Jak usunąć szkodniki z drewna konstrukcyjnego metodą mikrofalową?
Mikrofalowa metoda nagrzewania konstrukcji budowlanych pozwala w prosty i pewny sposób przeprowadzić dezynsekcję i pozbyć się szkodników drewna konstrukcyjnego. W Polsce usługę tę oferuje się od niedawna. Kiedy bywa niezastąpiona?
Autor: CARSEKT
W wielu przypadkach zabiegi przygotowawcze można ograniczyć do minimum i pozostawić w pomieszczeniach całe wyposażenie
Oddziaływanie mikrofal na element opanowany przez szkodniki drewna powoduje znaczny wzrost ciśnienia pary wodnej w drewnie, materiale włóknisto-porowatym. Ciśnienie to pojawia się także we wszelkich otworach w drewnie, na przykład w chodnikach larw owadów. Niszczy też owady i strzępki grzybów.
Szkodniki drewna zwalczanie: dezynsekcja drewna mikrofalami
Mikrofale jest to skrajna część pasma radiowych fal ultrakrótkich, a przestrzeń, w której się one rozchodzą, to pole mikrofalowe. Bardzo krótkie fale oznaczają bardzo dużą częstotliwość, a zatem bardzo szybkie zmiany elektromagnetycznego kierunku pola. Wszystko, co zawiera chociażby niewielkie ilości wody, podlega nagrzaniu w polu mikrofalowym. Cząsteczki wody są dipolami, czyli mają dwa bieguny. Reagują zatem na zmiany kierunku pola, zmieniając orientację swojego położenia.Takie „kręcenie się” cząsteczek wody wywołuje tarcie molekularne, które skutkuje silnym nagrzewaniem się obiektu zawierającego wodę. Za pomocą mikrofal można więc suszyć drewno, a także zabijać znajdujące się w nim szkodniki. Żywe komórki, a więc również ciała owadów żerujących w drewnie (będących w różnym stopniu rozwoju) oraz komórki grzybów przerastających drewno, zawierają bowiem stosunkowo dużo wody. Owady mają jej powyżej 50%, a grzyby jeszcze więcej. Czy to znaczy, że komórki tych organizmów „ugotują się” w wodzie, która wchodzi w ich skład? Przy płytkim usytuowaniu w drewnie – tak, a przynajmniej ulegną przegrzaniu. Jeżeli znajdują się głębiej, część energii mikrofalowej pochłonie drewno, które w naturalnych warunkach też zawiera pewną ilość wody, tyle że znacznie mniejszą.Wilgotność suchego drewna, przebywającego wiele lat pod dachem w ogrzewanych pomieszczeniach, wynosi 7% (+/– 1%). Drewno zatem także będzie się nagrzewało, i to w sposób niejednorodny, zgodnie z istotą rozproszonego pola elektromagnetycznego mikrofal. Najsilniej nagrzewa się na głębokości kilku centymetrów (4-8 cm), gdyż jako zły przewodnik ciepła nie wypromieniowuje go szybko z tej głębokości. Przypowierzchniowe warstwy drewna będą szybciej stygły niż warstwa znajdująca się głębiej, dlatego będą miały nieco niższą temperaturę.Im głębiej w drewno, tym temperatura w trakcie nagrzewania będzie niższa. Po ustaniu działania pola (i tym samym nagrzewania) temperatura drewna będzie miała w pewnym zakresie głębokości do pewnego stopnia tendencję do wyrównywania się. Organizmy znajdujące się głębiej w elemencie konstrukcyjnym zostaną zatem zabite także z powodu nadmiernego nagrzania się od drewna o wysokiej temperaturze. Nadmierne nagrzanie ciał owadów i komórek grzybów oznacza dla nich śmiertelną utratę wody, a nawet denaturację (ścięcie) białka.
Dezynsekcja drewna - dla kogo metoda zwalczania szkodników w drewnie konstrukcyjnym
Urządzenie mikrofalowe wymaga zasilania energią elektryczną. Może ona pochodzić z sieci elektrycznej o wysokim zakresie mocy lub z agregatu prądotwórczego. Można więc dotrzeć z mikrofalową techniką dezynsekcji i dezynfekcji drewna konstrukcyjnego praktycznie do każdego budynku, nawet niewyposażonego w niezbędną instalację elektryczną. Pozostaje tylko pytanie: czy w każdym przypadku porażenia drewna przez owady lub grzyby będzie ekonomicznie uzasadniona? Jeśli doszło do bardzo rozległych porażeń konstrukcji budynków, zwłaszcza gdy chodzi o surowe drewno, konkurencyjna będzie metoda nagrzewania drewna za pomocą gorącego powietrza nadmuchiwanego z odpowiednich urządzeń.
