Najczęstsze pytania o styropian grafitowy. Odpowiadamy czy jest cieplejszy od białego, skąd szary kolor, jak go przyklejać, czy szkodzi mu wysoka temperatura...
Styropian grafitowy w pytaniach i odpowiedziach. Wyjaśniamy m.in., skąd jego szary kolor, czy jest cieplejszy od białego, jakie są wytyczne dotyczące jego montażu.
Styropian to potoczna nazwa materiału uzyskiwanego przez spienianie granulek polistyrenu. Proces ten to ekspandowanie, stąd fachowa nazwa tak wytwarzanego surowca to polistyren ekspandowany (EPS). Granulki po sprasowaniu tworzą bloki, z których wycinane są płyty. Płyty mogą być też uzyskiwane poprzez wypełnianie masą polistyrenową odpowiednich form.
Skąd szary kolor styropianu?
W przypadku szarych płyt do surowca dodawane są jeszcze tak zwane substancje atermiczne – grafit lub związki aluminium, które nie tylko zmieniają barwę, ale również powodują poprawę izolacyjności. Intensywność szarości bywa zresztą różna, co zależy między innymi od rodzaju dodatku atermicznego i gęstości styropianu.
Grafitowy styropian jest też obecny w płytach typu dalmatyńczyk – z niego są bowiem czarne kropki w białym styropianie. Warto też przypomnieć, że jeszcze niedawno oprócz białego i szarego sprzedawany był też styropian pomarańczowy. Celem wprowadzenia tak dziwnego koloru była troska o wzrok wykonawców. Odbija on bowiem mniej światła niż biały, dzięki czemu nie powoduje podrażnienia spojówek.
Czy szary styropian jest cieplejszy od białego?
Szary to najcieplejszy z dostępnych styropianów, jeśli nie będziemy brać pod uwagę polistyrenu ekstrudowanego, często mylonego ze styropianem, nazywanym fachowo polistyrenem ekspandowanym. O tym, jak się przedstawia izolacyjność termiczna danego materiału, informuje współczynnik przewodzenia ciepła lambda [λ]. Im jego wartość niższa, tym lepiej. O ile więc tradycyjne materiały ociepleniowe mogą się poszczycić lambdą na poziomie 0,044-0,035 W/(m.K), o tyle dla styropianu grafitowego wartość tego współczynnika wynosi 0,030-0,033 W/(m.K). Niska lambda to czysty zysk, zwłaszcza gdy zamierzamy budować dom energooszczędny lub pasywny. Wówczas trzeba tak ocieplić budynek, żeby współczynnik przenikania ciepła przez ściany zewnętrzne nie przekroczył 0,15-0,10 W/(m2.K). Gdy stosujemy materiał o wysokiej wartości λ, musimy ocieplać grubo, gdy lambda jest niska, wtedy przy cieńszej warstwie osiągniemy ten sam, a nawet lepszy rezultat. Przykładowo 20 cm warstwy styropianu o współczynniku lambda 0,044 W/(m.K) ma mniejszą izolacyjność niż 15 cm o współczynniku lambda 0,031 W/(m.K).
Gdzie warto stosować styropian grafitowy?
Większość produkowanego styropianu grafitowego trafia na ściany zewnętrzne domów. Nie jest to jednak jedyne możliwe zastosowanie tego produktu. W ofercie znajdziemy szare płyty styropianu polecane do izolacji tarasów i dachów płaskich, podłóg na gruncie oraz stropów nad pomieszczeniami nieogrzewanymi, a także do fundamentów, ścian piwnic, tudzież płyt fundamentowych. Tam, gdzie wchodzi w grę kontakt z gruntem, najlepiej stosować specjalną wersję styropianu grafitowego, o wyższej odporności na wilgoć. Z racji niższej ceny i zbliżonej wartości współczynnika λ zastępuje niekiedy droższy od niego polistyren ekstrudowany, choć trzeba przyznać, że nie dorównuje mu pod względem wytrzymałości mechanicznej i niskiej nasiąkliwości.
Czy styropian grafitowy wymaga innego kleju?
