Spis treści
- Dwie zasady energooszczędności
- Ocieplenie ścian zewnętrznych
- Ocieplenie dachu
- Ocieplenie podłogi na gruncie i fundamentów
- Ciepła stolarka otworowa
- Szczelność przegród i ocieplenia
- Wentylacja mechaniczna z rekuperacją
- Ogrzewanie niskotemperaturowe
- Efektywny system ogrzewania
Od 2021 r. wszystkie nowo budowane domy jednorodzinne powinny być energooszczędne. To znaczy, że wskaźnik Ep, czyli współczynnik określający roczne zapotrzebowanie budynku na nieodnawialną energię pierwotną do ogrzewania, przygotowania ciepłej wody użytkowej, chłodzenia i wentylacji, nie powinien przekraczać 70 kWh/mkw. Opłaca się zbudować dom, w przypadku którego ten wskaźnik będzie jeszcze niższy. Na przykład, żeby uzyskać dofinansowanie inwestycji w pompę ciepła w programie Moje ciepło, wskaźnik Ep nowo wznoszonego budynku mieszkalnego nie powinien przekraczać 55 kWh/mkw rocznie. Zobaczmy, jak zbudować dom energooszczędny.
Dwie zasady energooszczędności
Żeby nasz dom był energooszczędny, trzeba przede wszystkim sprawić, żeby:
- uciekało z niego jak najmniej ciepła,
- zmniejszyć koszty jego ogrzewania.
Przyjrzyjmy się przegrodom zewnętrznym, systemom ogrzewania i innym technologiom wspomagającym energooszczędność.
Ocieplenie ścian zewnętrznych
W Polsce najczęściej buduje się domy o ścianach dwuwarstwowych. To tanie i wydajne energetycznie rozwiązanie. Można je zbudować z wielu materiałów murowych: betonu komórkowego, ceramiki poryzowanej, bloczków keramzytobetonowych lub silikatowych. Ostateczny współczynnik przenikania ciepła U ściany zależy od grubości i jakości ocieplenia. Żeby osiągnąć wymaganą prawem wartość U nie większą niż 0,2 W/m²·K), stosuje się ocieplenie ze styropianu grafitowego, którego współczynnik λ wynosi 0,031-0,33 W/(m·K). Grubość ocieplenia to co najmniej 20 cm.
Ocieplenie dachu
Dach powinien być jeszcze lepiej ocieplony (współczynnik U nie mniejszy niż 0,15 W/(m²·K)) niż ściany zewnętrzne, ponieważ zgodnie z prawami fizyki, a konkretnie zasadą konwekcji, ciepło unosi się do góry. Przez nieocieplony i nieszczelny dach straty ciepła będą bardzo duże. Żeby temu zapobiec, w połaciach dachu dwuspadowego (najczęstsze rozwiązanie) układa się dwie warstwy wełny mineralnej dające łącznie zwykle 30 cm ocieplenia. Współczynnik λ wełny wynosi od 0,031 do 0,045 W/(m·K). W domu energooszczędnym należy zastosować wełnę o jak najniższej lambdzie.
Ocieplenie podłogi na gruncie i fundamentów
Budynek energooszczędny powinien być chroniony przed ucieczką ciepła także w części przyziemia. Warstwy ociepleniowe nie muszą być tak grube, jak w nadziemnej części domu, za to powinny być odporne na kontakt z wilgocią i wodą. Stosuje się tu hydrofobizowany styropian albo płyty polistyrenu ekstrudowanego XPS.
- Dowiedz się również: Kto odpowiada za błędy przy budowie domu? Kierownik budowy, architekt, a może wykonawca?
Ciepła stolarka otworowa
W domu energooszczędnym standardem jest zamontowanie okien trzyszybowych wypełnionych gazem szlachetnym argonem z ciepłymi ramkami dystansowymi. Takie okna mają współczynnik U nie większy niż 0,9 W/(m²·K). Jest to szczególnie istotne w przypadku szkleń wielkoformatowych stanowiących dużą część przegród. W przypadku okien połaciowych współczynnik U może być nieco wyższy – do 1,1 W/(m²·K). Choć powierzchnia drzwi wejściowych i bramy garażowej nie stanowi tak wielkiej części ścian zewnętrznych, warto wybrać te wypełnione materiałem termoizolacyjnym oraz z uszczelnieniami po obwodzie. Współczynnik U drzwi i bramy garażowej nie powinien przekraczać 1,3 W/(m²·K).
