Jak wybrać stolarkę? Okna fasadowe, dachowe, tarasowe, drzwi wejściowe i bramy. Poradnik

2024-11-08 11:36

Ewa Trusewicz

Wybór stolarki okiennej, drzwiowej i bram garażowych to nie tylko kwestia estetyki, ale także funkcjonalności i energooszczędności. W obliczu rosnących kosztów energii inwestycja w odpowiednie rozwiązania staje się kluczowa dla komfortu i oszczędności. Eksperci wskazują na nowoczesne technologie, a także na czynniki, które warto wziąć pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o wyborze konkretnych produktów.

Zobacz galerię 10 zdjęć

Autor: HÖRMANN

Drzwi ThermoSafe Hybrid charakteryzują się zarówno bardzo wysoką odpornością na włamanie, jak i dobrą izolacyjnością cieplną

Spis treści

Nowoczesne materiały i technologie w budownictwie: komfort termiczny i funkcjonalny
Nowoczesne okna fasadowe: funkcjonalność i design
Okna tarasowe: HST - drzwi podnośno-przesuwne
Okna dachowe, okna połaciowe
Drzwi wejściowe: gotowe czy na zamówienie?
Bramy garażowe: rodzaje
Spójność estetyczna stolarki otworowej: materiały
Jak wybrać stolarkę - okna, drzwi i bramy? Zdjęcia

Nowoczesne materiały i technologie w budownictwie: komfort termiczny i funkcjonalny

Współcześnie budowane domy mają wyśrubowane parametry. Chodzi przede wszystkim o uzyskanie wysokiego standardu energetycznego. Wyraźnym trendem jest wykorzystywanie do budowy energooszczędnych materiałów, w tym również okien, drzwi i bram garażowych.

Dużo większą wagę przykłada się do ich montażu, eliminującego powstawanie mostków termicznych. Szybki postęp techniczny w produkcji stolarki sprawił, że od lat są dostępne okna o znacznie lepszych parametrach cieplnych, niż wymagały tego obowiązujące w danym czasie przepisy.

Ostatnia nowelizacja Warunków technicznych (obowiązuje od stycznia 2021 r.) nie wprowadziła rewolucji na rynku, a jedynie dostosowała wymagania do możliwości technologicznych, przy jednoczesnym zaostrzeniu tych chroniących przed przegrzewaniem pomieszczeń w okresie letnim. Znaczenie ma bowiem globalne oszczędzanie energii potrzebnej zarówno do ogrzewania zimą, jak i chłodzenia latem.

Równie istotna jak komfort termiczny jest dla mieszkańców wygoda, czyli komfort funkcjonalny. Nic dziwnego, że dynamicznie rozwija się branża okuć. Różnorodne ich typy nie tylko odpowiadają za komfortową obsługę stolarki, lecz także mają znaczny wpływ na jej trwałość i wytrzymałość mechaniczną, nośność, a także odporność na włamania.

Nowoczesne okna fasadowe: funkcjonalność i design

Ich podstawową funkcją jest wpuszczenie do pomieszczeń dziennego światła i oddzielenie wnętrza od panujących warunków zewnętrznych. Jednak współcześnie postrzega się je również jako istotne akcenty wystroju wnętrza oraz elewacji.

Poza parametrami określającymi izolację cieplną i szczelność stolarki ważne stały się gabaryty, kształty, kolory, sposób wykończenia profili, a także komfort obsługi okien. Znaczenie mają więc stosowane przez producentów technologie dotyczące profili, pakietów szybowych i okuć.

Kluczową kwestią będzie wybór sposobu otwierania skrzydeł. Dotyczy to dużych przeszkleń tarasowych i okien o mniejszych gabarytach. W ofercie producentów są okna rozwieralne, różne systemy przesuwne, a w przypadku drzwi tarasowych również harmonijkowe (składano-przesuwne) i obrotowe.

Nie każde okno musi się też otwierać. Warto to wziąć pod uwagę zwłaszcza wtedy, gdy w pomieszczeniu jest kilka okien. Ale nawet w przypadku pomieszczenia z jednym oknem, przynajmniej z dwoma skrzydłami, jedno z nich może być stałe (fiks).

Okno nieotwierane może mieć cieńszą ramę, bo jest narażona na mniejsze obciążenia i nie ma okuć. Gdy nie ma podziałów, można uzyskać efekt niewidocznej przegrody, ale warunkiem jest zamówienie okna z pakietem szybowym o dużej przezierności. Montaż stałego skrzydła warto rozważyć w oknie narożnym, aby wygodnie otwierać choć jedno z jego skrzydeł.

Okna tarasowe: HST - drzwi podnośno-przesuwne

Warto rozpocząć go od określenia cech optymalnych dla nas. W porównywanych rozwiązaniach trzeba wziąć pod uwagę szerokość całego przeszklenia, a także szerokość przejścia po otwarciu skrzydeł, łatwość otwierania skrzydeł, intuicyjność obsługi oraz wysokość progu.

