Konserwacja drewna - jak konserwować drewniane meble ogrodowe i elementy małej architektury?

Aby meble ogrodowe, a także parkany, altany i nawierzchnie tarasów służyły długie lata, konserwacja drewna powinna być przeprowadzana regularnie. Drewno można malować, lakierować lub impregnować. Zobacz, jakie wybrać środki do drewna i jak prowadzić prace konserwacyjne.

Drewno w ogrodzie jest stale narażone na działanie różnych czynników atmosferycznych. Szczególnie szkodliwe są: deszcz, śnieg oraz słońce. Woda i wilgoć podnoszą ryzyko porażenia drewna pleśnią lub grzybem domowym, a słońce prowadzi do zmiany barwy i powierzchniowej erozji. O ile więc w twoim ogrodzie meble i inne elementy nie są wykonane z odpornych gatunków drewna egzotycznego, musisz je co 1-2 lata poddawać konserwacji. Każde drewno użytkowane na zewnątrz powinno być chronione przed biokorozją. Zanim porozstawiamy drewniane meble na tarasie, zabezpieczmy je odpowiednimi preparatami. Jeśli mamy drewnianą podłogę, sprawdźmy także jej stan - odświeżmy ją lub naprawmy.

Konserwacja drewna - impregnaty do drewna

Przed nałożeniem warstwy dekoracyjnej na drewno powinniśmy użyć impregnatu gruntującego. Impregnaty do drewna to środki, które mają przede wszystkim zabezpieczyć drewno przed grzybami domowymi, pleśnią, owadami oraz działaniem promieni UV. Niektóre z nich zmniejszają też podatność drewna na ogień. W pracach konserwacyjnych stosuje się przeważnie dekoracyjne impregnaty rozpuszczalnikowe, rzadziej olejowe. Większość impregnatów zawiera pigmenty, więc pełnią też funkcję dekoracyjną. To preparaty, które jednocześnie zabezpieczają i poprawiają wygląd drewna, nadając mu atrakcyjny odcień. Impregnaty takie są transparentne, więc gdy pomalujesz nimi drewno, nie zniknie rysunek usłojenia. Możesz także zastosować impregnat bezbarwny, jeżeli nie chcesz zmieniać koloru drewna. W zależności od rodzaju może być matowy lub błyszczący.  Powierzchnia zaimpregnowanego drewna pozostaje naturalna w dotyku. Nowoczesne preparaty mają właściwości powłokotwórcze. Po takim wymalowaniu na powierzchni powstaje delikatny film.

Konserwacja drewna - jak zabezpieczyć meble z palet czy drewniany taras?

W większości wypadków zaimpregnowane drewno dodatkowo pokrywa się warstwą dekoracyjną oleju, lakieru, lakierobejcy, lazury. Olej do drewna głęboko wnika w strukturę desek i chroni je przed czynnikami atmosferycznymi. Można użyć tego samego wyrobu do pokrycia mebli i desek na tarasie, gdy jest on ogólnego zastosowania. Jednak produkty do zabezpieczania drewna są coraz bardziej wyspecjalizowane. Są oleje do drewna polecane na przykład do malowania krajowego drewna twardego (dąb, jesion, buk) lub do drewna egzotycznego. Taki produkt możemy wykorzystać i do konserwacji drewnianych mebli, i do desek tarasowych, pod warunkiem że są one wykonane z takiego samego albo przynajmniej podobnego pod względem właściwości użytkowych drewna. Są też oleje do mebli i oleje do tarasów, które różnią się składem ze względu na inną eksploatację drewna w tych dwóch zastosowaniach. Meble drewniane można też pokryć lakierem, lakierobejcą lub lazurą, a także farbą kryjącą (emalią) do drewna. Po malowaniu na powierzchni drewna powstaje powłoka ochronno-dekoracyjna. Tych produktów nie poleca się do malowania desek tarasowych, bo szybko się wytrą pod stopami. Za to są bardzo dobre do malowania mebli z palet, bo zwykle jest tam zastosowane miękkie drewno, a powłoka materiału lakierniczego je wzmocni. Lakiery, lakierobejce i lazury są transparentne. Widać przez nie strukturę drewna. Lakiery i lakierobejce dają zwykle efekt połyskliwy, lazury – matowy, satynowy. Producenci oferują je w dość szerokiej palecie kolorów, zwykle drewnopodobnych. Dzięki temu prosty materiał z sosny czy topoli może zyskać barwę mahoniu, palisandra, teku, wenge. Uwaga! Jeśli stosujemy preparaty transparentne, powinno się wybierać barwione, ponieważ pigment stanowi zabezpieczenie przed promieniowaniem UV, które szybko niszczy drewno. Jeśli chcemy pomalować meble z palet produktem bezbarwnym, warto upewnić się, czy zawiera on filtr UV.

