Ogród sensoryczny - co to jest i jak go założyć? Jakie rośliny posadzić w ogrodzie sensorycznym?
Ogród sensoryczny ma swoje korzenie w ogrodach hortiterapeutycznych, czyli takich, które mają za zadanie nie tylko cieszyć oczy, ale także leczyć i edukować. Ogród sensoryczny oddziałuje na wszystkie zmysły, zadziwia różnorodnością. Jak założyć ogród zmysłów? Jakie rośliny w nim posadzić?
Spis treści
- Co to jest ogród sensoryczny?
- Zasady zakładania ogrodu sensorycznego
- Jakie rośliny do ogrodu sensorycznego?
Co to jest ogród sensoryczny?
Ogród sensoryczny z założenia jest ucztą dla wszystkich zmysłów: smaku, wzroku, węchu, słuchu i dotyku. Dawniej był zakładany głównie z myślą o osobach niepełnosprawnych, np. niewidomych. Dzięki niemu takie osoby mogą ogród poczuć i usłyszeć. Jednocześnie ogród zmysłów daje dużą możliwość tworzenia zestawień o charakterze edukacyjnym, gdyż tworzy kolekcje roślin o konkretnych cechach (np. nieregularnej frakturze liści czy silnym zapachu).
Dzisiaj ogrody sensoryczne zakłada się nawet na działkach. Można zdecydować się na ogród oddziaływający na wszystkie zmysły albo na jedne z nich, np. słuch (ogród dźwięków). Jakimi zasadami kierować się w czasie projektowania i zakładania ogrodu sensorycznego?
Zasady zakładania ogrodu sensorycznego
W ogrodzie sensorycznym stosujemy zasady pozwalające zachować porządek i pewną spójność. Jeśli w ogrodzie przebywać ma osoba niepełnosprawna, poszczególne elementy powinny być ściśle dopasowane do niej, by mogła bezpiecznie poruszać się po nim i wypoczywać.
- W ogrodzie sensorycznym trzeba zachować porządek. Każdy „zmysł” powinien mieć wydzielone miejsce. Należy tworzyć oddzielne rabaty z roślin oddziałujących na poszczególne zmysły: wzrok, słuch, węch i dotyk.
- Na rabaty wybiera się gatunki ozdobne z kwiatów, liści i owoców. Powinny się różnić terminem kwitnienia i owocowania. Ważne są rośliny zimozielone oraz gatunki ozdobne zimą. Ogród sensoryczny powinien zachęcać do przebywania na świeżym powietrzu przez cały rok.
- W ogrodzie słuchu można postawić na różnorodne dekoracje, które wydają dźwięki, np. dzwonki wietrzne i orientalne zabawki. Oprócz tego przyjemne dźwięki powoduje woda (np. zabezpieczone oczko wodne lub strumyk). Nie powinno zabraknąć ogrodowych gości – żab czy ptaków. Tym drugim warto zbudować budki lęgowe, posadzić rośliny dostarczające pokarmu i schronienia. Zimą można ptaki dokarmiać.
- W ogrodzie dotyku uprawia się rośliny o nietypowym kształcie czy ciekawej fakturze liści.
- Elementem, który łączy ogród słuchu i dotyku, jest ścieżka bosych stóp. Jedną z nawierzchni w ogrodzie można zbudować bardziej kreatywnie niż inne. Dzieli się ją na sektory/komórki, które wypełnia różnymi materiałami: rozdrobnioną korą, piachem, żwirem, płaskimi (nieostre kamienie), zrębkami drewna, szyszkami itp. To gratka dla dzieci!
- W ogrodzie smaku uprawia się różnorodne rośliny jadalne. Można w nim stworzyć ozdobny warzywnik (potager), nie powinno zabraknąć drzew i krzewów owocowych. Mocną pozycję mają także zioła i przyprawy. Jednocześnie jest to dobre miejsce na spożywanie posiłków z rodziną.
- W ogrodzie zapachu największą rolę stanowią oczywiście gatunki wydzielające silny zapach.
W ogrodzie sensorycznym unika się uprawy roślin, które są trujące, kolczaste lub stwarzają niebezpieczeństwo w jakikolwiek inny sposób.
Jakie rośliny do ogrodu sensorycznego?
- Rośliny dla smaku: wszelkie drzewa, krzewy i pnącza owocowe, oprócz tego warzywa i zioła. Warto sięgać po mniej znane gatunki – ciekawostki, np. klajtonię, tzimbalo, rukolę, azteckie ziele, jiaogulan, musztardowiec czy gąbczak walcowaty. Ostatni gatunek znajdzie swoje miejsce także w ogrodzie dotyku.
- Rośliny dla zapachu: obejmuje przede wszystkim zioła. Do gatunków wydzielających silny zapach należą m.in. budleja, bez lilak, róże, jaśminowiec, wiciokrzewy, maciejka, niektóre odmiany liliowców.
- Rośliny dla wzroku: to bogata grupa roślin. Warto łączyć ze sobą gatunki o wyrazistych barwach z tymi stonowanymi. Zasady aranżacji są typowe jak przy zakładaniu rabat czy ogrodu skalnego: niższe rośliny w przodu, wyższe z tyłu. Najatrakcyjniej prezentuje się większa liczba roślin tego samego gatunku lub odmiany.
- Rośliny dla słuchu: duże znaczenie mają trawy ozdobne, rośliny szuwarowe i drzewa, których liście powodują szum (np. wierzby, topole).
- Rośliny dla dotyku: mogą być gładkie (kopytnik, funkie), poszarpane i nieregularne (paprocie), miłe w dotyku (czyściec wełnisty, sasanka, szałwia omszona), miękkie (metasekwoja, żywotniki), kłujące (świerki) lub mięsiste (rozchodniki, słonecznica).
Zobacz galerię: Jaki kwiat odpowiada Twojemu znakowi zodiaku - sprawdź swój horoskop kwiatowy
Autor: GettyImages
Kosmos mają osoby urodzone 11–19 lutego. Ich wyjątkowa indywidualność i potrzeba wolności idą w parze z bujną wyobraźnią.
