Komfortowe otwieranie okien: nowoczesne okucia i klamki
Przy wyborze okien zazwyczaj wszyscy skupiają się na materiale, z którego są wykonane profile, i ich kolorze. Świadomi inwestorzy dociekliwie porównują też parametry okien i interesują się właściwościami pakietów szybowych. Niewiele uwagi poświęca się okuciom, czy klamkom, a przecież to od nich zależy jakość codziennej obsługi okien.
Okucia to stalowe elementy umożliwiające poruszanie się skrzydeł okiennych i drzwiowych. Montowane są przeważnie na obwodzie ościeżnic, ale w przypadku okien przesuwnych lub harmonijkowych do okuć zalicza się także prowadnice i wózki służące do zsuwania lub rozsuwania skrzydeł. W projekcie domu ustalone są rozmieszczenie i wielkość przeszkleń. Rodzaj i funkcjonalność okien pozostają do naszej decyzji. Żeby wybrać model okna, który będzie szczelny i wygodny w obsłudze, musimy zdobyć kilka podstawowych informacji na temat okuć. Zobaczmy, jak ważnymi mechanizmami są okucia, jak wpływają na komfort obsługi okien oraz jak dalece poprawiają szczelność i odporność okien na włamanie.
Klamki do okien: kolory i kształty
Klamka jest elementem, bez którego obsługa okucia jest niemożliwa. Pozwala na rozwieranie, uchylanie bądź przesuwanie skrzydeł okien i drzwi balkonowych. Oferta rynkowa klamek jest bogata zarówno pod względem estetyki (różne kolory i materiały), jak i technicznym (funkcje wpływające na komfort obsługi lub bezpieczeństwo). Część funkcji okna zależy od samej klamki, inne zaś wymagają specjalnych rozwiązań zintegrowanych w okuciu.
Do wyboru są klamki tworzywowe, metalowe (najczęściej ze stali, aluminium, mosiądzu) o wykończeniu błyszczącym lub satynowym bądź ich połączenia (popularne są zwłaszcza kombinacje PCW z mosiądzem oraz PCW z aluminium). Materiały te charakteryzują się różną odpornością na uszkodzenia i codzienną eksploatację (najtrwalsze są wyroby metalowe). W ofercie producentów znajdują się klamki tradycyjne, stylizowane, a także designerskie – ze wstawkami z drewna czy porcelany, a nawet pozłacane bądź wysadzane kryształkami Svarowskiego.
Funkcje klamek do okien
W zależności od wybranego rozwiązania klamka może pełnić kilka funkcji:
- zabezpieczać okno przed otwieraniem przez dzieci,
- blokować okucie,
- umożliwiać uchył lub wietrzenie pomieszczenia tylko przez tzw. tryb mini, czyli przez utworzoną kilkumilimetrową szczelinę.
W celu zabezpieczenia przed nieuprawnionym otwarciem okna można również zamontować pod cokołem klamki specjalną rozetę. Ma ona dwa wypusty – na górze i na dole. Obrót klamki jest możliwy dopiero po jednoczesnym wciśnięciu obu wypustów blokady, więc do otwarcia, zamknięcia lub uchylenia okna konieczne jest użycie obu rąk.
Innym przykładem rozwiązania zintegrowanego jest hamulec rozwarcia sterowany klamką (do jego prawidłowego działania nie wystarczy sama klamka – niezbędny jest dodatkowy element okucia montowany na dole skrzydła). Rozwiązanie to umożliwia otwieranie okna i jego bezpieczne blokowanie w wybranej pozycji przez przekręcenie klamki w dół. To zabezpiecza skrzydło przed gwałtownym trzaskaniem pod wpływem przeciągu.
Na pierwszy rzut oka wydaje się, że w okuciach okiennych od lat niewiele się zmieniło. Chwytamy za klamkę i okno się otwiera. Prawda jest taka, że w tym aspekcie nastąpił duży skok technologiczny. Mamy do wyboru wszystkim znane okucia rozwierno-uchylne, ale oprócz nich są też okucia z ukrytym zawiasowaniem czy okucia odstawne – z rozszczelnieniem po całym obwodzie skrzydła. Możemy też sterować skrzydłem okna za pomocą pilota i smartfona.