Szczelność przegród i ocieplenia
Poza wybraniem odpowiednich materiałów ważne jest również unikanie mostków cieplnych, czyli dążenie do jak największej szczelności budynku. Stolarka powinna być zamontowana co najmniej z zastosowaniem taśm uszczelniających i termoizolacyjnych podwalin. Jeszcze lepsze efekty daje zainstalowanie okien i drzwi z wysunięciem w warstwę ocieplenia, lecz jest to rozwiązanie znacznie droższe. Materiały termoizolacyjne powinno się układać na mijankę, a jeszcze lepiej dwuwarstwowo i na mijankę. Ocieplenie poszczególnych części budynku powinno być szczelnie połączone z sąsiadującymi z nimi warstwami termoizolacyjnymi.
Wentylacja mechaniczna z rekuperacją
To rozwiązanie, które może zmniejszyć koszty ogrzewania domu o 10-20%. Dzieje się tak dzięki temu, że przed wyrzuceniem na zewnątrz powietrza wentylacyjnego na wymienniku w rekuperatorze odzyskuje się z niego ciepło i wykorzystuje je do podgrzania powietrza pobieranego z zewnątrz i nawiewanego we wnętrzach. Dlatego nie wymaga ono tak intensywnego ogrzewania jak w domu z wentylacją grawitacyjną. Zaletą wentylacji mechanicznej jest także wysoka jakość powietrza w domu, co jednak wymaga stosowania filtrów.
Ogrzewanie niskotemperaturowe
W przypadku ogrzewania wodnego, które jest w naszym kraju najpopularniejsze, istotna jest temperatura wody grzewczej. Budynek energooszczędny można ogrzać za pomocą ogrzewania podłogowego, które jest zasilane wodą grzewczą o temperaturze 35°C. Do podgrzania wody do tej temperatury potrzeba znacznie mniej energii niż w przypadku zasilania grzejników, które wymagają wody o temperaturze 55°C. Jeśli z pewnych względów, np. wykończeniowych, chcemy częściowo zastosować ogrzewanie grzejnikami, warto zwiększyć ich powierzchnię, na przykład zastosować grzejniki typu C22 zamiast C11, żeby zasilać je wodą o niższej temperaturze, ale z takim samym efektem cieplnym.
Efektywny system ogrzewania
Żeby przekonać się, ile będzie nas kosztować ogrzewanie domu, trzeba uwzględnić koszty inwestycyjne, sprawność urządzenia grzewczego i koszt paliwa.
Najbardziej wydajna jest gruntowa pompa ciepła, ale koszt jej zakupu i montażu z wykonaniem dolnego źródła to może być dużo ponad 50 tys. zł. Tańsze i prostsze w montażu są powietrzne pompy ciepła, stąd ich zdecydowanie większa popularność niż gruntowych. Sprawność pomp ciepła to odpowiednio ponad 400 i ponad 300%. To znaczy, że z 1 kWh energii elektrycznej pobranej przez urządzenie jest ono w stanie dostarczyć odpowiednio ponad 4 lub ponad 3 kWh energii cieplnej. Zaletą wyboru pompy ciepła jest również to, że nie trzeba budować komina ani rezerwować dużej powierzchni kotłowni. Rzeczywisty koszt ogrzewania będzie zależeć od cen prądu, które są regulowane. Na wypadek wielkich mrozów jako urządzenie szczytowe można zastosować kominek.
Kondensacyjny kocioł gazowy to rozwiązanie wygodne i zdecydowanie tańsze (zamontujemy go już za 10 tys. zł) od pompy ciepła, które również nie wymaga kotłowni i komina, co jest plusem. Sprawność kotłów kondensacyjnych przekracza 100%. Minusem jest to, że nie wiadomo, ile będzie kosztować to paliwo w przyszłości. Od 2028 r. ceny gazu zostaną uwolnione, czyli taryf nie będzie weryfikował i zatwierdzał Urząd Regulacji Energetyki. Ponadto przed nami wdrożenie systemu ETS2, czyli opłat od emisji gazów w budownictwie, co może podnieść ceny tego paliwa. Trzeba też pamiętać, że gaz ziemny jest paliwem kopalnym, nieodnawialnym. Jeśli zastosujemy takie ogrzewanie, to żeby uzyskać odpowiednio niski wskaźnik Ep, konieczne będzie zainstalowanie także na przykład wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła.
Dobrą alternatywą jest wybór kotła na pelety. Jego koszt to 15-20 tys. zł, te najdroższe sięgają 30 tys. zł. Sprawność kotłów na pelety przekracza 90%. Koszt inwestycji podnosi konieczność budowy komina, kotłowni oraz przygotowanie pomieszczenia na worki z peletami. Paliwo to jest powszechnie dostępne, ceny obecnie są stabilne. Minusem jest konieczność obsługi kotła. Co najmniej raz w tygodniu trzeba doładować zasobnik z peletami, oczyścić wymiennik (są też kotły, w których odbywa się to automatycznie), a co jakiś czas opróżnić popielnik.
- Przejdź do galerii: Domy ze stołów, młynów, szkół i innych nietypowych budynków
