Formowanie roślin - jakie drzewa i krzewy nadają się do formowania? Jak formować rośliny w ogrodzie?
Formowanie roślin nie jest łatwe - wydobycie z rośliny określonego kształtu wymaga sporo pracy. Na czym polega formowanie roślin? Jak to robić prawidłowo? Jakie drzewa i krzewy nadają się do formowania? Odpowiedzi w artykule.
Autor: GettyImages
Rośliny formowane
Spis treści
- Na czym polega formowanie roślin?
- Jakie rośliny nadają się do formowania?
- Jak formować rośliny?
- Jak ciąć rośliny przy formowaniu?
- Jak pielęgnować rośliny formowane?
Na czym polega formowanie roślin?
Formowanie roślin - drzew i krzewów - wymaga cierpliwości i systematyczności. Przez wiele sezonów wegetacyjnych trzeba skracać pędy, dążąc do uzyskania zaplanowanego kształtu (rośliny wysokości 2-2,5 m były formowane kilkanaście lat i dłużej). Dlatego ceny gotowych roślin formowanych, zwłaszcza tych starszych, są wysokie. Amatorzy prac ogrodowych mogą samodzielnie nadać roślinie oryginalny kształt. Warto się o to pokusić, bo nawet najprostsza geometryczna forma roślinna staje się istotnym elementem kompozycji. Nie bez znaczenia jest też fakt – zwłaszcza dla posiadaczy niewielkich ogrodów – że rośliny formowane mogą utrzymywać wyznaczone rozmiary przez wiele lat.
Jakie rośliny nadają się do formowania?
Nie wszystkie drzewa i krzewy dobrze znoszą formowanie. Żeby podjęty wysiłek formowania przyniósł oczekiwane efekty, trzeba wybrać odpowiednią roślinę.
- Drzewa i krzewy iglaste do formowania
Wiele odmian roślin iglastych ma naturalny pokrój kuli, stożka czy kolumny, co można wykorzystać przy tworzeniu bardziej skomplikowanych figur roślinnych. Niektóre gatunki iglaków, na przykład sosny, tworzą bardzo malownicze korony, które wystarczy jedynie podkreślić cięciem. Ponieważ rośliny iglaste wolno rosną, łatwo jest zachować nadany im wcześniej kształt. Niestety, są one czułe na spaliny i zasolenie, dlatego niezbyt dobrze rosną przy ruchliwych ulicach. Niektóre z nich są wrażliwe na długotrwałe mrozy i gwałtowne zmiany temperatury.
Dobrze znoszą formowanie: cis pospolity, cyprysiki, jałowce, sosny, świerki, żywotnik zachodni.
- Drzewa i krzewy liściaste do formowania
Drzewa i krzewy liściaste rosną szybciej od iglaków i dlatego wymagają intensywniejszego przycinania. Nawet starsze gałęzie wytwarzają po przycięciu dużo nowych pędów. Dzięki temu łatwo można skorygować kształt rośliny, gdy któryś pęd ulegnie uszkodzeniu (na przykład przemarznie) i konieczne jest jego usunięcie.
Dobrze znoszą formowanie takie krzewy jak: buk pospolity, bukszpan wieczniezielony (zimozielone liście), głóg jednoszyjkowy, grab pospolity, irga błyszcząca, klon polny, ligustr pospolity (w ciepłe zimy jego liście mogą nie opadać), lipa drobnolistna, pęcherznica kalinolistna.
Jak formować rośliny?
Przy nadawaniu roślinie kształtów geometrycznych warto posługiwać się szablonem wykonanym z drewnianych listewek lub bambusowych palików albo konstrukcją z prętów metalowych. Szablon nakłada się na roślinę i odpowiednio przycina wszystkie pędy wystające poza wyznaczony kształt. Roślinne figury fantazyjne łatwo można ciąć bez szablonu. Czasami, by osiągnąć ciekawą formę, przygina się gałęzie i mocuje je odciągami ze sznurka.
