Spis treści
Czy prawo nakazuje montaż nawiewników?
Tak. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w sprawie warunków, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jednolity 2018 r.) współczynnik infiltracji powietrza dla otwieranych okien i drzwi balkonowych w nowo budowanych, rozbudowywanych, przebudowywanych lub remontowanych budynkach (także w tych, których przeznaczenie jest zmieniane) powinien wynosić nie więcej niż 0,3 m3/(m·h·daPa2/3). Współczynnik ten oznacza ilość powietrza, jaka przenika w ciągu 1 godz. przez 1 m3 okna lub drzwi balkonowych przy różnicy ciśnień 1 daPa/m3. Wcześniej wynosił on maksymalnie 0,5-1,0 m3/(m·h·daPa2/3). Przy wartości maksymalnej – 0,3 – stosowanie nawiewników staje się koniecznością.
Rozporządzenie to w § 155 ust. 3 mówi natomiast, że urządzenia nawiewne powinny być stosowane zgodnie z wymaganiami zawartymi w PN-83/B-03430 – Wentylacja w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej, ze zmianami Pr PN-B-03430/Az3 z lutego 2000 r.
i
Dostawca świeżego powietrza
Nawiewniki to proste w budowie urządzenia służące do doprowadzania świeżego powietrza z zewnątrz budynku do poszczególnych jego pomieszczeń. Najczęściej instaluje się je w oknach, dzięki czemu infiltracja powietrza następuje nawet wówczas, gdy skrzydła pozostają szczelnie zamknięte.
Nawiewnik działa jednokierunkowo i nie odprowadza na zewnątrz powietrza zużytego. To zadanie kominów wentylacyjnych – jeśli mamy do czynienia z wentylacją naturalną (grawitacyjną), lub wentylatorów kierujących powietrze do otworów wylotowych, gdy zdecydujemy się na wentylację mechaniczną.
Trzeba pamiętać, że wymiana powietrza i jego przepływ przez pomieszczenia we właściwym kierunku następuje tylko wtedy, gdy zapewnione zostaną zarówno otwory wlotowe, jak i wylotowe o odpowiednio dużym przekroju.
i
Skutki braku nawiewników
Brak świeżego powietrza w pomieszczeniach powoduje nie tylko nieprzyjemny zaduch, prowadzący do złego samopoczucia przebywających tam osób. Niedostateczna wentylacja może nieść skutki znacznie poważniejsze. Chodzi tu między innymi o gromadzenie się wilgoci, która jest czynnikiem sprzyjającym rozwojowi grzybów pleśniowych. One natomiast są groźne dla ludzkiego zdrowia – powodują między innymi alergie i astmę. Aby uniknąć roszenia się pary wodnej na szybach i ścianach, uchronić budynek przed pleśniami i zapewnić w nim zdrowy mikroklimat, zalecane jest, a często wręcz konieczne, zainwestowanie w nawiewniki.
Inny efekt braku nawiewników to tak zwana inwersja ciągu wentylacyjnego, zachodząca w sezonie grzewczym, kiedy dochodzi do wdmuchiwania zimnego powietrza przez kratki wentylacyjne do pomieszczeń. W rezultacie wnętrza niepotrzebnie się wychładzają, a co gorsza – może dojść też do zassania spalin z komina i podniesienia poziomu tlenku węgla, cichego zabójcy.
i
Typy nawiewników okiennych
Sterowane ręcznie – to nawiewniki dawnego typu, wypierane z rynku przez modele bardziej zaawansowane technologicznie. W ich przypadku ilość wpuszczanego powietrza reguluje się pokrętłem. Stosowane są przeważnie w pomieszczeniach użytkowanych okresowo.
Higrosterowane – obecnie najpopularniejsze. Same dozują świeże powietrze. Mają wewnątrz prosty element reagujący na zmiany wilgotności powietrza. Gdy ta się zwiększa, nawiewnik wpuszcza go więcej, gdy robi się sucho – minimalizuje jego dopływ. Mechanizm jest tak skonstruowany, że korzystając z pokrętła, można zamknąć wloty lub ustawić je w pozycji maksymalnego otwarcia, wyłączając działanie czujnika. Nigdy jednak nie zablokuje się przepływu powietrza całkowicie.
