Spis treści
- Ukryte rynny: rozwiązania systemowe
- Wielkość systemu rynien i rur spustowych
- Krawędź dachu
- Montaż rynien
- Montaż rur spustowych
- Odprowadzenie wody z ukrytych systemów odwodnienia
- Ukrycie rynien
Dobrze dobrany system odwodnienia dachu skośnego skutecznie odprowadza wodę deszczową, a jednocześnie chroni elewację i fundamenty przed działaniem wody spływającej z połaci. W tradycyjnych rozwiązaniach jego elementy – rynny i rury spustowe – montuje się na krawędzi dachu i na elewacji, więc zazwyczaj są one widoczne. Przy ich wyborze trzeba zatem uwzględnić kolor i materiał, tak by pasowały do charakteru budynku i rodzaju pokrycia dachowego. Ten aspekt przestaje mieć znaczenie w przypadku systemów, w których rynny są ukryte za maskownicami, a rury spustowe w warstwach elewacji. Tu przede wszystkim liczą się rozwiązania gwarantujące szczelność systemu.
Ukryte rynny: rozwiązania systemowe
Jeszcze kilkanaście lat temu ukryte rynny projektowano indywidualnie. Zwykle były to koryta z płyt OSB lub MFP, które zabezpieczano materiałem gwarantującym szczelność i umożliwiającym spływ wody – membraną EPDM albo odpowiednio wygiętą blachą stalową, cynkowo-tytanową lub aluminiową. Nie każdy dekarz umiał zrobić je tak, by nie dochodziło do rozszczelnień i przecieków. Znacznie pewniejszym rozwiązaniem okazał się wprowadzony na rynek dekadę temu system Galeco Bezokapowy. Obecnie do wyboru mamy jeszcze kilka innych rozwiązań, między innymi systemy rynny ukrytej Siba Modern i Krop. W każdym z nich podstawowymi elementami są: rynna, którą montuje się na hakach do odpowiednio przyciętych krokwi, osłaniająca ją maskownica, pas podrynnowy, rury spustowe. Różnią się między sobą przekrojami i materiałami, z których są wykonane.
i
i
Wielkość systemu rynien i rur spustowych
W tradycyjnych systemach rynny i rury spustowe są oferowane w kilku rozmiarach. Dobiera się je do wielkości efektywnej powierzchni dachu, czyli tej, z której odbierają wodę opadową. W przypadku systemów ukrytych jest inaczej, tu każdy z nich ma konkretny rozmiar rynny i rury spustowej. Producenci podają wydajność systemu zależnie od miejsca montażu rury spustowej. W przypadku połaci o mniejszej powierzchni odpływ można umieścić przy bocznej krawędzi, z kolei na połaciach o większej powierzchni – na środku. Zgodnie z zaleceniami odległość między rurami spustowymi odbierającymi wodę z jednej połaci nie powinna być większa niż 12 m. Charakterystyczną cechą systemów ukrytych jest to, że rury spustowe są wykonane z tworzywa, przeważnie z PCW. Zaletą tego materiału jest szczelne łączenie elementów i ograniczenie szumów spływającej rurami wody. Tylko jeden z nich – Krop PVC – ma także rynny z tworzywa. Jego elementy zaprojektowano tak, by ich rozmiar odpowiadał najpopularniejszym uniwersalnym systemom rynnowym 130/90, półokrągłe rynny mają więc szerokość 130 mm, a okrągłe rury spustowe średnicę 90 mm. W pozostałych systemach rynny są wykonane z blachy stalowej. Galeco Bezokapowy ma prostokątne rynny o szerokości 125 mm i prostokątne rury spustowe 70 x 80 cm. Z kolei w Siba Modern znajdują się półokrągła rynna o szerokości 150 mm i okrągła rura spustowa o średnicy 110 mm.
i
i
Krawędź dachu
Przed przystąpieniem do montażu rynny ukrytej trzeba odpowiednio przygotować konstrukcję dachu, czyli przyciąć krokwie. Każdy z producentów szczegółowo to precyzuje w instrukcji montażu. Do czoła krokwi mocuje się bowiem haki, w których umieszcza się rynny. Osłaniająca je maskownica musi się licować z elewacją. Miejsce przycięcia krokwi jest zatem uzależnione zarówno od rozmiaru orynnowania, jak i grubości ocieplenia oraz materiału wykańczającego elewację. Może też się zdarzyć, że w miejscu planowanego przycięcia krokwi wypada łącznik ciesielski. Wówczas trzeba przesunąć linię cięcia na zewnątrz, ale należy przyjąć również korektę w grubości warstwy ocieplenia (zwiększyć ją o tyle samo centymetrów).
