Jak wykorzystać w ogrodzie rośliny formowane: żywopłoty, parawany, zielone altany
Warto wykorzystywać w ogrodzie rośliny dobrze znoszące cięcie. Rośliny formowane są ozdobą ogrodu, można z nich tworzyć żywopłoty, roślinne parawany i zielone altany. Wykorzystanie roślin formowanych w ogrodzie. Rośliny do formowania.
Autor: Piotr Gorączko
Wykorzystanie roślin formowanych w ogrodzie. Zielona altana powstała z kilku drzew. Ich pnie tworząfilary, a splecione i związane miękkim sznurkiem gałęzie – ażurowy dach
Formowane rośliny: drzewa i krzewy tworzą efektowną oprawę domu i poprawiają warunki życia – dostarczają tlenu, pozytywnie wpływają na lokalny mikroklimat, chronią przed zanieczyszczeniami. Można nimi zastąpić solidne drewniane, metalowe czy murowane konstrukcje takie jak ogrodzenia, przegrody i parawany wewnątrz ogrodu, a nawet altany. Najlepiej sprawdzą się gatunki dobrze znoszące cięcie, z których tworzy się żywopłoty o rozmaitym charakterze. Rośliny można też poprowadzić tak, aby pędy na odpowiedniej wysokości stworzyły sklepienie. Dzięki temu powstanie cieniste zielone wnętrze. Trzeba jednak pamiętać o tym, że efekt będzie zadowalający, jeśli rośliny będą starannie pielęgnowane oraz systematycznie formowane, i to już od pierwszej wiosny po posadzeniu.
Wybór roślin do formowania
Kupując rośliny do formowania, należy zwrócić uwagę na ich wymagania co do rodzaju gleby i jej wilgotności, a także nasłonecznienia. Dobrze dostosowane do środowiska nie będą sprawiały kłopotów w uprawie.
- Zazwyczaj do tworzenia żywopłotów liściastych wykorzystuje się sadzonki, które są w stanie spoczynku (czyli bez liści), a ich korzenie są pozbawione osłony, jaką stanowi bryła ziemi (tak zwane sadzonki z odkrytymi korzeniami). Sadzi się je wczesną wiosną lub późną jesienią.
- Dobrym rozwiązaniem są sadzonki przygotowane w pojemnikach. Są one co prawda droższe, ale można je sadzić przez cały sezon. Rośliny iglaste zawsze kupuje się i sadzi z bryłą korzeniową.
Żeby zapewnić roślinom dobry start, doły, w których umieszczamy sadzonki, wypełniamy urodzajną ziemią, na przykład ogrodową wymieszaną pół na pół z dobrze rozłożonym kompostem, a w przypadku roślin iglastych, które preferują podłoże lekko kwaśne, także mieloną korą sosnową.
Rośliny formowane na żywopłoty: sadzenie i cięcie
Na wysokie ogrodzenia nadają się rośliny rozkrzewione u samego podłoża i dobrze się zagęszczające pod wpływem cięcia. Mogą to być drzewa prowadzone w formie krzaczastej (buk, grab, lipa, modrzew, świerk) oraz wysokie krzewy (cis, ligustr, forsycja, irga lśniąca, ognik, ostrokrzew, pęcherznica, żywotnik, a w cieplejszych rejonach również cyprysiki).
Krzewy i drzewa liściaste, które mają tworzyć żywopłot, sadzimy w dwóch lub trzech rzędach tak, aby rosły w nich naprzemiennie względem siebie. Dzięki temu powstanie zwarta struktura wzmocniona drobnymi pędami tworzącymi się po cięciu. Krzewy iglaste możemy sadzić w pojedynczych rzędach.
O kształcie, wysokości i gęstości żywopłotu formowanego decyduje właściwe cięcie. Najlepiej formować rośliny młode, bo wtedy pędy będą dobrze zagęszczone i powstanie zwarta bryła.
W przypadku drzew i krzewów liściastych trzeba się kierować zasadą, która mówi, że rośliny sadzone z nagimi korzeniami po raz pierwszy należy przycinać wiosną. Jeżeli sadzimy je w marcu lub kwietniu, tniemy je natychmiast, a jeśli jesienią – pędy skracamy dopiero wiosną następnego roku. Egzemplarze sadzone z donic trzeba przyciąć nie później niż w końcu lipca. Jeżeli posadzimy je w sierpniu, lepiej poczekać z tym do wiosny, bo młode pędy, które pojawią się po cięciu, nie zdążą przed zimą zdrewnieć i przemarzną.
