Kompostowanie w ogrodzie - proste kroki do uzyskania wartościowego nawozu
Kompostowanie to tani i dobry sposób na uzyskanie pełnowartościowego nawozu organicznego, który nie tylko dostarcza roślinom składników pokarmowych, ale także poprawia jakość gleby, wzbogacając ją w próchnicę i poprawiając przepuszczalność. Podpowiadamy co i jak kompostować, by otrzymać dobry kompost.
Autor: GettyImages
Kompostowanie to najprostszy sposób na pozyskanie naturalnego nawozu
Spis treści
- Gdzie w ogrodzie ustawić kompostownik?
- Kompostowanie: zalety i wady kompostu
- Kompostowanie: w czym kompostować?
- Co można kompostować?
- Czego nie wolno wrzucać do kompostownika?
- Jak układać odpadki roślinne w kompostowniku?
- Jak usprawnić kompostowanie?
Kompostowanie to naturalna metoda unieszkodliwiania i zagospodarowania odpadów, która polega na rozkładzie substancji organicznej przez mikroorganizmy. Dzięki kompostowaniu odpadków organicznych możemy otrzymać wartościowy nawóz - kompost.
Gdzie w ogrodzie ustawić kompostownik?
Odpadki organiczne składujemy na kompostowniku, który najlepiej ustawić w lekko zacienionym, mało uczęszczanym miejscu w ogrodzie. Jest to element typowo praktyczny, który nigdy nie będzie posiadał walorów dekoracyjnych, wręcz przeciwnie. Dodatkowo rozkładana materia organiczna wydziela nieprzyjemny zapach. Można go osłabić – z pomogą różnych środków – jednak charakterystycznej woni nie da się całkowicie wyeliminować.
Kompostowanie: zalety i wady kompostu
Zaletą kompostu jest uniwersalność – nadaje się do wzbogacania każdego rodzaju upraw. Jest w pełni bezpieczny. Działa wolno stopniowo dostarczając roślinom niezbędnych makro- i mikroelementów. Wykorzystuje się go do zwiększania żyzności gleb lekkich i rozluźniania podłoży gliniastych. Pewną wadą jest brak jednorodności nawozu - zależy to od składu kompostowanych pryzm. W uprawie na potrzeby własne nie jest to szczególnie istotny mankament. Kompost warto wykorzystywać w sposób ciągły – rzeczywiste zmiany w podłożu i wyglądzie uprawianych roślin będą widoczne po kilku latach.
Kompostowanie: w czym kompostować?
Kompostownik można kupić w centrach ogrodniczych lub drogą online. W szczególności poleca się modele termiczne z biofiltracją, segmentowane oraz rotacyjne. Najczęściej wykonane są z tworzyw sztucznych. Jeśli zależy nam nie tylko na pozbyciu się niechcianych resztek, ale produkcji większej ilości nawozu (np. do rabat i warzywniaka) warto wybierać kompostowniki o pojemności powyżej 1000 l.
Kompostownik o prostej konstrukcji można również zbudować samemu. Zazwyczaj składa się z czterech drewnianych ścian (jednej wyjmowalnej) bez dna. Materiał budulcowy obtacza się czarną folią - dla uszczelnienia i zwiększenia temperatury kompostowania. Kompostownik częściowo zakopuje się w ziemi. Niezależnie od formy jego przeznaczenie jest takie samo: produkcja materiału ściółkującego lub nawozu kompostowego. Proces może się jednak odbywać w ciepłych (powyżej 50 st. C) lub zimnym (naturalnych) warunkach.
Autor: GettyImages
Kompostowanie to najprostszy sposób na pozyskanie naturalnego nawozu
Co można kompostować?