Jeżeli w powstającej bryle pojawiają się miejsca puste, należy podczas formowania kierować tam młode pędy (można je wplatać między inne, rosnące w tym miejscu). Część niedoświetlonych i gorzej rosnących pędów z wnętrza rośliny można wycinać. Nie będą zużywać substancji odżywczych i wody, co pozwoli lepiej rosnąć pędom zewnętrznym.
Wśród drzew i krzewów iglastych formuje się rośliny kilkuletnie, ale można też starsze. Trzeba jednak pamiętać, że u wielu iglaków przycięte starsze gałęzie nie tworzą nowych pędów. Dlatego w miejscu, w którym roślina ma tworzyć gęstą bryłę, należy przycinać tylko najmłodsze, jednoroczne przyrosty.
Pędy skraca się najwyżej dwa razy w roku: wiosną – zanim roślina rozpocznie wegetację – i w sierpniu, gdy ciemnieją nowe przyrosty.
Polecany artykuł:
Jak ciąć rośliny przy formowaniu?
Jeżeli bryła, w jaką zostanie uformowana roślina, ma "siedzieć" na ziemi, trzeba wykonać pierwsze cięcie krzewów na wysokości 20 cm nad powierzchnią gruntu. Spowoduje ono silne rozkrzewienie i zagęszczenie rośliny u nasady. Krzewy sadzone z odkrytymi korzeniami tnie się w marcu, a sadzone jesienią – dopiero wiosną następnego roku, bo przycięte rośliny gorzej zimują. Rośliny sadzone w lecie z bryłą ziemi także trzeba przyciąć, nie później jednak niż w lipcu, a jeśli zostały posadzone późnym latem – dopiero wiosną następnego roku.
Żeby formowana roślina ładnie się zagęściła, trzeba skracać jej pędy przez kilka pierwszych lat 2-3 razy w sezonie wegetacyjnym (zależnie od siły wzrostu nowych pędów). Po osiągnięciu przez roślinę planowanego kształtu należy ją przycinać w miarę potrzeb. Ostatnie przycinanie pędów powinno być wykonane nie później niż na początku września. Jeśli pędy zostaną przycięte zbyt późno, nie zdążą zdrewnieć przed zimą i mogą przemarznąć. Pędy należy skracać o połowę, a gdy roślina nieco się zagęści – o jedną trzecią ich długości. Gdy roślina osiągnie pożądany kształt i wielkość, można skracać prawie cały jednoroczny przyrost.
Autor: Archiwum serwisu
Z roślin w ogrodzie można tworzyć rozmaite rzeźby (fot. Andrzej Szandomirski)
Jak pielęgnować rośliny formowane?
- Podlewać. Brak wody zmniejsza odporność roślin na mróz, osłabia też ich wzrost. Dlatego trzeba dbać, aby miały one wilgotną glebę. Można ją wyściółkować korą, wiórami albo wysypać żwirkiem. W ten sposób ograniczy się parowanie podłoża. Powstanie też jednolite, kontrastowe tło, podkreślające kształt roślin.
- Nawozić. Rośliny regularnie nawożone silniej się rozrastają i są gęściejsze, warto więc zasilać je odpowiednimi nawozami (azofoska, specjalne nawozy dla drzew i krzewów iglastych). Nawozy trzeba stosować w dawkach podanych na opakowaniu, w marcu i powtórnie w czerwcu-lipcu. Nie należy roślin nawozić później niż na początku sierpnia, gdyż gorzej zimują. Wygodnie jest stosować nawozy o spowolnionym działaniu. Zasila się nimi rośliny tylko raz – wiosną.
- Chronić przed mrozem i śniegiem. Często przycinane rośliny są z reguły mniej odporne na mróz niż nieformowane (zwłaszcza cyprysiki i żywotniki). Dlatego warto osłonić ich korony, by mieć pewność, że nie przemarzną (wszelkie uszkodzenia na formowanych roślinach są bardzo widoczne). Osłony chronią też przed śniegiem, który osiadając na koronach, mógłby je zdeformować.
