Okiennice zewnętrzne - tradycyjne osłony okienne

Okiennice to stary i trochę zapomniany sposób zacieniania okien, droższy niż rolety i żaluzje. Dzięki okiennicom zyskuje się piękną ozdobę domu. Może zatem warto? Zobacz, jak zbudowane są okiennice i jak są montowane.

Okiennice to kwintesencja osłonowej klasyki. Znane są od zamierzchłych czasów i wciąż cieszą się popularnością. Sprzedawane są modele będące wiernym odwzorowaniem okiennic znanych z budownictwa ludowego, pasujące rzecz jasna do domów o architekturze nawiązującej do stylu regionalnego, ale też nowocześniejsze, których nie powstydzą się domy modernistyczne. Okiennice to coś więcej niż dekoracyjny akcent. Skutecznie chronią i przed upałem, i przed chłodem, i przed wścibskimi spojrzeniami sąsiadów. Niektóre również przed złodziejami. Obecnie okiennice częściej spotyka się w domach letniskowych, znacznie rzadziej – w nowych domach całorocznych. Szkoda, bo okiennice – oprócz dekoracyjnego wyglądu – mają wiele zalet.

• Nie łam prawa! przepisy o budowie domku rekreacyjnego na działce >>>

Jakie wybrać okiennice?

Okiennice mają różne kształty i wykończenie. Mogą być okiennice jednoskrzydłowe lub wieloskrzydłowe – te montuje się w szerszych oknach i zwykle składa w harmonijkę. Dzięki różnym wzorom, okiennice można dopasować nie tylko do elewacji, ale również do kształtu okna – są okiennice z prostą lub zaokrągloną górną krawędzią. Okiennice mocuje się do bocznej części ościeżnicy albo do ściany – zależnie od rodzaju okuć. Okucia są zwykle metalowe oksydowane i pomalowane farbami antykorozyjnymi. Jeśli okiennice mają być tylko dekoracją, to można zamontować ich atrapy. Takich okiennic się nie zamyka – są na stałe zamocowane do ściany domu. Okiennice drewniane – wykonane przeważnie z drewna sosnowego – malowane są na różne kolory. Plastikowe – często barwione są w masie, dzięki czemu nie bledną pod wpływem słońca. Niektóre z nich mogą z powodzeniem imitować okiennice drewniane, gdyż na ich powierzchni jest rysunek drewna. Okiennice plastikowe są usztywnione wkładkami stalowymi, przez co stają się cięższe, ale i bardziej wytrzymałe.

• Jak odnowić okna drewniane: konserwacja, malowanie okien, naprawa >>>
• Izolacyjność termiczna okien drewnianych >>>

Okiennice rozwieralne

Najpospolitsze są okiennice rozwieralne. Ich skrzydła mają zamocowane zawiasy, które utrzymują je na miejscu i umożliwiają poruszanie. Otwierają się oczywiście na zewnątrz. Mechanizm zawiasów ma często specjalne zapadki uniemożliwiające ruch okiennic podczas silnego wiatru. Okiennice najczęściej są zamykane na metalowe skoble z blokadą uniemożliwiającą ich otwarcie od zewnątrz. Inne rozwiązanie to zamknięcie drążkowe – przez całą wysokość skrzydła okiennicy przechodzi metalowy pręt, który jest opuszczany przez zaczepy i specjalne uchwyty przymocowane do parapetu albo ramy okiennej. Skrzydła okiennic rozwieralnych mają przeważnie ramę i wypełnienie w postaci lamelek. Te mogą być na stałe zamocowane po skosie, ale z reguły są ruchome, więc funkcjonują tak jak żaluzje, z tym że nie da się ich podciągać w górę i opuszczać. Jedne i drugie nazywane są żaluzjowymi. Pełniejsze zaciemnienie umożliwiają okiennice płycinowe. Zbudowane z ramy wypełnionej płyciną z desek albo listew albo samych desek. Powierzchnia takich okiennic bywa dodatkowo podzielona pionowymi lub poziomymi elementami wzmacniającymi w postaci desek lub stalowych okuć.

Okiennice przesuwne

Okiennice przesuwne mają skrzydła identycznie zbudowane jak w przypadku rozwieralnych, ale poruszają się po prowadnicach – górnej i dolnej – przytwierdzonych do ściany. Ruch umożliwiają wózki wyposażone w małe kółka sunące po prowadnicach. Do dużych okien balkonowych stosuje się okiennice harmonijkowe, zbudowane z kilku wąskich i wysokich skrzydeł połączonych zawiasami, ale poruszających się dzięki wózkom z kółkami.