Większość dużych przeszkleń ma mniej lub bardziej widoczne podziały. Często są to jedynie pionowe słupki między ruchomymi skrzydłami albo między otwieranymi skrzydłami i elementami stałymi. We przeszkleniach o wysokości ponad 3 m mogą być potrzebne również poziome podziały wzmacniające.

Czasem podziały służą zachowaniu spójności stylistycznej między dużym przeszkleniem a sąsiadującymi oknami. Można wtedy wydzielić w nim tylko jedną otwieraną kwaterę, a pozostałe wypełnić pakietami szybowymi na stałe zamontowanymi w ramach, co pozwala obniżyć koszt dużego okna tarasowego.

Do wyboru jest kilka systemów różniących się sposobem przesuwania skrzydła, a przez to jego maksymalnymi wymiarami i wyglądem. Bardzo wygodne w obsłudze popularne są systemy HST, czyli drzwi podnośno-przesuwne.

Konstrukcją, która zdobywa coraz większą popularność, jest system SLIDE, z jednym ruchomym skrzydłem poruszającym się po osobnym torze (jak w HST). Ruchome skrzydło ma szerokość do 1,5 m, a pozostałą część stanowi pakiet szybowy osadzony bezpośrednio w ościeżnicy.

Przeczytaj również: Nowoczesne drzwi tarasowe - przesuwne, dwuskrzydłowe czy jednoskrzydłowe? Jak wybrać idealne drzwi na taras?

Okna dachowe, okna połaciowe

W każdym dachu można zamontować okna, niezależnie od jego konstrukcji i kąta nachylenia połaci. Nawet gdy na jednej połaci znajdzie się kilka okien dachowych, nie zburzy to harmonii prostego dachu.

Okna połaciowe wybiera się spośród okien o typowych, z góry określonych wymiarach, oferowanych w różnych wersjach otwierania. Z oknami otwieranymi można zestawiać okna stałe. Trzeba jednak wiedzieć, jak je dopasować do konkretnej sytuacji i potrzeb.

Mimo że okna dachowe są zwykle sporo mniejsze niż te w ścianach, nie trzeba się martwić, że poddasze będzie słabiej doświetlone. Przez przeszklenie umieszczone w połaci dachowej może bowiem dostać się nawet o 50% więcej naturalnego światła niż przez okno pionowe.

W wielu projektach gotowych inwestor sam decyduje o podziale przestrzeni poddasza i nie musi robić tego na etapie budowy domu. Co prawda najwygodniej wstawia się okna w połać w trakcie układania pokrycia dachowego.

Ale gdy jest ono z dachówek, dość łatwo zdemontować później wybrane elementy i wyciąć fragment membrany dachowej. Trzeba dostosować jego położenie do wybranego modelu dachówek. Pod oknem muszą być elementy pełnej wysokości, aby móc je stabilnie przymocować do łat.

Okna są oferowane w szerokościach dostosowanych do standardowych rozstawów krokwi, a także w różnych długościach, więc łatwo optymalnie dopasować je do kąta nachylenia dachu i wysokości, na jakiej mają być zamontowane.

Drzwi wejściowe: gotowe czy na zamówienie?

W każdym domu są przynajmniej jedne drzwi wejściowe. Czasem oprócz głównego wejścia prowadzącego do holu i strefy mieszkalnej są dodatkowe drzwi zapewniające bezpośredni dostęp do pomieszczeń technicznych bądź gospodarczych.

W wielu wypadkach drzwi to produkty gotowe, o konkretnej budowie i wymiarach. Jednak wyraźnym trendem jest przygotowywanie drzwi na wymiar, podobnie jak stolarki okiennej.

Poza standardową ofertą możliwe jest też indywidualne konfigurowanie drzwi wejściowych, i to nie tylko wymiarów skrzydeł, rodzaju wykończenia czy koloru, ale również materiałów, z których są one produkowane.

Aby wygodnie korzystać z drzwi wejściowych, trzeba wybrać skrzydła o odpowiednich wymiarach. Powinny mieć szerokość przynajmniej 90 cm i wysokość nie mniejszą niż 200 cm.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami współczynnik przenikania ciepła U drzwi w przegrodach zewnętrznych nie może być większy niż 1,3 W/(m²·K). Ale im ta wartość będzie niższa, tym mniejsze będą straty ciepła. Jeśli w skrzydle jest przeszklenie, warto, by jego wartość dla szyby nie była większa niż 1,1 W/(m²·K).

Istotnym parametrem drzwi jest również odporność na obciążenie wiatrem, czyli sztywność konstrukcji. Określa się ją klasami z oznaczeniem literowo-cyfrowym. Litery A-C to klasy ugięcia konstrukcji pod wpływem naporu wiatru, którego ciśnienie jest przypisane cyfrom.