Kleje do styropianu białego i szarego są takie same. Zwłaszcza jeśli dotyczy to tych służących do mocowania płyt do fundamentów lub stropodachów. Nieco inaczej jest w przypadku ocieplania ścian od zewnątrz. Tu nie można kupić pierwszego kleju z brzegu. Musi on być składnikiem wybranego przez nas systemu ociepleniowego ETICS. Jego zmiana na inny grozi między innymi utratą gwarancji i rękojmi na system. Niemniej, mając w planach ocieplanie ścian zewnętrznych styropianem grafitowym, trzeba poszukać systemu, który jest przystosowany do takiej właśnie izolacji termicznej. Producenci styropianu grafitowego sugerują wybieranie takich systemów, w których przewidziany jest mineralny klej o podwyższonej elastyczności, najlepiej wzbogacony dodatkiem włókien szklanych. Byłoby dobrze, gdyby klej do styropianu był rozprowadzany po całej spodniej powierzchni płyt, choć zwiększa to jego zużycie. W ostateczności wykonawcy mogą nanosić kilka placków w części centralnej i robić obramowania po obwodzie, blisko krawędzi płyty. Należy jednak podkreślić, że same placki to zdecydowanie za mało. Za newralgiczny etap prac można uznać czas od przyklejenia płyt do wykonania tak zwanej warstwy zbrojonej, czyli podkładu tynkarskiego wzmocnionego siatką. Ze względu na mniejszą przyczepność kleju w początkowym okresie, kołkowanie styropianu powinno być przeprowadzone nie wcześniej niż po trzech dniach od przyklejenia płyt. Do tego czasu zagrożeniem dla nich jest silne nasłonecznienie.
Czy styropianowi grafitowemu szkodzi wysoka temperatura?
Wysoka nie, ale bardzo wysoka tak. Ciemna barwa szarego styropianu sprawia bowiem, że pochłania on znacznie więcej promieniowania słonecznego niż biały. Ponadto dodatki atermiczne sprawiają, że trochę niższa jest jego temperatura mięknięcia. W letnie, upalne dni słońce może więc doprowadzić do przegrzania grafitowych płyt i w rezultacie do ich nadtopień lub deformacji. Skutkuje to odspajaniem ich od podłoża, pojawieniem się szpar między nimi i odchyłek od poziomu. Gdy z nieba leje się żar, temperatura na powierzchni płyt grafitowych może się okazać bliska temperaturze mięknięcia, a nierzadko ją przekroczyć. Wytapianie powierzchni styropianu grafitowego rozpoczyna się w temperaturze 80-85°C, a do jej osiągnięcia wystarczy czasem tylko 5 minut działania słońca.
Jak przechowywać styropian grafitowy?
Przez większą część roku styropian grafitowy przechowuje się identycznie jak wszelkie inne płyty ociepleniowe – w foliowych paczkach, na zafoliowanych paletach. Latem lepiej chronić styropian grafitowy przed słońcem. Nie powinno się więc wystawiać paczek na jego bezpośrednie działanie. Muszą być składowane w przewiewnych pomieszczeniach lub pod zadaszeniem, tak by nie padały na nie promienie słoneczne. Inaczej może się zdarzyć, że ulegną jakimś deformacjom. Kupując styropian w okresie upałów, osobiście skontrolujmy wszystkie paczki, za które chcemy zapłacić, bo jest bardzo prawdopodobne, że długo leżały na słońcu.
Czy przy montażu styropianu grafitowego obowiązują specjalne zasady?
Pewne dodatkowe wymagania istnieją. Chodzi tu przede wszystkim o zapewnienie w trakcie prac ociepleniowych skutecznej ochrony przed słońcem. Jest to dość łatwe do osiągnięcia podczas ocieplania ścian, gdy wykonawcy pracują na rusztowaniach. Wystarczy wtedy osłonić ściany powieszonymi na rusztowaniach siatkami ochronnymi. Powinny być szczelnie zamocowane, żeby między ich pasami nie pojawiały się żadne szczeliny. Trudniej to osiągnąć, gdy dom jest parterowy i nie ma potrzeby rozmieszczać wokół niego rusztowań (wykonawcom wystarczają wówczas podesty robocze). Niemniej trzeba siatkę jakoś podwiesić. Można ją zaczepić do wysuniętych okapów dachu lub zbudować z drewna jakąś konstrukcję, z której zwiesimy siatkę na taką odległość od ścian, żeby nie utrudniała robotnikom pracy.
Przeczytaj też:
Jeszcze bardziej problematyczne będzie osłanianie grafitowej izolacji na dachu płaskim lub tarasie. Trzeba by było rozpiąć nad stropem namiot. W sytuacji takiej jak ta rozsądniej jest zaplanować prace na chłodniejsze lub pochmurne dni. Niestety, zdarza się, że wykonawcy nie oceniają właściwie szkód spowodowanych przez wysoką temperaturę. Co gorsza, bagatelizują je albo wręcz z premedytacją je ukrywają i przechodzą do kolejnych etapów prac. Na efekty takiego działania niekiedy trzeba chwilę zaczekać, ale prędzej czy później dadzą o sobie znać. Często kończy się to koniecznością ocieplenia ściany od nowa.