W dobie mody na duże przeszklenia popularne stały się okucia do ciężkich skrzydeł o dużych gabarytach, które przenoszą ciężary rzędu 180kg.
Nieodzownym elementem okucia jest również klamka. To ona jest odpowiedzialna za kontakt użytkownika z okuciem i to po jej pracy ktoś stwierdza, czy okno działa dobrze. W tym segmencie również nastąpił wzrost dostępnych rozwiązań. Coraz szersza paleta barw i kształtów to nie wszystko, w ofertach coraz częściej pojawiają się klamki z kluczem lub przyciskiem, podłączone do systemu inteligentnego domu i przekazujące informację o pozycji skrzydła. Obecnie klient naprawdę ma w czym wybierać.
Klamki z różnymi rodzajami zabezpieczeń
- Klamka z przyciskiem blokującym
Jej obrót jest możliwy tylko przy wciśniętym przycisku. Oznacza to, że aby otworzyć, uchylić lub zamknąć okno, trzeba wcisnąć przycisk i utrzymując go w tej pozycji, obrócić klamkę. Zapewnia zabezpieczenie przed niekontrolowaną manipulacją, na przykład przez małe dzieci; uniemożliwia przekręcenie trzpienia i przesunięcie okucia po obwodzie.
- Klamka z kluczykiem
Umożliwia blokowanie ruchu klamki – przez naciśnięcie przycisku z wkładką – w pozycji zamkniętego lub uchylonego okna. Odblokowanie klamki i na przykład pełne otwarcie skrzydła wymaga użycia kluczyka. To rozwiązanie również zabezpiecza okucie przed niekontrolowaną manipulacją, jest także niezbędnym wyposażeniem okien o podwyższonej odporności na włamanie – nie pozwala na otwarcie okna przez wycięty otwór w szybie (przez włamywacza).
- Klamka z mechanizmem samoblokującym
Sprzęgło pomiędzy klamką i trzpieniem kwadratowym umożliwia obsługę klamki od wewnątrz, ale blokuje ją w przypadku, gdy ktoś przy manipulowaniu klamką próbuje przesunąć okucie od zewnątrz. Blokada jest niewidoczna, ukryta wewnątrz klamki.
- Klamki z automatyczną funkcją blokady
Gdy klamka znajduje się w pozycji zamkniętej (przekręcona do dołu) i uchylnej (przekręcona do góry), żeby ją obrócić i rozewrzeć okno, najpierw należy nacisnąć klamkę w kierunku rozety i zwolnić blokadę. Po zwolnieniu nacisku klamka ponownie jest zablokowana.
- Klamka z systemem Tilt before Turn
To klamka z kluczykiem i specjalnym zamkiem o odwróconej kolejności otwierania (do okien z okuciami uchylno-rozwieralnymi). Po obróceniu klamki o 90° skrzydło zostaje uchylone, a po przekręceniu kluczyka i ustawieniu klamki w pozycji pionowej (180°) następuje zwolnienie blokady i jest możliwe pełne otwarcie skrzydła.
Komfort obsługi okna
Pod tym pojęciem kryje się wiele możliwości nowoczesnych okuć. Zaczynając od dodatkowych mechanizmów zapewniających łatwe operowanie klamką, po rozwiązania mechatroniczne, umożliwiające integrację stolarki z systemami Smart Home.
- Podnośnik skrzydła
Umożliwia płynne podnoszenie skrzydła okna podczas zamykania. W niektórych podnośnikach możliwe jest jednoczesne podparcie skrzydła po stronie klamki w pozycji uchyłu, co wydłuża żywotność okuć.
- Wspomaganie uchyłu okna
Ułatwia uchylanie oraz zamykanie z pozycji uchyłu ciężkich skrzydeł okiennych. Dzięki niemu nawet duże okno można obsłużyć tylko jedną ręką.