Materiał, z którego mogą być wykonane okiennice

Analizując ofertę rynkową, spostrzeżesz, że ponad 70% okiennic wytwarzanych jest z drewna, najczęściej sosnowego lub dębowego. Z egzotyków dominuje meranti i tek. Reszta to okiennice metalowe – konstruowane z lekkiego aluminium lub cięższej, ale solidniejszej stali – bądź najlżejsze ze wszystkich, produkowane z profili PCW.

Jak montować okiennice

Okiennice można mocować na różne sposoby, w zależności od ich ciężaru i rodzaju ściany. Okiennice z drewna pełnego ważą nawet 20 kg/m². Najczęściej mocuje się okiennice do ściany, ale można także zamontować okiennice do ramy okna (w tym przypadku skrzydła po zamknięciu całkowicie chowają się w otworze okiennym, są przez to mniej narażone na działanie deszczu i wiatru, zaletą takiego mocowania okiennic jest możliwość przeprowadzenia montażu bez naruszania warstwy termoizolacyjnej) lub za pośrednictwem specjalnej opaski wokół ościeża. Aby zamocować okiennice w ścianie, wierci się w niej otwory o długości 10-20 cm zależnie od materiału, z jakiego jest ona wzniesiona. W ścianach z zewnętrznym ociepleniem mocowanie musi być tak głębokie, żeby zostało zakotwione w warstwie nośnej. W otworach umieszcza się kołki, na których będą przymocowane zawiasy. Te ostatnie mogą mieć specjalne zapadki, które uniemożliwiają ruch okiennic w czasie porywistego wiatru.

Uwaga! Zawiasy muszą być tak dobrane, aby utrzymały ciężar okiennicy i pozostała ona w pozycji pionowej. Mechanizm zawiasów ma często specjalne zapadki uniemożliwiające ruch okiennic podczas silnego wiatru.

Otwieranie i zamykanie okiennic

Okiennice najczęściej otwiera się i zamyka ręcznie – po otwarciu okna. Jednak są też rozwiązania umożliwiające zamykanie i otwieranie okiennic od wewnątrz bez konieczności otwierania okna – za pomocą korby, która znajduje się w pomieszczeniu. Korba jest wtedy połączona z okiennicą specjalną przekładnią. Jeżeli przekładnię podłączy się do silnika, otwieranie okiennic może być sterowane pilotem albo przyciskiem umieszczonym na ścianie tuż przy oknie.

Ile kosztują okiennice

Okiennice zewnętrzne chronią przed słońcem

Okiennice warto zamocować na ścianach tych pomieszczeń, w których okna są duże i wychodzą na wschód, południe lub zachód. Latem w takich pomieszczeniach jest szczególnie gorąco. Temperatura może w nich wzrosnąć nawet o kilkanaście stopni: w pomieszczeniach od wschodu – w godzinach porannych, od zachodu – po południu. Najgoręcej będzie w tych wnętrzach, których okna umieszczone są od południa – tam słońce jest najdłużej. Zamykając okiennice o odpowiedniej porze, chronimy wnętrze domu przed nadmiernym nagrzaniem. Jeśli zamocujemy okiennice ażurowe z regulacją ustawienia poziomych listewek (szczebelków), nie musimy całkowicie zaciemniać pomieszczenia. Dzięki temu możemy dozować ilość wpadającego do domu światła, a przy otwartym oknie świeże powietrze będzie swobodnie przepływać szparami między szczebelkami.

Okiennice zewnętrzne chronią przed zimnem i hałasem

Zimą okiennice chronią przed chłodem. Zależnie od materiału, z którego są wykonane – z PCW czy drewna – poprawiają właściwości termoizolacyjne okien o 30-50%. Najlepszy efekt uzyskuje się stosując okiennice ocieplone, w których między dwiema warstwami deszczułek drewnianych lub profili plastikowych umieszczona jest warstwa styropianu lub wełny mineralnej. Wystarczy 5 cm takiej izolacji, by zmniejszyć straty ciepła przez okna nawet o 60%. Jeśli zamontuje się mechanizm elektryczny, można je zamykać z wnętrza domu i nie trzeba w tym celu otwierać okna. Warto pamiętać, że zamknięte okiennice chronią też przed hałasem.

Zobacz galerię 6 zdjęć

Autor: archiwum muratordom

Okiennice nie zawsze muszą spełniać funkcję użytkową. Niektóre montowane są wyłącznie dla ozdoby.

Radosław Murat

Monika Dąbroś