Jakie wyroby ze styropianu grafitowego są dostępne?
Typowym produktem są jednorodnej budowy płyty o wymiarach 100 x 50 cm (można też spotkać większe) i grubości od 1 do 25 cm, gdy są to płyty z prostymi krawędziami, bądź od 4 do 15 cm, gdy krawędzie są profilowane. Nowością są płyty z styropianu grafitowego nacięciami niwelującymi naprężenia i fakturowaną powierzchnią poprawiającą przyczepność kleju i zaznaczonymi miejscami kołkowania.
Ciekawym rozwiązaniem są płyty hybrydowe, stanowiące połączenie styropianu grafitowego z białym, przeznaczone głównie do ocieplania ścian. Biała warstwa ma tu grubość jedynie około 0,5 cm, dlatego współczynnik λ tego produktu wynosi 0,031 W/(m.K), czyli tyle samo, co styropianu szarego. Po co ten biały dodatek? Chodzi o wyeliminowanie problemu z wysoką temperaturą mogącą niszczyć płyty. Biała powłoka odbija więcej promieniowania słonecznego niż grafitowa, więc podczas montażu płyty z białą warstwą zewnętrzną nagrzewają się do znacznie niższej temperatury i nie ulegają deformacji na skutek przegrzania. Można się więc obejść bez siatek osłaniających (ale lepiej z nich nie rezygnować, bo chronią też przed wiatrem i drobnym deszczem). Podczas składowania i transportu takich płyt trzeba jednak zachować ostrożność, bo wtedy biała powłoka nie zdoła ich uchronić przed słońcem.To samo odnosi się także do płyt jednostronnie pokrywanych w fabryce błyszczącą powłoką refleksyjną.
Warto wiedzieć, że ze styropianu grafitowego są produkowane kształtki będące materiałem do budowy domów. Składają się z dwóch ścianek grubości 5 cm połączonych stalowymi lub plastikowymi przekładkami. Odległość między tymi ściankami wynosi około 15 cm. Kształtki łączy się ze sobą na wcisk, jak klocki. A pustą przestrzeń między ich ściankami wypełnia się później półpłynną masą betonową lub keramzytobetonową. Styropianowe elementy pełnią dwie funkcje:
- tworzą formę potrzebną do wzniesienia betonowych ścian,
- stanowią termoizolację zapobiegającą stratom ciepła z ogrzewanych pomieszczeń przez te ściany.
Współczynnik przenikania ciepła U dla ścian z takich kształtek wynosi od 0,16 W/(m2.K) do 0,28 W/(m2.K). Można z nich zbudować ściany o wysokości do 25 m. Na 1 m2 potrzeba około 0,125 m3 (120-130 litrów) betonu. Kształtki styropianowe są sprzedawane jako system obejmujący wszystkie elementy niezbędne do zbudowania domu, w tym części do zabudowy więźby dachowej i pustaki stropowe.
Wideo: Rodzaje płyt styropianowych. Wybierz odpowiedni styropian
Czy grafitowy styropian jest radioaktywny?
Styropian jako materiał budowlany nie jest szkodliwy dla zdrowia człowieka. Miejmy świadomość, że jest dopuszczony nawet do kontaktu z produktami spożywczymi. Nie powoduje podrażnień skóry i błon śluzowych oraz nie wywołuje innych szkodliwych dla organizmu skutków. Praca ze styropianem nie wymaga stosowania żadnych dodatkowych środków ochrony osobistej. O tym, że jest to materiał bezpieczny dla zdrowia, świadczy bardzo ważny dokument, a mianowicie Atest Higieniczny wydany przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny. Dotyczy to zarówno styropianu białego, jak i grafitowego, który jest równie neutralny dla naszych organizmów. Skąd zatem posądzenie o promieniotwórczość? To plotka, którą ktoś rozpuścił najprawdopodobniej posługując się analogią do szarego betonu komórkowego. Szare bloczki zawierały bowiem niegdyś spory dodatek popiołów lotnych, będących odpadem przemysłowym. One faktycznie wykazywały zwiększoną radioaktywność. Dlatego dawno zaniechano ich stosowania. W szarym styropianie próżno szukać jakichkolwiek popiołów. Ich dodatek nie miałby tu żadnego uzasadnienia. Specyficzna barwa to wyłącznie zasługa grafitu lub aluminium, które nie są substancjami radioaktywnymi.
