Jak ustawić termostat na grzejniku? Jak działa termostat grzejnikowy i jak go używać? Przez te błędy tracisz pieniądze!

Jak działa termostat grzejnikowy? Masz zawory termostatyczne przy grzejnikach, a mimo to jest ci raz za zimno, a raz za gorąco? Dowiedz się dlaczego i zacznij używać termostatu tak jak należy. Oto najczęstsze błędy w ustawieniach termostatu i posługiwania się nim. Wyjaśniamy, co oznaczają cyfry na termostacie oraz jak go ustawić, aby zaoszczędzić na ogrzewaniu.

Spis treści

1. Termostat co to jest?
2. Jak działa termostat?
3. Jak ustawić termostat na grzejniku?
4. Cyfry na termostacie. Jak zaoszczędzić na ogrzewaniu?
5. Najczęstsze błędy w używaniu termostatu
6. Grzejnik raz jest zimny, raz gorący. Czy to normalny objaw działania termostatu?

Zawory z głowicami termostatycznymi są od wielu lat powszechnie stosowane do regulacji temperatury w pomieszczeniach. Montuje się je w instalacjach centralnego ogrzewania przy każdym grzejniku. Zadaniem grzejnikowego zaworu z głowicą termostatyczną jest utrzymywanie stałej temperatury w pomieszczeniu. Umożliwia to uzyskanie komfortu cieplnego bez nadmiernego zużycia energii. Zawór reaguje bowiem samoczynnie na wszelkie zmiany strat i zysków ciepła. Termostat ogranicza przepływ wody zasilającej grzejnik na przykład po uruchomieniu kominka, piekarnika, czy wtedy, gdy przez okno zajrzy słońce.

Termostat co to jest?

Termostat, nazywany też głowicą termostatyczną, to pokrętło na kaloryferze służące do regulowania temperatury. Termostaty grzejnikowe reagują na zmianę temperatury powietrza i w zależności od potrzeby zamykają lub otwierają zawór z gorącą wodą. Termostaty najczęściej nie mają oznaczeń temperatury w stopniach Celsjusza. Bazują na oznaczeniach liczbowych oraz graficznych. Najczęściej zakres ten mieści się w przedziale od 1 do 5.

Jak działa termostat?

W głowicy zaworu termostatycznego znajduje się sprężysty mieszek wypełniony gazem bądź cieczą, których objętość wyraźnie zmniejsza się wraz ze spadkiem temperatury i zwiększa wraz z jej wzrostem. Powoduje to odpowiednio skracanie i rozszerzanie mieszka, a tym samym zmniejszanie i zwiększanie nacisku na wrzeciono zaworu, który przez to się otwiera i zamyka. Czyli obniżenie się temperatury powietrza opływającego głowicę powoduje zwiększenie stopnia otwarcia zaworu, a wzrost temperatury powietrza – jego przymknięcie. Zmiana temperatury powietrza jest proporcjonalna do zmiany stopnia otwarcia zaworu termostatu. Im bardziej otwarty zawór, tym szybciej przepływa przez grzejnik zasilająca go gorąca woda.

Jak ustawić termostat na grzejniku?

Zawór z głowicą termostatyczną utrzymuje stałą temperaturę w pomieszczeniu bez ingerencji użytkownika, ale to jego zadaniem jest wybór tej temperatury. Na pokrętle termostatu znajduje się podziałka, zwykle z oznaczeniami liczbowymi od 1 do 5 oraz symbolem śnieżynki. Trudno zrozumieć, dlaczego producenci nie umieszczają na podziałce po prostu wartości temperatury, jaką zawór będzie utrzymywał w pomieszczeniu. Pozostaje więc się nauczyć jak prawidłowo ustawić termostat i jakiej temperaturze odpowiadają poszczególne cyfry. Najczęściej wygląda to tak (ale można spotkać też inaczej wyskalowane głowice):