Zatem im wyższa cyfra, tym silniejszy napór wiatru zniosą drzwi i się nie odkształcą. Osobno bada się przepuszczalność powietrza, czyli szczelność drzwi. Klasyfikuje się ją w pięciu klasach od 0 do 4 – im wyższa, tym szczelniejsze drzwi.

Bramy garażowe: rodzaje

Garaż wbudowany w bryłę domu to popularne i wygodne rozwiązanie. Mimo że jest oddzielony od mieszkalnej części budynku izolowaną termicznie przegrodą, to dla poprawy bilansu energetycznego domu projektanci często zakładają utrzymywanie w nim dodatniej temperatury w sezonie grzewczym do 8°C.

Warto wtedy kupić bramę ocieploną. Ale to nie jedyne kryterium wyboru. Liczą się jeszcze wygodna obsługa i estetyczne dopasowanie do pozostałej stolarki otworowej.

Bramy również przestały być produktem oferowanym w konkretnym rozmiarze. Co prawda w cennikach producentów są tabele z wymiarami, ale mają jedynie charakter poglądowy.

Decydując się konkretny typ bramy, czyli sposób jej otwierania, trzeba sprawdzić, czy będzie pasowała do otworu i czy po jej zamontowaniu pozostaną dostateczne wymiary światła przejazdu. Jest to szczególnie istotne w przypadku otworów o minimalnych wymiarach – szerokości 2,3 m i 2 m wysokości.

W świetle otworu montuje się bramy ze skrzydłami rozwieranymi (wrota garażowe) i bramy uchylne. W przypadku tych drugich szerokość przejazdu jest nawet o 15 cm mniejsza niż otworu w murze, podobnie zawęża ona wysokość otworu, bo dolna krawędź skrzydła po podniesieniu pozostaje w otworze.

Z kolei bramy segmentowe i rolowane osadza się od wewnętrznej strony garażu, dzięki czemu nie zmniejsza się światła wjazdu. Jednak w ich wypadku w garażu potrzebne jest miejsce na złożoną bramę.

W bramie segmentowej otwieranej do góry podłużne panele przemieszczają się po prowadnicach bocznych i zatrzymują się na szynach zamocowanych do sufitu. Nad otworem muszą się zmieścić szyny, płaszcz bramy i mechanizm sprężynowy Bramy rolowane zwijają się natomiast na bęben, podobnie jak żaluzje.

Przeczytaj również: Bezpieczna brama garażowa: bezpieczeństwo użytkowania bramy

Spójność estetyczna stolarki otworowej: materiały

Coraz częściej dużą wagę przykłada się do estetycznej spójności całej stolarki otworowej. Coraz więcej firm produkujących bramy garażowe ma w swojej ofercie drzwi wejściowe, a niekiedy też okna, bramy wjazdowe i ogrodzenia. Są spójne wzorniczo i idealnie dopasowane kolorystycznie.

Choć bez trudu można dopasować wyroby pochodzące od różnych producentów w sytuacji, gdy wybiera się te z powłokami wykończeniowymi oznaczanymi kodem kolorystycznym RAL, to znacznie trudniej osiągnąć to w przypadku wyrobów okleinowanych (laminowanych).

Laminaty pochodzące od różnych producentów, mimo takiej samej nazwy, mogą znacząco różnić się stopniem połysku, a nawet barwą. Niektórzy mają też pewne wzory laminatów na wyłączność, więc nawet nie ma możliwości kupienia w innej firmie wyrobów z takim samym wykończeniem.

Bilans energetyczny: jak duże okna wpływają na komfort termiczny?

Nawet bardzo ciepłe współczesne okna są i tak najsłabiej izolowanym fragmentem przegrody zewnętrznej. Trzeba to brać pod uwagę zarówno zimą, jak i latem. Mimo że ustawodawca nie wprowadził górnego limitu powierzchni przeszkleń, to jednak jasno sprecyzował wymaganie, które może na to wpłynąć.

Dotyczy ono wskaźnika rocznego zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną EP. Dla domu jednorodzinnego jego wartość nie może być wyższa niż 70 kWh/(m²·rok) na potrzeby ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody.

Efektowne, duże przeszklenia mogą sprzyjać przegrzewaniu się pomieszczeń latem, więc by do tego nie dopuścić, instaluje się klimatyzację, a to wpływa na wartość EP.

Żeby utrzymać komfort termiczny we wnętrzach latem i zimą, okna można wyposażyć w przesłony, najlepiej zewnętrzne. Często poza przesłonami zewnętrznymi stosuje się różnego rodzaju rozwiązania architektoniczne, które osłaniają wnętrza przed nadmierną penetracją promieni słońca latem, a umożliwiają dotarcie ich zimą.