Pierwsze cięcie należy wykonać nisko, nawet na wysokości 20 cm nad podłożem – wtedy rośliny dobrze się rozkrzewią już od podstawy i powstanie gęsty żywopłot. Następne cięcia, które mają doprowadzić do jego zagęszczenia, wykonujemy przez kilka pierwszych lat dwa-trzy razy w sezonie. Skracamy wtedy pędy o połowę, a gdy roślina nieco się zagęści – o jedną trzecią ich długości. Po osiągnięciu planowanej szerokości i wysokości musimy ciąć tak, by utrzymać założony kształt. Można skracać cały jednoroczny przyrost, a nawet więcej, bo gatunki liściaste w miejscu cięcia wytwarzają wiele młodych pędów. Dzieje się tak także na pędach wieloletnich, co pozwala korygować nawet starsze egzemplarze. Pamiętajmy, że ostatnie formowanie powinno być wykonane nie później niż we wrześniu, a pierwsze wiosenne, gdy temperatura ustabilizuje się powyżej zera. Mróz szkodzi przyciętym pędom, a zniszczone tkanki mogą się stać źródłem infekcji.
Gatunki iglaste najlepiej formować, gdy mają już kilka lat. Jednak należy skracać tylko najmłodsze przyrosty, bo starsze gałęzie nie tworzą nowych pędów. Iglaki formujemy najwyżej dwa razy w roku – wiosną, zanim roślina rozpocznie wegetację, i w sierpniu, gdy ciemnieją nowe przyrosty.
Rośliny formowane na parawany
Te same rośliny można wykorzystać do tworzenia zielonych przesłon dzielących ogród na kameralne wnętrza, osłaniających jego nieefektowne fragmenty czy „otulających” miejsca szczególne, na przykład miejsca wypoczynku lub warzywniki. Odpowiednio dobierając gatunek i odmianę rośliny, możemy utworzyć masywną zieloną ścianę albo lekką przesłonę o niewielkiej szerokości. Formujemy je podobnie jak typowe żywopłoty. Interesująco wyglądają także niskie żywopłoty z bukszpanu oraz kwitnących krzewinek, takich jak lawenda i hyzop. Dzielą one dyskretnie przestrzeń i porządkują kompozycję.
Rośliny formowane na zielone altany
Roślinne zielone altany można stworzyć z odpowiednio poprowadzonych drzew, takich jak buk, grab, klon polny i ginnala, lipa oraz wierzba, które przycina się tak, żeby powstała parasolowata korona. Jeżeli ma to być większe zielone wnętrze, rośliny sadzimy gęsto wzdłuż jego obwodu i początkowo przycinamy jak żywopłot. Gdy powstaną ściany o określonej wysokości, pozwalamy nad nimi rosnąć pędom wierzchołkowym, które stopniowo naginamy tak, by utworzyły sklepienie, i wiążemy je, aby umocnić konstrukcję. Warto też przeplatać między sobą pędy boczne rosnące ponad żywopłotową ścianą.
Jeśli natomiast chcemy, by powstało lekkie zadaszenie, sadzimy jeden lub dwa egzemplarze wybranego drzewa jedynie w narożnikach przyszłej altany (innym wariantem jest umieszczenie roślin wzdłuż zarysu altany, ale rzadko – na przykład co 70-80 cm). Początkowo dolną część pnia ogałacamy z pędów bocznych. Pozwalamy im wyrosnąć dopiero na wysokości przyszłego zadaszenia. Tak jak w poprzednim przypadku pędy naginamy do wnętrza i wiążemy ich wierzchołki. Przeplatanie pędów bocznych pozwala stworzyć dość gęste poszycie chroniące przed słońcem i deszczem.
Polecany artykuł:
Pielęgnacja roślin formowanych
- Podlewanie. Gdy rośliny tworzące żywopłot lub altanę są młode, trzeba je regularnie podlewać. Po kilku latach nie jest to już konieczne, ponieważ są dobrze ukorzenione. Jedynie w czasie suszy należy je nawadniać, by ułatwić im przetrwanie trudnego okresu. Wyjątek stanowią żywotniki i cyprysiki, które stale potrzebują wilgotnego podłoża. Warto pod nimi rozłożyć linie kroplujące, węże pocące się lub nawilżające, a jesienią, jeżeli jest sucha, podlać podłoże, by głęboko nasiąkło wodą. Poprawi to kondycję roślin i ułatwi im przetrwanie zimy.
- Nawożenie. Co roku wiosną warto zasilać rośliny kompostem lub wieloskładnikowymi nawozami specjalistycznymi przeznaczonymi do określonych gatunków roślin. Trzeba to robić zgodnie z instrukcją podaną na opakowaniu.