• Śnieżynka to 6^oC – to ustawienie termostatu należy wybrać, gdy ogrzewanie nie jest potrzebne. Zawór przepuszcza wtedy przez grzejnik minimalną ilość wody niezbędną do tego, żeby w nim nie zamarzła.
• ustawienie termostatu cyfra 1 to 12^oC - temperatura wystarczająca na przykład na klatkach schodowych.
• ustawienie termostatu cyfra 2 to 16^oC – taką temperaturę można ustawić w pomieszczeniach, w których nie przebywamy przez dłuższy czas (garderoba, spiżarnia, pokoje, z których nie korzystamy), sprawdzi się też w siłowni, a nawet w sypialni, gdy śpimy pod ciepłą kołdrą.
• ustawienie termostatu cyfra 3 to 20^oC – temperatura, przy której odczuwa się komfort cieplny, jeśli wykonuje się jakąś lekką pracę fizyczną.
• ustawienie termostatu cyfra 4 to 24^oC – temperatura odpowiednia w łazience.
• ustawienie termostatu cyfra 5 to 28^oC – maksymalna temperatura, jaką może zapewnić grzejnik wyposażony w standardowy zawór z głowicą termostatyczną. W mieszkaniu mało kto uzna tak wysoką temperaturę za komfortową, ale jest pożądana na przykład w pomieszczeniu z basenem.

Głowicę termostatu można też ustawić w dowolnym położeniu między liczbami, więc ustalenie temperatury w pomieszczeniu jest możliwe z dokładnością do ułamków stopnia Celsjusza. W pomieszczeniach, w których głównie siedzimy bez ruchu, większość z nas odczuwa komfort cieplny przy 22^oC.

Cyfry na termostacie. Jak zaoszczędzić na ogrzewaniu?

Oszczędzać ciepło można oczywiście przez obniżanie temperatury w ogrzewanych pomieszczeniach. Zbyt wysoka temperatura źle wpływa na nasze samopoczucie, powoduje senność i wysuszanie śluzówek. Za komfortową powszechnie uznaje się temperaturę:

• 20-22°C – w salonie, pokoju dziennym – ustawienie termostatu w pozycji 3-3,5
• 20-22°C – w pokoju dziecinnym – ustawienie termostatu w pozycji 3-3,5
• 16-18°C – w sypialni – ustawienie termostatu w pozycji 2-2,5
• 17-19°C – w kuchni – ustawienie termostatu w pozycji 2,25-2,75
• 22-24°C – w łazience – ustawienie termostatu w pozycji 3,5-4
• 12-14°C – w pomieszczeniu gospodarczym, spiżarni – ustawienie termostatu w pozycji 1-1,5

Warto więc ustawić termostaty tak, żeby utrzymywały w poszczególnych pomieszczeniach wartości temperatury nie wyższe od tych.

Zaoszczędzić na ogrzewaniu więcej można, jeśli się zrezygnuje z komfortu. W obecnej sytuacji gospodarczej zewsząd słychać zachęty do tego, żeby obniżyć o parę stopni temperaturę w domu, a zwłaszcza w pracy. A żeby nie marznąć, po prostu cieplej się ubierać, bądź  przykrywać kocem siedząc na kanapie czy przy biurku. Obniżenie temperatury w ogrzewanym pomieszczeniu o 1^oC przekłada się w naszych warunkach na zmniejszenie wydatków na ogrzewanie o 5-7%.

Zwracamy uwagę na to, że zgodnie z rozporządzeniem w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, tak zwane regulatory dopływu ciepła (to właśnie zawory termostatyczne przy grzejnikach) „powinny umożliwiać użytkownikom uzyskanie w pomieszczeniach temperatury niższej niż obliczeniowa, przy czym nie niższej niż 16^oC w pomieszczeniach o temperaturze obliczeniowej 20^oC i wyższej” (Dziennik Ustaw nr 75 pozycja 690 z roku 2002 z późniejszymi zmianami, rozdział 4, paragraf 134, ustęp 6). Dlatego w budynkach wielorodzinnych możemy się spotkać z sytuacją, że głowicy termostatycznej nie przestawimy w położenie poniżej 2 z powodu fizycznej blokady wymaganej przez powyższy przepis. Ma to zapobiec wychładzaniu pomieszczeń sąsiadów, a w praktyce ogrzewaniu się ich kosztem, bowiem lokale w budynkach wielorodzinnych nie są od siebie skutecznie odizolowane cieplnie.

