Jak stworzyć przyjazne środowisko dla jeża w ogrodzie?
Jeż jest jednym z najchętniej widywanych gości w ogrodzie czy na działce. To pożyteczne stworzenie jest uwielbiane w szczególności przez dzieci. Nie można jednak przesadzać z „uczuciami” - to dziki gatunek, chodzący własnymi ścieżkami. Podpowiadamy, jak stworzyć dobre warunki do życia jeża w ogrodzie.
Autor: GettyImages
Jeż to częsty gość w ogrodach
Spis treści
- Jeż europejski - jak wygląda?
- Tryb życia i pożywienie jeży – sojusznik w ogrodzie
- Jak stworzyć przyjazne środowisko dla jeża w ogrodzie?
- Jak pomagać jeżom?
Jeż europejski - jak wygląda?
Jeż europejski (Erinaceus europaeus) to największy europejski owadożerny ssak o długości ciała wynoszącej około 30 cm. Osiąga wagę 1-2 kg. Jego brzuszną część ciała pokrywają drobne, delikatne włoski. Na grzbiecie wrażenie robią długie kolce, które w rzeczywistości są przekształconymi włosami. Jeż po urodzeniu ma ich około 100. Początkowo są białe i miękkie. Z czasem pojawiają się kolejne, twardsze pokolenia kolców. Finalnie jeż może posiadać ich 6-8 tysięcy. Inną cechą charakterystyczną jeży jest wydłużony, mokry, „ruchliwy” nosek. Jeż od 2014 roku podlega w Polsce częściowej ochronie gatunkowej. Zwykle żyje 7-10 lat.
Tryb życia i pożywienie jeży – sojusznik w ogrodzie
Jeże prowadzą głównie nocny tryb życia – wtedy wychodzą na żer. Mają doskonale rozwinięte zmysł widzenia nocą i słuch, pozwalający zidentyfikować nawet drobne stworzenia. W skład ich diety wchodzą owady (ok. 70 proc.), ślimaki, dżdżownice, ptasie jaja, jaszczurki, a nawet żaby.
Regularne wizyty lub stała obecność jeża w ogrodzie może znacznie pomóc w zmniejszeniu populacji wielu szkodników roślin (np. turkucia podjadka, larw i osobników dorosłych wielu szkodników). Zjadają przy tym także zwierzęta pożyteczne, np. pszczoły i skorki, jednak w znacznie mniejszym zakresie. Jeże nie są natomiast – wbrew często powielanej opinii – smakoszami jabłek. Obrazki ze zwierzętami przenoszącymi owoce na kolcach to bajki. Zwierze jest owadożerne, a za pokarm roślinny może zabrać się jedynie w ostateczności – gdy nie znajduje innego pożywienia. Średniej wielkości jeż zjada dziennie 70-150 g pokarmu.
Jak stworzyć przyjazne środowisko dla jeża w ogrodzie?
Jeże najczęściej można spotkać w ogrodach usytuowanych w pobliżu łąk, pól i lasów. Lubią tereny trawiaste, gęste zarośla, zakrzaczenia i łąki kwietnie. Przyciągnąć je może także... kompostownik. Ogród dla jeża powinien być jak najbardziej naturalny – dotyczy to nie tylko ogólnego wyglądu, ale także sposobu prowadzenia. Na działce powinno się ograniczyć stosowanie chemii, zastępując ją ekologicznymi metodami ochrony roślin.
Jeż jest znany z nieprawdopodobnej odporności na wiele toksyn występujących w przyrodzie. Bywa na tyle odważny, że potrafi zaatakować jadowite żmije zygzakowate. Niestety jego mechanizmy obronne nie obejmują toksyn wytwarzanych przez człowieka (m.in. tych zawartych w środkach ochrony roślin). Śmierć zwierzęcia może nastąpić nie tylko przy bezpośrednim kontakcie z preparatem, ale także po spożyciu zatrutych owadów czy ślimaków.
Zagrożeniem dla jeża może być także koszenie trawników, zwłaszcza w wiosenne wieczory. Zabieg przycinania trawy powinno się wykonywać więc ostrożnie, zwracając uwagę, czy w gęstej trawie nie schroniło się zwierzę.
Jesienią warto usypywać kopce z liści i gałęzi w mało uczęszczanych, zacisznych miejscach. Podobną rolę spełniają skrzynki. Ssak zapada w sen zimowy i takie miejsca mogą posłużyć mu za schronienie. „Domek” powinno się przygotowywać w rękawicach. Jeże mają dobry zmysł powonienia i zapach człowieka może skutecznie je zniechęcić do sprawdzenia „lokum”. Stworzenie musi szybko znaleźć lub zbudować gniazdo, gdyż w czasie mrozu natychmiast ginie. Jeśli w ogrodzie jest oczko wodne, zaleca się je ogrodzić. To potencjalne śmiertelne zagrożenie (podobnie jak otwarte studzienki ściekowe). Wrogami jeża są borsuki, kuny, lisy, tchórze, psy i niekiedy, niestety, także ludzie.
Autor: GettyImages
Jeż to częsty gość w ogrodach
Jak pomagać jeżom?
W większości przypadków najlepszą pomocą dla jeży jest... pozostawienie ich w spokoju. Jeśli zobaczymy jeża w ogrodzie wieczorem, nie powinniśmy go niepotrzebnie straszyć. Zdarza się jednak, że jeż jest widziany w czasie dnia i zachowuje się w sposób nienaturalny (np. nie zwija się w kulkę pod wpływem dotyku). Należy wtedy sprawdzić czy nie ma widocznych uszkodzeń ciała. Warto skontaktować się z eko-strażą, aby ustalić dalsze działania. Przydatne może być podanie zwierzęciu świeżej wody. Z pokarmem – zwłaszcza tym przeznaczonym dla człowieka – lepiej wstrzymać się. W ten sposób częściej można zaszkodzić niż pomóc. Nie można dokarmiać jeży chlebem oraz mlekiem – to powoduje nieprzyjemne dolegliwości układu pokarmowego. Warto zaznaczyć, że żołądek jeża nie rozkłada laktozy. Odpowiednia dla zwierzęcia - oprócz naturalnego, upolowanego przez jeża pokarmu - jest natomiast karma... dla psów i kotów.
Przeczytaj też: Motyle w ogrodzie - zobacz, jak stworzyć ogród przyjazny dla motyli
Autor: GettyImages
Aby jeż bezpiecznie przetrwał zimę, musi znaleźć odpowiednią, ciepłą kryjówkę
