Drewniane ogrodzenia. Jak budować i konserwować ogrodzenia z drewna

Drewniane ogrodzenia znakomicie wtapiają się w otoczenie i nawet zaniedbane ładnie się starzeją, ale wymagają starannej konserwacji i odnawiania. Jak budować i konserwować ogrodzenia z drewna?

Zobacz galerię 4 zdjęcia

Autor: Andrzej Szandomirski

Dzięki użyciu długich desek o nieregularnych krawędziach powstał parkan doskonale wpisujący się w zadrzewione otoczenie. Aby ta drewniana ściana nie wyglądała przytłaczająco, do budowy użyto tarcicy rozmaitej długości (różnica między elementami sięga około 30 cm). Zaimpregnowane drewno pomalowano ciemnobrązową matową farbą. Ogrodzenie obsadzono winobluszczami pięciolistkowym i trójklapowym, trzmieliną Fortune’a, różami,karłowymi świerkami, jałowcami i miskantem chińskim (as)

Bez wątpienia ogrodzenia z drewna najlepiej wyglądają wokół wiejskich domów. Są dobrą oprawą architektury eksponującej drewno na elewacji. Drewniane okiennice, ganki, lukarny w poddaszach to elementy wspólnego mianownika, którego znalezienie zawsze korzystnie wpływa na obraz całości, jaką tworzą dom i ogrodzenie. Odpowiednio wystylizowane mogą z powodzeniem towarzyszyć nowoczesnej architekturze, jednak aby takie połączenie się udało, potrzebne jest duże wyczucie projektanta. Bo co by nie mówić, architektura high-tech nie jest naturalnym środowiskiem dla drewna.Co jest mocną stroną ogrodzeń z drewna? Tworzą atmosferę spokoju i sielskości. Drewno daje ogromne możliwości kształtowania linii, stopnia prześwitu, barwy i faktury ogrodzenia. Ładnie i bezkonfliktowo łączy się z innymi materiałami – takimi jak kamień, cegła czy tynk – używanymi do budowy słupów i cokołów. Drewniane ogrodzenia wymagają wprawdzie opieki, ale zadbane zachowają urodę i dobrą formę przez wiele lat.

Budowa ogrodzeń drewnianych: konstrukcja

Słupy i cokoły. Mogą być ceglane, betonowe lub kamienne. W tradycyjnych płotach słupy są wykonane z drewna (najczęściej sosnowego – podobnie jak reszta płotu – ponieważ jest ono najtańsze). Przekrój słupa zwykle ma 7 x 7 cm do 10 x 10 cm. Zazwyczaj osadza się je na murowanym lub betonowym cokole albo na punktowym fundamencie. Ponieważ drewniane ogrodzenie jest lekkie, fundament nie musi sięgać poniżej poziomu zamarzania gruntu. Elementem mocującym słupów są metalowe kotwy. Między spodem słupa a powierzchnią, do której jest on mocowany, należy zostawić szczelinę będącą naturalną izolacją, która zapobiega podsiąkaniu wody i sprawia, że drewno szybciej przesycha. Zwieńczeniu słupa można nadać niewielki spadek, który zapobiegnie gromadzeniu się wody. Przęsła. Najczęściej są zbudowane z rygli – poziomych elementów przenoszących ciężar przęsła na słupy. Przeważnie są to krawędziaki o przekroju zależnym od ciężaru i rozpiętości przęsła (w typowym ogrodzeniu o długości przęsła 2,5 m zwykle stosuje się rygle o przekroju 5 x 10 cm). Rygle można też wykonać z kształtowników stalowych. Do rygli przybija się sztachety. Ich układ i rozmieszczenie powodują, że ogrodzenie może być szczelną osłoną – nie tylko wizualną, ale także akustyczną. Sprawia, że jest ono postrzegane jako znak dobrze strzeżonej granicy działki albo jako parawan – lekka przesłona terenu leżącego w jej obrysie. Sztachety przeważnie wykonuje się z desek grubości 25-38 mm i szerokości 5-15 cm – szersze elementy mogą po namoczeniu paczyć się i pękać. Niekiedy sztachety robi się z żerdzi okrągłych lub przepołowionych. Drewniane elementy ustawia się przeważnie pionowo, przybijając z jednej lub obu stron rygla (to zapewnia szczelność przęsła). Ważne jest, aby odległość między dolną linią przęsła a powierzchnią gruntu albo wierzchem podmurówki nie była mniejsza niż 10 cm – taka wysokość prześwitu w zasadzie chroni spody sztachet przed ustawicznym zawilgacaniem przez pryskającą w czasie deszczu wodę. Przęsła mogą być zbudowane także z drewnianych paneli o różnym układzie elementów. Przeważnie są one wykonane z przeplatających się deszczułek, tyczek i żerdzi ujętych w ramy z listew mocowanych do drewnianych słupów. Takie wyplatane płoty są raczej dekoracją niż realnym zabezpieczeniem terenu, ale bez wątpienia pięknie wyglądają wokół drewnianych domów na pełnych zieleni działkach.

Konserwacja ogrodzeń z drewna

Niezabezpieczone drewniane elementy ogrodzenia są narażone na szkodliwe działanie wilgoci i rozwijających się w jej obecności grzybów (między innymi pleśni), glonów i porostów. Także nadmiar słońca i promieni UV powoduje niszczenie drewna – rozwarstwianie się i kruszenie jego włókien, które są następnie wymywane przez wodę. Tak powstają szpary w sztachetach. Surowe drewno znacznie łatwiej się brudzi, a zabrudzenia trudniej usunąć z niezabezpieczonych powierzchni. Dostępne na rynku preparaty upiększające i barwiące drewno zabezpieczają je jednocześnie przed szkodliwym działaniem żywych organizmów i atmosfery.

• Lakiery. Jeśli chcemy zachować naturalną barwę drewna, wystarczy je pokryć bezbarwnym lakierem. Tworzy on na jego powierzchni twardą powłokę, odporną na wodę i ścieranie.
• Bejce. Służą do barwienia. Nadają drewnu kolor, zachowując widoczny rysunek słojów. Mogą zabezpieczać przed pleśnią i promieniowaniem ultrafioletowym. Jednak pełną ochronę drewna daje utrwalenie zabejcowanej powierzchni warstwą lakieru.
• Lakierobejce i lazury. Preparaty te są do siebie bardzo podobne (lazury tworzą nieco mocniejszą powłokę). Barwią i chronią drewno. Występują w pełnej gamie kolorów podkreślających rysunek słojów lub kryjących. Zabezpieczają przed wnikaniem wilgoci, często zawierają środki grzybobójcze oraz zapobiegają niszczeniu drewna przez owady.
• Impregnaty rozpuszczalnikowe i olejowe. Mogą być bezbarwne lub koloryzujące. Bardzo skutecznie zabezpieczają drewno przed czynnikami atmosferycznymi i żywymi organizmami (trwalsze są impregnaty olejowe; ponieważ są toksyczne, należy przy ich nakładaniu zachować szczególną ostrożność). Zaimpregnowaną powierzchnię można malować farbami i lakierami.

Większość środków do pielęgnacji drewna nie wymaga stosowania podkładu. Nakłada się je w kilku warstwach (najczęściej dwóch-trzech) na wygładzone powierzchnie elementów (barwa powierzchni niewygładzonej będzie ciemniejsza niż gładkiej).