Przeczytaj też:
Jak duże okna wybrać: wymiary, możliwości konstrukcyjne, ceny >>>
- Blokada uchyłu
Dzięki niej otwarte okno nie zatrzaśnie się podczas przeciągu (skrzydła RU i PSK).
- Stopniowy uchył
Specjalny mechanizm odpowiada za stopień uchylenia okna. Na rynku dostępne są rozwiązania, w których jest aż 10 pozycji ustawienia skrzydła okna, dzięki czemu można regulować intensywność wietrzenia. Na kolejny stopień przechodzi się przez przekręcenie klamki.
- Ogranicznik otwarcia okna
To niewielki element montowany w dolnej części okna. Ma wbudowany regulowany hamulec cierny, który utrzymuje okno w zadanej pozycji. Dzięki temu nawet przy silnym wietrze skrzydło otwiera się do kąta 90°, co zapobiega uderzeniu skrzydła o ościeże.
- Blokada błędnego położenia klamki
Uniemożliwia przekręcenie klamki do pozycji uchylnej, gdy okno jest już otwarte (standardowym rozwiązaniem jest blokada uniemożliwiająca przekręcenie klamki uchylonego skrzydła). Zapobiega to niebezpiecznej sytuacji wyczepienia skrzydła z górnego zawiasu i jego zawiśniecie tylko na dolnym zawiasie, co jest szczególnie niebezpieczne w przypadku dużych i ciężkich okien.
- Ogranicznik rozwarcia (hamulec okienny)
Ogranicza szerokość otwarcia okna – po otwarciu skrzydła na żądaną szerokość klamkę przekręca się do pozycji zamkniętej, dzięki czemu skrzydło nie uderza w mur ościeża. Możliwość zablokowania skrzydła w określonej pozycji chroni przed samoczynnym zamknięciem się okna przy silnym wietrze bądź otwarciem na większą szerokość.
- Mikrowentylacja i przewietrzanie
Okucia z funkcją mikrowentylacji umożliwiają stały dopływ świeżego powietrza przez niewielką szczelinę u góry okna (klamka w pozycji 135°). Są również rozwiązania z możliwością rozszczelnienia okna na całym obwodzie – skrzydło jest równolegle odstawione od ramy na odległość 6 mm, przy czym okno jest cały czas zaryglowane, więc nie zmniejsza się jego poziom bezpieczeństwa. Mikrowentylację można zastosować w większości rodzajów okuć, z wyłączeniem składano-przesuwnych.
- Zatrzask balkonowy
Umożliwia stabilne utrzymanie drzwi balkonowych w pozycji przymkniętej po wyjściu na balkon. Dzięki temu pomieszczenie nie wychładza się, skrzydło jest utrzymane w ościeżnicy, co zapobiega przeciągom, uderzaniu o ościeżnicę oraz samoczynnemu otwieraniu. Ponowne otwarcie drzwi umożliwia pochwyt zamontowany na ościeżnicy.
Polecany artykuł:
- Regulacja docisku skrzydła okna
Ramy okien tworzywowych są podatne na zmiany temperatur, więc warto je wyposażyć w rolki ryglujące z możliwością ręcznej regulacji docisku. Latem, gdy profile ulegają rozszerzeniu, można zmniejszyć docisk skrzydła do ościeżnicy.
- Ogranicznik prędkości w oknach przesuwnych
Rozwiązanie to sprawdzi się w dużych oknach przesuwnych, dzięki niemu podczas zamykania skrzydło wyhamowuje w końcowej fazie ruchu i nie uderza w ościeżnicę.
- Czujniki zamknięcia okna (magnetyczne lub na fale radiowe)
Umożliwiają monitorowanie pozycji okien (otwarte, zamknięte) i sterowanie klimatyzacją. Dodatkowo, po włączeniu w system alarmowy, mogą wysyłać powiadomienia o próbie włamania.
- Napęd elektryczny
Może być zamontowany wewnątrz lub na zewnątrz ościeżnicy. Sterowanie odbywa się za pośrednictwem włącznika, sensora, pilota lub smartfona. Niektóre urządzenia mają funkcję mikrowentylacji.
