Jakie wybrać dachówki? Rozmiar dachówki, kształt, kolor, nachylenie dachu
Jakie wybrać dachówki? – to może być niezwykle trudna decyzja. Dachówki ceramiczne są znane najdłużej. Rozwój technologii przyniósł nam dachówki cementowe (betonowe) oraz blachodachówki. Wszystkie dachówki mają różne kształty, kolory, rozmiary, na pierwszy rzut oka może być nie do odróżnienia, z jakiego są wykonane materiału. Jakie kształty i kolory mają współczesne dachówki? Jak dobierać dachówki do dachu?
Jak dopasować dachówkę do konstrukcji dachu
Konstrukcja i pokrycie dachu mają dać ochronę budynkowi na wiele lat i tak jak elewacja – będą wizytówką domu. Dlatego decyzję o tej części domu należy podejmować rozważnie. Wiadomo, że na dach płaski nie kładzie się dachówek (przy niewielkim spadku może to być blachodachówka), dlatego gdy chcemy mieć dachówkę pamiętamy o kącie nachylenia połaci. Producenci dachówek podają ten parametr, jaki jest zalecany dla danego produktu. Im bardziej stromy dach, tym woda szybciej spływa i pokrycie jest mnie narażone na przecieki. Im mniejszy kąt nachylenia, tym mniejszy jest wybór dachówek. Dachówki ceramiczne i betonowe stosuje się na dachach o kącie nachylenia nie mniejszym niż 10°, ale są też takie, dla których musi on wynosić co najmniej 15°, 20°, a nawet 30°. Pokrycia z dachówek falistych są szczelniejsze niż z płaskich, dla których zalecana stromość dachu to 22-25°. Minimalny dopuszczalny kąt nachylenia dachu 30° dotyczy karpiówek, które nie mają zamków.
Jeśli kąt nachylenia dachu jest mniejszy niż zalecany, dachówkę można zastosować, ale należy spełnić dodatkowe wymagania dotyczące jej mocowania lub wykonać warstwę szczelną pod pokryciem (deskowanie izolowane papą bądź membraną dachową), a to oznacza droższy wariant dachu.
Dachówka na duże proste połacie
Dach z wielkimi prostymi połaciami, na przykład dach dwuspadowy bez lukarn, wolich oczek, koszy, dodatkowych grzbietów, najbardziej ekonomicznie jest pokryć dachówkami o dużych rozmiarach. Trzeba pamiętać o zachowaniu symetrii w pokryciu. Każde zaburzenie równowagi w kompozycji elementów o dużych wymiarach będzie się rzucać w oczy. Montaż jest szybki, powstaje mało odpadów.
Dachówka na dachy skomplikowane
Pokrycie dachu złożonego z połaci o różnych rozmiarach ustawionych względem siebie pod różnymi kątami dobrze jest wykonać z mniejszych dachówek. To ograniczy straty materiału na docinanie elementów. Trzeba pamiętać, że przecięte krawędzie dachówek powlekanych wyglądają inaczej niż wierzch pokrycia. Po docięciu dekarze muszą pokryć odsłoniętą krawędź zimną angobą albo farbą.
Dachówka na dachy z elementami łukowymi
Gdy na dachu jest uniesiony okap albo wole oczko, wybierzmy dachówki niewielkich rozmiarów. Najlepiej kryć drobnymi dachówkami płaskimi. To pozwoli wykonać pokrycie przylegające do konstrukcji, tworzące łagodne, płynne linie. Sprawdzą się tu nieduże płaskie dachówki zakładowe lub karpiówki.
Dachówki ceramiczne, czyli wypalane z gliny
Dachówki ceramiczne są wyrabiane z gliny i wypalane w temperaturze powyżej 1000°C. Współcześnie glina jest wzbogacana specjalnymi domieszkami, które poprawiają ich trwałość oraz kolor. Dachówki ceramiczne są twarde i odporne na uderzenia. Mają nasiąkliwość do 8%, czyli niską. Parametr ten producenci jeszcze poprawiają (do 5%), pokrywając wierzch dachówek angobą lub glazurą (szkliwem).