W kompostowniku zaleca się układać resztki roślinne – pozostałości po cięciu, pieleniu, koszeniu trawnika i oczyszczeniu terenu. Może więc to być trawa, zdrewniałe fragmenty roślin, warzywa, zioła, owoce, chwasty, korzenie i przyschnięte kwiaty. Ważne, aby materiał był czysty, tzn. nie posiadał oznak chorobotwórczych i objawów żerowania szkodników.
Chwasty powinno się umieszczać na kompostowniku jeszcze przed kwitnieniem. Jeśli zdążą wykształcić nasiona, później mogą rozmnożyć się na szeroką skalę – już po zastosowaniu nawozu. Z resztek z domu lub gospodarstwa przydatne są skorupki jaj, fusy z kawy i herbaty, odchody zwierzęce, słoma, popiół, resztki owoców i warzyw.
Czego nie wolno wrzucać do kompostownika?
Nie można kompostować gotowanych ryb, mięsa i kości, resztek cytrusów i innych owoców egzotycznych (traktowanych preparatami chemicznymi), zadrukowanego papieru, chemikaliów i leków, odchodów zwierząt domowych oraz chwastów z nasionami, perzu i innych chwastów mogących rosnąć z kłącza, resztek roślin porażonych przez choroby i szkodniki. Nie należy też kompostować liści dębu, olchy i orzecha włoskiego – ze względu na garbniki hamujące rozwój innych organizmów – ani igieł i pędów cisa, bo zawierają trujący alkaloid – taksynę.
Do kompostowania nie nadają się także zlewki, szczególnie jeśli zawierają rozcieńczone preparaty czyszczące.
Jak układać odpadki roślinne w kompostowniku?
W kompostowniku materiał umieszczamy warstwami. W miarę możliwości materiał powinien być różnorodny, najlepiej układać go tak, aby warstwy z dużą ilością azotu (wszystko, co zielone) przekładały się z warstwami „węglowymi” (zdrewniałe części roślin). Optymalna proporcja to 2:1. Najczęściej na dnie kompostownika układa się grubą 15-20-centymetrową warstwę z gałązek i pędów. Pełni funkcję drenującą. Kolejno układa się pryzmę pochłaniającą wymywane z górnych warstw składniki pokarmowe. Dobrym materiałem jest torf, słoma lub zeszłoroczny, przerobiony kompost. Dopiero później wykłada się mieszane warstwy z dostępnych resztek organicznych. Jeśli kompost jest zbyt jednorodny (np. składa się z samej trawy), może gnić i wydzielać przykry zapach.
Na okres zimowy pryzmę zaleca się okryć materiałem izolującym.
Jak usprawnić kompostowanie?
Kompost powinien mieć dostęp powietrza – wtedy będzie się rozkładał bez procesu gnicia. Dlatego co kilka tygodni pryzmy warto przerzucić. Materiału nie powinno się ubijać. Aby przyśpieszyć tworzenie nawozu, warto dodawać obornik, mączkę rogową, wapno oraz gnojówki z roślin. Do gatunków, z których najlepiej zrobić gnojówki należą: krwawnik, pokrzywa, wrotycz, czosnek, rumianek, skrzyp, mniszek.
Dodatkowo trzeba zadbać, aby pryzmy kompostowe były stale lekko wilgotne. W okresie suszy warto podlewać je wodą. Standardowo dobrze rozłożony nawóz organiczny tworzy się przez 8-12 miesięcy. Cechuje go wtedy brunatne zabarwienie, gruzełkowata struktura i wydzielana woń leśnej ściółki. Dzięki powyższym dodatkom a także preparatom przyśpieszającym kompostowania okres ten można skrócić do 5-6 miesięcy. Nawozy tworzone „na szybko” - w ciągu 2-3 miesięcy - z reguły wykorzystuje się jako wartościową ściółkę.
Kompost można pozyskiwać także przez kompostowanie odpadków w workach foliowych.
Autor: GettyImages
Kompostowanie w workach to ekologiczny sposób pozbycia się odpadów zielonych z ogrodu, takich jak jesienne liście czy skoszona trawa