Przeczytaj też: Jak zaoszczędzić na ogrzewaniu

Trzeba też wiedzieć, że wychłodzenie ścian i pozostałych przegród w domu sprawia, że potem trzeba je ponownie rozgrzać do temperatury komfortu, a to oznacza zwiększone zużycie energii. Dlatego nie jest zalecane obniżanie temperatury w pomieszczeniach o więcej niż 3-4^oC na czas wyjścia z domu na krócej niż parę dni. Bo to po prostu nie daje żadnych oszczędności.

Najczęstsze błędy w używaniu termostatu

Za zimno lub za gorąco w pomieszczeniu nie świadczy o tym, że mamy zepsuty termostat. Niezadowolenie z działania termostatu najczęściej jest wynikiem niewłaściwego posługiwania się nim. Często się zdarza, że ktoś, komu jest za zimno, przestawia głowicę termostatu na przykład z 3 od razu na 4. A to powoduje, że temperatura w pomieszczeniu wzrasta o 4 stopnie. Ale staje się to dopiero po kilkudziesięciu minutach, bo działanie grzejnika ma sporą bezwładność. Wtedy zapewne uznamy, że zrobiło się za gorąco i znów przekręcimy głowicę termostatu. Niektórzy pewnie od razu w położenie 2 licząc, że dzięki temu grzejnik od razu zrobi się zimny. Tak się nie stanie, bo ostygnięcie wypełniającej go wody musi potrwać co najmniej kilkanaście minut.

Przeczytaj więcej: Ogrzewanie mieszkania i zatrzymywanie ciepła. Jak utrzymać ciepło w mieszkaniu?

Polecamy sprawdzić, że znacznie lepsze efekty daje przestawianie głowicy zaworu termostatu tylko o „jedną kreskę” na skali. Bo często zmiana temperatury zaledwie o 1^oC pozwala już uzyskać odczucie komfortu cieplnego. Tylko trzeba mieć świadomość, że ta zmiana nastąpi dopiero po kilku, a nawet kilkunastu minutach od przestawienia pokrętła termostatu. Dopiero po takim czasie można ocenić, czy wybrane położenie jest optymalne.

Grzejnik raz jest zimny, raz gorący. Czy to normalny objaw działania termostatu?

Niektórych zapewne niepokoi, że grzejnik sterowany termostatem raz bywa gorący, a raz zimny. Jest to normalne, bo jeśli temperatura w pomieszczeniu wzrośnie ponad ustawioną na zaworze wartość, zawór zamknie się samoczynnie do czasu aż temperatura się obniży. Bo żeby temperatura w pomieszczeniu się obniżyła nawet tylko o jeden stopień, grzejnik przez pewien czas musi być chłodny.

Przeczytaj też: Jak samodzielnie i skutecznie odpowietrzyć grzejnik

Nie należy wtedy przestawiać głowicy termostatu, bo spowoduje to, że po jakimś czasie zrobi się nam za gorąco. Może się też zdarzyć, że w pewnym momencie grzejnik będzie bardzo gorący. Bo zawór termostatu się otworzy, żeby zwiększyć temperaturę w pomieszczeniu po jej obniżeniu się na przykład dlatego, że przez chwilę były otwarte drzwi czy okno. Nie należy wtedy zmieniać położenia głowicy – po niedługim czasie temperatura grzejnika sama się ustabilizuje dzięki działaniu termostatu.

Piotr Laskowski, Redaktor naczelny