Sprawdź też:
Jeśli jednak szkodniki opanowały tylko część drewnianych elementów konstrukcyjnych bądź jedynie ich fragmenty, dezynsekcja za pomocą mikrofal wydaje się mniej uciążliwa dla mieszkańców. Co prawda należy się liczyć z możliwością uszkodzenia powłok farb i lakierów, jednak ta metoda wymaga znacznie mniej obciążających czynności przygotowawczych.
Jak wykonuje się mikrofalową techniką dezynsekcje i dezynfekcje drewna
Poza nielicznymi wyjątkami nie trzeba opróżniać pomieszczeń ze znajdującego się w nich wyposażenia. Mikrofale mogę być emitowane przez warstwy materiałów otulających konstrukcję, pod warunkiem że nie są one zbyt grube i wilgotne. Można zatem poddać dezynsekcji elementy konstrukcji w ocieplonej połaci dachu bez konieczności rozbierania płyt gipsowo-kartonowych i innych warstw.Stelaż, do którego jest mocowana okładzina, podobnie jak duże stalowe gwoździe jest przewodnikiem o dużym przekroju i nie spowoduje zagrożenia, jeżeli odpowiednio dobierze się moc urządzenia i czas jego działania. Bez ograniczeń można ją wykorzystywać w drewnie bez elementów metalowych. Jest szczególnie godna polecenia w przypadku elementów konstrukcyjnych widocznych w przestrzeni pomieszczeń poddaszy adaptowanych do celów mieszkalnych, belek stropów oraz konstrukcji ryglowych znanych jako tak zwany mur pruski.
Dezynsekcja drewna - przebieg prac
Nowoczesne urządzenia mikrofalowe wytwarzają niejednorodne (rozproszone) pole elektromagnetyczne o bardzo wysokiej częstotliwości – 2,45 GHz – za pomocą magnetronów. Niejednorodność oznacza duże zmniejszenie się natężenia pola, a zatem i jego wartości energetycznej, w miarę oddalania się od wylotu anteny emitującej mikrofale. Do pewnego stopnia można to zjawisko zmniejszać, stosując kilka anten emitujących. Jednak im mniejsza jest odległość anteny emitującej od konstrukcji drewnianej, tym mniej czasu potrzeba do skutecznej dezynsekcji drewna.Pracę urządzenia omiatającego mikrofalami drewno można porównać do pędzla energetycznego. Musi on być jednak w odpowiednich miejscach zatrzymany przez jakiś czas, aby uzyskać odpowiednią temperaturę w głębi drewna. Nie jest to zatem bardzo szybka metoda. Również z tego względu jest pożądana większa liczba anten emitujących mikrofale.
Skutki uboczne dezynsekcji drewna mikrofalami
Ponieważ w tej metodzie mamy do czynienia z objętościowym suszeniem drewna, towarzyszyć mu będzie jego skurcz. A to może niekorzystnie oddziaływać na powłoki farb i lakierów, którymi jest pokryte drewno – pojawią się na nich mikropęknięcia. Osłabienie powłok ochronnych przejawia się też na przykład ich mięknięciem, topieniem się, powstawaniem na nich pęcherzy. W niektórych przypadkach termiczne uelastycznienie powłoki może jednak częściowo niwelować skutki skurczu drewna.Efektem ubocznym silnego nagrzania drewna iglastego mikrofalami może być wytapianie się z niego żywicy. Znacznej intensywności tego zjawiska sprzyja duża liczba sęków. Ponieważ mikrofale tworzą pole elektromagnetyczne, przez każdy metalowy przedmiot, który się w nim znajdzie, popłynie prąd. Towarzyszyć mu będzie opór, a to może się wiązać z nagrzewaniem metalu.
Autor artykułu: Adam Krajewski, Katedra Nauki o Drewnie i Ochrony Drewna SGGW w Warszawie
