Nowoczesna elewacja drewniana. Jakie drewno wybrać na elewację?
Najważniejszymi atutami drewna są dekoracyjność i różnorodność. Ten naturalny materiał pasuje zarówno do domów stylizowanych na tradycyjne, jak i do tych na wskroś nowoczesnych. Jednak, by elewacja przez lata nie straciła pięknego wyglądu, musi być wykonana z odpowiedniego drewna. Jakie drewno wybrać na elewację? Jakie jest najlepsze?
Autor: Piotr Mastalerz, projekt przebudowy: Wojciech Riess na podstawie koncepcji Małgorzaty Krawiec
Im mniej połączeń między krótszymi bokami desek, tym lepiej. Tu, dzięki wykorzystaniu długich desek modrzewiowych w układzie pionowym, wcale ich nie ma
Spis treści
- Gatunki drewna elewacyjnego
- Drewno skandynawskie, syberyjskie i kanadyjskie
- Elewacje drewniane - galeria zdjęć
- Termodrewno z gatunków rodzimych
- Drewno egzotyczne meranti i okume
- Trwałość drewnianej elewacji
Gatunki drewna elewacyjnego
Choć nie widać tego na pierwszy rzut oka, drewno reaguje na zmiany temperatury i wilgotności powietrza – kurcząc się lub pęczniejąc. Dlatego bardzo ważnym kryterium wyboru drewna na elewację powinna być stabilność wymiarowa elementów. Istotne są również odporność na biokorozję i procesy starzenia.
Na elewację są oferowane wyroby zarówno z drewna rodzimego (europejskiego), jak i egzotycznego. Wśród popularnych gatunków drewna są krajowe (modrzew, sosna, jesion), trwalsze od nich skandynawskie, syberyjskie oraz kanadyjskie (modrzew syberyjski, świerk skandynawski, cedr kanadyjski), a także egzotyczne (meranti, okoume). Niektóre gatunki drewna są wytrzymałe z natury, inne nabierają odporności w procesie termicznej modyfikacji.
Drewno skandynawskie, syberyjskie i kanadyjskie
Świerk skandynawski ma jasne drewno z lekko żółtawym zabarwieniem (nazywane jest drewnem białym), zwykle o prostym układzie włókien. W porównaniu z krajowym surowcem ma mniej sęków, przeważnie są małe, ale mają tendencję do wypadania. Dzięki małym przyrostom rocznym jest bardziej wytrzymały. Rzadko pojawiają się w nim rdzenie i pęcherzyki żywicy. Świerk jest stosunkowo łatwy i tani w obróbce.
Modrzew syberyjski to wyjątkowo wytrzymałe drewno o małych przyrostach rocznych. Jest łatwe w obróbce i suszeniu. Charakteryzuje je czerwonożółte zabarwienie, które z wiekiem na niezabezpieczonej chemicznie elewacji staje się srebrnoszare. Drewno modrzewiowe dość łatwo można tez wybarwić na pożądany kolor. Deski i profile są dostępne w kilku wersjach, z gładką i żłobioną powierzchnią.
Cedr kanadyjski ma najwyższą naturalna odporność na warunki atmosferyczne spośród wszystkich iglastych gatunków drewna. Naturalne oleje kumulujące się w komórkach drewna chronią je przed insektami i grzybami, nie wymaga więc konserwacji. Drewno jest bardzo lekkie, zasadniczo bezsęczne i bez kanałów żywicy. Jego naturalną cechą jest zróżnicowane usłojenie i kolorystyka widoczne w jednej partii materiału. Przyrosty roczne najczęściej są bardzo wąskie i wyraźnie rozróżnialne - biel jest najczęściej jasna z szaro brązowymi paskami, z kolei twardziel ma odcienie od żółtawo-brązowego do ciemno czerwono-brązowego. Kolor desek się ujednolica, gdy suche drewno ma dłuższy kontakt ze światłem.
Elewacje drewniane - galeria zdjęć
Autor: Piotr Mastalerz, projekt przebudowy: Wojciech Riess na podstawie koncepcji Małgorzaty Krawiec
Im mniej połączeń między krótszymi bokami desek, tym lepiej. Tu, dzięki wykorzystaniu długich desek modrzewiowych w układzie pionowym, wcale ich nie ma
Termodrewno z gatunków rodzimych
Termodrewno, czyli drewno modyfikowane termicznie, wykonuje się głównie z jesionu i sosny. Ten rodzaj obróbki sprawia, że europejskie gatunki drewna zyskują dużą odporność na wilgoć (na gnicie, zagrzybienie) i są bardziej stabilne wymiarowo (współczynnik skurczu zmniejsza się nawet o 50%). Zmienia się też wygląd drewna – nabiera ciemniejszej barwy, a sęki zmniejszają swoje wymiary, mniej widoczne są też przebarwienia. Dzięki karmelizacji żywicy termososna nabiera karmelowego odcienia. Z kolei termojesion może mieć kolor od bursztynowego przez koniakowy po ciemny brąz. Dorównują więc urodą gatunkom egzotycznym. Ponieważ termodrewno jest bardziej kruche niż to, z którego powstało, deski są często oferowane w wersji wstępnie przygotowanej do montażu.
Drewno egzotyczne meranti i okume
Meranti jest egzotycznym gatunkiem drewna pochodzącym z Indonezji, Malezji lub Filipin. Ma dużą gęstość oraz ograniczone pęcznienie oraz kurczliwość. Jest wygodnie w obróbce, a zarazem odporne na ścieranie, zginanie i pękanie. Deski wymagają impregnacji z czterech stron, lecz dzięki jednolitej strukturze drewno dobrze chłonie preparaty. Ze względu na kolor często bywa mylone z mahoniem.
Okoume pochodzi z Afryki Zachodniej i przez niektórych jest nazywane afrykańskim meranti. Oba te gatunki mają bowiem zbliżone właściwości i wymagają podobnego zabezpieczenia. Różnią się jednak wyglądem. Okoume ma wyraźne, urozmaicone usłojenie i łososioworóżową barwę.
Trwałość drewnianej elewacji
Drewno na elewacji może ulegać prawom natury, starzeć się, by po kilku latach pokryć się szlachetną patyną. Jeśli chcemy, by ten proces zachodził na całej jego powierzchni równomiernie, możemy od razu zabezpieczyć je lazurą poszarzającą, która nada elewacji kolor zbliżony do barwy drewna pokrywającego się patyną. Takie zabezpieczenie drewna wystarczy zrobić tylko raz albo kupić profile drewniane, na które preparat będzie naniesiony fabrycznie.
Jeśli jednak chcemy, by elewacja wyglądała wciąż jak nowa, trzeba przeprowadzać regularnie jej renowację. Sposoby zabezpieczania i odnawiania drewna są różne. Przede wszystkim ważna jest impregnacja, która chroni drewno przed rozwojem pleśni, grzybów i owadami, a także utrudnia przenikanie wody w głąb elementów. Poza tym impregnaty mogą zabezpieczyć drewno przed ogniem i wpływem promieni UV. W zależności od usytuowania na elewacji oraz stopnia narażenia na wiatr i opady impregnację trzeba ponawiać co dwa–pięć lat.
W przypadku gdy chcemy, by drewno pokrywało się patyną, lecz starzenie nie pogarszało jego trwałości, powinniśmy zastosować bezbarwny impregnat. Jeżeli natomiast drewno ma wyglądać jak nowe, do renowacji warto wybrać impregnat z pigmentami o barwie naturalnego drewna.