Ciśnieniowe – regulują dopływ powietrza na skutek wykrycia różnicy ciśnienia między zewnętrzną a wewnętrzną stroną okna. Gdy różnica staje się wysoka, dopływ jest zmniejszany. Strumień powietrza nie zmienia się przy tym w zależności od siły wiatru lub temperatury. Ograniczenie przepływu następuje po przekroczeniu określonej różnicy ciśnienia, najczęściej 30-40 Pa. Nawiewniki te mogą mieć dodatkowo ręczny regulator przepływu.
Dwusystemowe – stanowią połączenie w jednym modelu mechanizmu ciśnieniowego i higrosterowanego.
Termostatyczne – dopływ powietrza reguluje tu element reagujący na temperaturę zwiększający przepływ, gdy ta rośnie, i zmniejszający, kiedy tylko słupek rtęci opada.
Są też okna pionowe, których ościeżnica jest zintegrowana z nawiewnikiem. Ten przytwierdzony jest do jej górnej części i po zamontowaniu okna znajduje się między nią a nadprożem (albo warstwą ocieplenia otulającą nadproże).
Nawiewniki naszybowe są z kolei umieszczane w skrzydle okiennym – ponad górną krawędzią szyby.
Nawiewniki są też umieszczane w kasetach rolet zewnętrznych, umieszczanych między nadprożem a ościeżnicą okna.
i
Nawiewnik nawiewnikowi nierówny
Modele tego samego typu, ale pochodzące od różnych producentów mogą różnić się jakością i wydajnością. Droższe mają też dodatkowe cechy lub funkcje. Można zatem zdecydować się na nawiewniki o podwyższonych parametrach akustycznych, ograniczające przenikanie do budynku dźwięków z hałaśliwej okolicy. Jest to możliwe dzięki wewnętrznej wkładce z włóknistego materiału rozpraszającego i pochłaniającego fale dźwiękowe. Producenci nawiewników zazwyczaj podają ich wskaźnik izolacyjności akustycznej. Wynosi on między 33 a 42 dB. Dobierając je, trzeba pamiętać, by ten był o około 10 dB wyższy niż wskaźnik deklarowany dla okien.
W budynkach, w których przebywają osoby cierpiące na schorzenia dróg oddechowych lub alergicy, warto instalować okna z nawiewnikami wyposażonymi w dobrej jakości, ponadstandardowe wymienne filtry, które blokują napływ pyłków roślin, pyłu i kurzu, ale też smogu. Do zatrzymywania pyłków i kurzu wystarczą filtry zatrzymujące drobinki rzędu 2,5-10 μm. Ze smogiem radzą sobie te, które stanowią barierę dla cząsteczek do 0,5 μm. Za najlepsze uchodzą filtry progresywne z włókien poliestrowych o zróżnicowanych grubościach. Są one ułożone w ten sposób, że gęstość filtra zwiększa się w kierunku, w którym ma płynąć powietrze. Filtry tego rodzaju pochłaniają do 80% pyłów PM2,5 i do 90% pyłów PM10.
Nawiewniki produkuje się z kilku materiałów. Najtańsze są plastikowe (ABS lub ASA) – białe i barwione w masie. Plastik ASA zamiast butadienu zawiera akrylany zapewniające tworzywu większą trwałość i odporność na promienie UV.
Lepszej klasy modele wytwarzane są z aluminium, które cechuje się dużą sztywnością, wytrzymałością i nie grozi mu korozja. Nawiewniki aluminiowe są malowane na różne kolory lub anodowane. Te ostatnie mają powłokę z tlenku aluminium, zapewniającą ciekawy efekt wizualny i wyjątkową trwałość.