Na przyciętych krokwiach montuje się deskę czołową, która utworzy równą pionową płaszczyznę. Zaleca się, by na dole deski czołowej zrobić poziomą półkę, która będzie stanowiła podparcie dla umieszczanej pod rynną systemowej obróbki blacharskiej – pasa podrynnowego. Taką podstawę systemu robi się zwykle z dociętych płyt drewnopochodnych grubości 25 mm – OSB lub MFP – odpornych na warunki zewnętrzne. Aby zapewnić jej stabilność, połączenia elementów na desce czołowej należy robić na krokwiach, a na poziomej półce wzmacniać je dodatkowym kątownikiem.
Ważne jest odpowiednie zaplanowanie ustawienia rynny względem dolnej krawędzi połaci dachowej, aby spływała do niej woda opadowa. Zaleca się, by zewnętrzna krawędź rynny znajdowała się poniżej linii będącej przedłużeniem połaci. Jeśli ze względu na konstrukcję dachu zewnętrzna krawędź rynny wypada powyżej tej linii, niezbędne jest zamontowanie na dachu płotków przeciwśniegowych. Uchroni to rynnę przed uszkodzeniem, jakie mogą spowodować zsuwające się z połaci śnieg i lód.
i
i
Rury spustowe, które odprowadzają wodę z rynien, poprowadzi się w warstwie ocieplenia – w przypadku elewacji wykańczanej tynkiem cienkowarstwowym bądź okleiną, albo umieszcza na nim i osłania okładziną elewacyjną montowaną na ruszcie. Żeby zmniejszyć ryzyko przecieków w systemach ukrytych, rury spustowe umieszcza się bezpośrednio pod rynnami, które znajdują się całkowicie bądź częściowo w grubości warstwy ocieplenia. Z kolei aby zminimalizować liniowy mostek ciepła, który powstaje przy prowadzeniu rur w ociepleniu, można pogrubić warstwę izolacji na całej ścianie. Niedogodność tę rekompensuje fakt, że w zaizolowanej rurze spustowej nie powstaną lodowe nacieki czy korki, nawet przy ekstremalnie niekorzystnych warunkach pogodowych.
i
i
Montaż rynien
Pod rynną musi się znaleźć pas podrynnowy. Zazwyczaj kupuje się go jako integralną część systemu, ale można też wykonać go samodzielnie. Ważne jest, by miał spadek pozwalający na odpływ ewentualnych skroplin na zewnątrz elewacji, a na zewnętrznej krawędzi kapinos umożliwiający odrywanie się kropli (powinien wystawać minimum 1 cm poza lico gotowej elewacji). Aby zapewnić szczelność obróbki (również tej z gotowych elementów), poszczególne jej części trzeba ułożyć z zakładem i skleić albo połączyć na rąbek leżący.
Kolejnym krokiem jest montaż specjalnych haków doczołowych, które posłużą do montażu rynien, a jednocześnie będą stelażem maskownicy. Po pierwsze trzeba sprawdzić w instrukcji producenta, jaki jest dopuszczalny maksymalny rozstaw haków – u niektórych to 60 cm, u innych 80 cm. Ważne jest też zalecane nachylenie, z jakim montuje się rynny. Na przykład w systemie Galeco Bezokapowy spadek nie może przekroczyć 1 mm/m, żeby uzyskać optymalny efekt wizualny po zamontowaniu maskownicy. Z kolei w Siba Modern haki mają regulowane zaczepy pod maskownicę, a producent zaleca montaż rynny ze spadkiem 5 mm/m. Najniżej położone haki są w sąsiedztwie rur spustowych.
Przed ostatecznym montażem rynny należy ją wstępnie umieścić w hakach w docelowej pozycji, aby móc precyzyjnie wyznaczyć położenie sztucera łączącego rynnę z rurą spustową. W tym miejscu trzeba wyciąć w pasie podrynnowym otwór o odpowiednich wymiarach, w instrukcjach można znaleźć szablony, które to ułatwią.