Konserwacja drewna - środki do odnawiania drewna

Konserwacja drewna nie polega tylko na impregnacji. Czasem wystarczy je odnowić. Do tego celu służą następujące środki:

• farby kryjące – akrylowe lub ftalowe. Kryją rysunek słojów, ale za to nadają drewnu wyjątkową, intensywną barwę;
• oleje i olejowoski – głęboko wnikają w strukturę drewna, dzięki czemu na jego powierzchni nie tworzy sie powłoka. Przeważnie służą do wykańczania i konserwacji mebli ogrodowych. Moga przyciemnić lub rozjasnic barwę drewna;
• lakiery – tworzą transparentną powłokę na drewnie - błyszczącą, satynowa lub matową. Używa się ich głównie do konserwacji nawierzchni tarasowych, ale nie tylko;
• lakierobejce – tworzą grubą powłokę ochronną i barwią drewno.

Konserwacja drewna - jak przygotować drewno do malowania lub impregnacji?

Drewno przed konserwacją powinno być dobrze wysuszone. Im bardziej mokry jest surowiec, tym gorzej wchłaniany będzie preparat. Gatunki miękkie (sosna, świerk, jodła) schną szybciej niż twarde (jesion, dąb, buk). Na rynku można znaleźć preparaty do ochrony drewna surowego – warto jednak korzystać z nich w wyjątkowych sytuacjach. Starą, zniszczoną powłokę lub drewno które uległo powierzchniowej erozji należy przeszlifować. Używam się do tego szlifierek elektrycznych uzbrojonych w papier ścierny. Najpierw załóż papier o dużej gradacji, a później zmień go na papier małej gradacji, aby ostatecznie wygładzić powierzchnię. Po szlifowaniu usuń pył, bo gdy zostanie zmniejszy przyczepność farby lub lakieru. Ubytki zaszpachluj, używając kitu do drewna, a następnie, gdy kit stwardnieje, przeszlifuj te miejsca i pozbądź się pyłu.

Sposoby konserwacji drewna

Drewniane meble, nawierzchnie, płoty lub budowle ogrodowe można impregnować ręcznie, używając pędzla lub natryskowo - korzystając z pisoletu elektrycznego lub spryskiwacza ogrodowego. Pierwsza metoda jest bardziej polecana, bo pędzlem staranniej wetrzesz preparat w drewno. Impregnat warto nanosić zgodnie z ułożeniem słoi, wtedy uzyskuje się najlepszy efekt. W zależności od tego, z jak chłonnym drewnem masz do czynienia, nakładaj 1 lub 2 warstwy. Niektóre impregnaty dekoracyjne wymagają po wyschnięciu przetarcia suchym pędzlem. Aby zwiększyć trwałość dekoracyjnej powłoki impregnatu, warto też nanieść 1-2 warstwy lakieru bezbarwnego – najlepiej alkidowego lub pomalować drewno lakierobejcą.

Konserwacja do drewna - preparaty wodne lub rozpuszczalnikowe

• Preparaty wodne do konserwacji drewna

Obecnie popularne są wodne produkty dekoracyjno-ochronne do drewna. Takie preparaty do konserwacji drewna są przyjazne dla środowiska, nie emitują drażniącego zapachu podczas malowania. Ich zaletą jest też szybkość schnięcia. Często już po dwóch godzinach można nakładać drugą warstwę. Są produkty jeszcze szybsze – można malować w odstępie godziny. Preparaty wodne do konserwacji drewna warto też wybrać, gdy nie jesteśmy pewni, czy drewno dobrze wyschło, albo pogoda na to nie pozwala. Wilgoć w drewnie ogranicza wchłanianie preparatów rozpuszczalnikowych. Wodne będą lepiej działały, ale warto je zastosować obficie, żeby drewno mogło się nasycić. Zaletą produktów wodnych do konserwacji drewna jest też to, że narzędzia i plamy możemy czyścić wodą.

• Preparaty rozpuszczalnikowe do konserwacji drewna

Do zabezpieczania drewna na zewnątrz domu można śmiało wykorzystać preparaty rozpuszczalnikowe, bo nawet jeśli intensywniej pachną niż wodne, to podczas pracy na świeżym powietrzu nie jest to uciążliwe. Głęboko penetrują drewno, czyli nieco lepiej zabezpieczają je niż wodne. Warto po nie sięgnąć zwłaszcza wtedy, gdy chcemy odnowić stare, mocno wysuszone meble lub drewniane deski tarasowe. Jeżeli pomalowalibyśmy je produktem wodnym, mogłoby nieco spuchnąć pod wpływem wilgoci.

Zobacz galerię 3 zdjęcia

Autor: Andrzej Szandomirski

Drewno to elegancki i wdzięczny materiał konstrukcyjny i dekoracyjny. Aby jednak cieszył oko przez długie lata, musi być odpowiednio zabezpieczony i konserwowany

Michał Mazik