listopadzie grabimy i opadłe z drzew owocowych liście – mogą one stanowić źródło chorób grzybowych, więc lepiej nie ryzykujmy i usuńmy je. Jeśli nie ma jeszcze mroźnej pogody, to można przerzucić kompost, rozrzucić obornik, przekopać nawozy zielone bądź zastosować nawożenie mineralne.
Z drzew owocowych usuwamy wszystkie zaschnięte owoce (tzw. mumie), których nie zebraliśmy wcześniej. Nie wolno pozostawiać ich na drzewach, ponieważ w przyszłym roku mogą stać się źródłem chorób, a zmumifikowany owoc może spowodować zakażenie kory drzewa.
Po opadnięciu liści należy dokładnie obejrzeć drzewa i sprawdzić, czy nie są one porażone chorobami i czy nie ma na nich gniazd szkodników. Jeśli stwierdzimy zainfekowanie bądź obecność szkodników, należy zastosować preparaty zgodnie z programem ochrony roślin owocowych.
Na początku listopada, jeśli pogoda na to pozwala (ziemia nie zmarzła), możemy jeszcze sadzić drzewka owocowe. Pamiętajmy, aby zabezpieczyć je przed zimą (usypując wokół pni kopczyki z ziemi), a także o zastosować ochronę przed gryzoniami (można na przykład owinąć pnie grubym papierem i owiązać sznurkiem lub użyć gotowe osłony, które są do nabycia w sklepach ogrodniczych).
Pamiętajmy o osłonięciu roślin owocowych. Szczególnie wrażliwe są brzoskwinie, morele, orzech włoski i jeżyna bezkolcowa. Pędy jeżyny bezkolcowej oraz wrażliwych na mróz odmian winorośli zdejmujemy ostrożnie z podpór, układamy płasko na ziemi i przysypujemy około 20-centymetrową warstwą gleby. Jeśli pędy okażą się zbyt sztywne, nasady krzewów zabezpieczamy tak jak młode drzewa owocowe. Wokół nasady pni drzew usypujemy kopczyk z ziemi, natomiast pień i nasadę korony zabezpieczamy otulając słomą lub grubym papierem (kartonem). Istotne, aby warstwa ochronna otulała cały pień, musimy dobrze ją przymocować owijając sznurkiem.
Pamiętaj! Do zimowego okrycia nie stosujemy folii, ponieważ jest nieprzepuszczalna i pod nią utrzymuje się wysoka wilgotność, a są to doskonałe warunki do rozwoju grzybów powodujących choroby kory i drewna. Korony małych drzew okrywamy w całości. Wycinamy dwuletnie pędy malin, które nie będą już owocowały.
Regularnie przeglądamy owoce złożone w przechowalni i usuwamy zepsute i zgniłe (stanowią źródło infekcji dla pozostałych).
Listopad w ogrodzie - jak zadbać o oczko wodne i staw?
Wyrzucamy liście, które spadły na rozciągniętą nad oczkiem wodnym lub stawem siatkę. W przeciwnym razie obciążona liśćmi siatka zanurzy się w wodzie i liście zaczną gnić. Pamiętajmy o uzupełnianiu wody w pojemnikach, w których zimują rośliny wodne. Zanim powstanie warstwa lodu, wyłączamy i wyjmujemy z wody pompy i filtry. Czyścimy je z mułu i glonów, filtry myjemy pod bieżącą wodą.
- Sprawdź: jak przygotować do zimy oczko wodne
Uwaga! Pompy z oczka wodnego i stawu muszą być przechowywane w pojemniku z wodą, ponieważ przetrzymywane „na sucho“ wiosną może być trudno uruchomić. Wraz z przepływającą przez pracującą pompę wodą do wnętrza docierają rozpuszczone w wodzie zanieczyszczenia. Jeśli zaschną – utworzą na wewnętrznych elementach pompy twardą skorupę. Wiosną urządzenie trzeba będzie rozebrać i oczyścić.
Zobacz galerię zdjęć: Zabezpieczanie roślin w ogrodzie przed mrozem
Autor: GettyImages
Najgroźniejsze dla roślin są zimy mroźne i bezśnieżne i dlatego lepiej jesienią zabezpieczyć rośliny