Po ostatecznym zmontowaniu i osadzeniu elementów rynny konieczne jest uszczelnienie przejścia przez obróbkę. Na tym etapie warto zrobić próbę szczelności. W tym celu zatyka się odpływ, a rynnę napełnia wodą. Jeśli na którymś połączeniu widać przeciek, koniecznie trzeba je doszczelnić, na przykład klejem uszczelniającym, który znajdziemy w ofercie producenta systemu rynnowego.
i
i
Montaż rur spustowych
Każdym z systemów zawiera styropianowe kształtki termoizolacyjne przeznaczone do obudowania rur spustowych. Dzięki nim znacznie łatwiej i dokładniej można zrobić termoizolację wokół rur spustowych (zwłaszcza okrągłych) i szczelnie połączyć z ociepleniem układanym na murach. W systemach z rurami okrągłymi każdy odcinek obudowy termoizolacyjnej składa się z dwóch kształtek. Z kolei do rur o przekroju prostokątnym obudowa składa się z czterech ścianek montowanych na budowie – tylna ma grubość 3 cm, pozostałe po 2 cm. Elementy termoizolacyjnej obudowy mają frezowane krawędzie, dzięki czemu bardzo łatwo je połączyć. Aby zminimalizować liniowy mostek termiczny, jaki tworzy rura spustowa schowana w warstwie ocieplenia, zaleca się, aby pod tylną ścianką systemowej obudowy termoizolacyjnej do muru przykleić pas płyt PIR, które mają lepszą izolacyjność niż styropian czy wełna mineralna – współczynnik λ nie większy niż 0,029 W/(m·K).
Kształtki termoizolacyjnej obudowy nakleja się na mur albo na pas dodatkowej izolacji termicznej. W środku kształtek umieszcza się obejmy rur spustowych. Jedni zalecają najpierw montaż górnego fragmentu rury spustowej, wraz z uszczelką wklejoną w pas podrynnowy, a później łączenie kolejnych odcinków rury na mufy, zaczynając od dołu elewacji. Inni zaś instruują, by cały pion spustowy montować od góry, łącząc kolejne rury na mufy i mocując do muru obejmami. Ostatnią czynnością jest założenie dekla kształtki styropianowej. Jeśli w danym systemie nie dokleja się tego elementu, a jedynie łączy na wyfrezowane zamki, można ewentualnie nałożyć na nie punktowo pianę niskoprężną. Takie rozwiązanie zaleca się w przypadku, gdy ściany będą ocieplane w późniejszym terminie, klejenie pozwoli wyeliminować ryzyko wypięcia się dekla na skutek silnego wiatru.
i
i
Odprowadzenie wody z ukrytych systemów odwodnienia
Przy ukrytych systemach odwodnienia dachu szczególnie ważne jest odprowadzenie wody opadowej do kanalizacji lub studzienki odwadniającej. W tym celu pod każdym pionowym odpływem montuje się kolektor spustowy (osadnik). Pełni on też funkcję wyczystki, pozwalającej usunąć zanieczyszczenia (liście, igły) mogące blokować przepływ wody i udrożnić cały system. Producenci odradzają wyprowadzanie rur spustowych na zewnątrz, przez elewację, aby w zimie to miejsce nie pokryło się lodem i nie powstał tam zator spowodowany zalegającym przy ścianie śniegiem.
i
i
Ukrycie rynien
Sposób mocowania maskownic zależy od wybranego systemu. Tam, gdzie zatrzaskuje się ją w zamkach haków doczołowych, elementy z jednej strony mają wystające listki zakładkowe, umożliwiające wsunięcie jednego elementu w drugi, bez konieczności przycinania rogów. Na skrajnie położonych elementach wystające listki zakładkowe trzeba przyciąć nożycami do blachy lub piłką do metalu. By uzyskać estetyczne wykończenie systemu, w zakończenia poziomu rynnowego wsuwa się zaślepki maskownicy.
Z kolei w systemie z regulowanymi zaczepami na hakach doczołowych montuje się na nich podstawę maskownicy – profilowany element. Dokręca się go nie tylko od frontu, ale również z boków, osłaniając denka na końcach rynny. Aby łączyć kolejne elementy maskujące na długości, należy naciąć skośny zaciąg podstawy w odległości 5 cm od krawędzi końcowej i zaklepać ten fragment na płasko z elementem pionowym. Na tak przygotowanej podstawie maskownicy montujemy maskownicę frontową – najpierw wykorzystując dolny zaciąg, a następnie zaklikując górny, okrągły zamek. Element frontowy montujemy z pięciocentymetrowym zakładem na maskownice końcowe.
i
i
i
i