Z myślą o ograniczeniu strat ciepła przez nawiewnik produkuje się modele z obudową ze spienionego polipropylenu EPP, tworzywa o lepszej izolacyjności termicznej niż zwykły plastik. Porowaty polipropylen jest też elastyczny i dobrze poddaje się naprężeniom zachodzącym w konstrukcji okna, nie ulegając z tego powodu trwałym deformacjom.
i
Zbędny lub niepożądany
Nie zawsze nawiewniki będą dobrym pomysłem. Nie powinny być stosowane wówczas, gdy w budynku przewidziano rozprowadzenie instalacji wentylacyjnej wyposażonej w rekuperator, czyli urządzenie odzyskujące ciepło z powietrza przed jego usunięciem poza budynek.
Nie są też potrzebne wtedy, gdy w budynku działać będzie system wentylacji wywiewno-nawiewnej, który jest wyposażony w urządzenia pobierające świeże powietrze z zewnątrz obiektu.
Dla takich przypadków wspomniane wcześniej rozporządzenie robi wyjątek, a nawet zabrania łączenia wentylacji mechanicznej z grawitacyjną w jednym pomieszczeniu.
Obecność nawiewników okiennych nie jest pożądana w łazienkach, bo zimą, ze względu na panującą tam wyższą wilgotność powietrza, mogą pokrywać się szronem.
Jak ustalić liczbę nawiewników
Norma PN-83/B-03430 wskazuje, że strumień objętości powietrza przepływającego przez całkowicie otwarty nawiewnik (przy różnicy ciśnienia po obu jego stronach 10 Pa) powinien wynosić odpowiednio:
- od 20 do 50 m3/h – dla wentylacji grawitacyjnej;
- od 15 do 30 m3/h – dla wentylacji mechanicznej wywiewnej.
Norma ta określa również właściwą liczbę nawiewników dla mieszkań, domów i budynków oraz uzależnia ją od liczby pomieszczeń i ich przeznaczenia. Zgodnie z przepisami żaden nawiewnik nie może być całkowicie szczelny. Przepływ powietrza powinien wynosić od 20 do 30% maksymalnej wydajności przewidzianej dla danego modelu.
W § 149 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie określono, że minimalny strumień powietrza zewnętrznego doprowadzanego do pomieszczeń niebędących pomieszczeniami pracy powinien osiągnąć 20 m3/h na osobę. W kuchniach lub łazienkach przepływ powinien wynieść 50-70 m3/h, a w WC – 30 m3/h.
Mając na względzie ten zapis, ustala się odpowiednią liczbę nawiewników. Powinien zająć się tym projektant lub doradca techniczny firmy oferującej nawiewniki.
Można to również wyliczyć samodzielnie, znając wydajność wybranych nawiewników. Wystarczy zsumować zalecane wartości strumienia powietrza dla pomieszczeń w budynku i podzielić przez wydajność nawiewnika. Wynik wskaże przybliżoną, zalecaną liczbę tych urządzeń.
W praktyce przyjmuje się, że w pomieszczeniu o powierzchni do 20 m2 musi się znaleźć przynajmniej jeden nawiewnik. Im większe pomieszczenie, tym więcej ich będzie potrzeba. Są niezbędne w każdym pokoju, a w zależności od sytuacji montuje się je także w kuchniach, pralniach i pomieszczeniach technicznych.
Ile kosztuje nawiewnik?
Oto zestawienie cen najbardziej popularnych nawiewników ściennych i okiennych:
- nawiewnik okienny ciśnieniowy – 40-300 zł/szt.,
- nawiewnik okienny higrosterowany – 50-300 zł/szt.,
- nawietrzak ścienny prosty, ciśnieniowy – 150-400 zł/szt.,
- nawietrzak ścienny prosty, higrosterowany – 300-500 zł/szt.,
- nawietrzak ścienny z grzałką – 400-600 zł/szt.,
- nawietrzak ścienny, glifowy – 250-500 zł/szt.
Zobacz także: "Dom wszystkomający". Oto nowoczesny dom dla pasjonatów. Galeria