Naturalny kolor dachówek ceramicznych to matowa ceglasta czerwień, czyli kolor tradycyjnej cegły. Natomiast powierzchnia dachówek pokryta angobą lub glazurą może mieć niemal dowolny kolor, być matowa lub błyszcząca. Tak wykończone dachówki są nie tylko efektowniejsze, ale też bardziej odporne na zabrudzenia, promieniowanie UV i inne czynniki atmosferyczne. Po gładkiej i śliskiej powierzchni szybciej spływa woda, nie mają się też do czego przyczepiać wszelkie zabrudzenia. Są dachówki, na które producenci udzielają nawet 50 lat gwarancji, zawsze jednak należy się upewnić, czego ona dotyczy i jakie wymogi musi spełnić inwestor, żeby z niej skorzystać. Trwałość dachówek ceramicznych jest oceniana na 80-100 lat. Zalety dachówek ceramicznych przekładają się oczywiście na ich ceny.
Autor: BRAAS
Ceramiczna dachówka marsylka wykończona glazurą w kolorze bukowym
Dachówki betonowe, czyli na bazie cementu
Dachówki betonowe są tańsze od dachówek ceramicznych. Produkuje się je z cementu, piasku kwarcowego, pigmentów i wody. Jak wszystkie wyroby z betonu są one mocne i odporne na uszkodzenia mechaniczne. Mają wytrzymałość zbliżoną do dachówek ceramicznych, ale przewyższają je parametrem nasiąkliwości do 2,5%. Różni je także proces produkcji. Nie są wypalane w wysokiej temperaturze, wręcz przeciwnie, po uformowaniu suszy się je w niskiej temperaturze. To sprawia, że dachówki zachowują dużą dokładność wymiarową.
Betonowy czerep po wysuszeniu jest szary i chropowaty, dlatego dachówki maluje się farbą akrylową i pokrywa różnymi powłokami ochronno-dekoracyjnymi. Powierzchnia dachówek może stać się wówczas gładka, matowa bądź satynowa, pozbawiona otwartych mikroporów. Dachówkom betonowym producenci dają 30-40 lat gwarancji, ich trwałość szacowana jest na 70-80 lat.
Producenci dachówek cementowych pewnie będą oponować, ale naszym zdaniem ich oferta jest skromniejsza od produktów ceramicznych. Wybór kolorów jest mniejszy, podobnie jest z formami (nie znajdziemy wśród nich na przykład typu mnich-mniszka).
Autor: BRAAS
Podwójna cementowa karpiówka w kolorze brązowym rustykalnym, na dachu wygląda jak karpiówka układana pojedynczo
Ciężar dachówki, czyli problem w wadze dachu
Dachówki z betonu są nieco lżejsze niż ceramiczne, ale nie ma co ukrywać – wszystkie dachówki są ciężkie. Metr kwadratowy takiego pokrycia waży od 37 do 50 kg (różnice w ciężarze 1 m2 zależą od modelu dachówki). Dach pod takie pokrycie wymaga więc więźby wytrzymałej na duże obciążenia, a jeszcze mocniejszej konstrukcji, gdy planujemy pokrycie z karpiówek układanych dwuwarstwowo – wówczas 1 m2 takiego wykończenia będzie ważyć ponad 70 kg. Dla porównania, 1 m2 pokrycia z blachodachówki to ciężar ok. 4-5 kg.
W ostatnich latach widać tendencję do zwiększania formatów dachówek. Mamy więc do czynienia na przykład z dachówką, która wygląda jak podwójny element (np. wyprofilowana jak dwie karpiówki). Większe rozmiary dachówek to szybciej ułożony dach (ale w rywalizacji na szybkość układania dach i tak wygrywa blachodachówka).
Sprawdź też:
Rozmiary dachówek
W ofercie producentów dominują jednak dachówki średnich rozmiarów, zarówno ceramiczne i betonowe. Mają długość 40-46 cm i szerokość 25-33 cm. Najpopularniejszy rozmiar to ok. 42 x 33 cm. Największe rozmiary znajdziemy wśród dachówek ceramicznych – mają one ponad 50 cm długości i szerokość 32 cm. Dużo jest ceramicznych dachówek wielkoformatowych o długości 47-48 cm i szerokości 28,5-34 cm. Również z gliny produkowane są najmniejsze dachówki – to smukłe karpiówki o długości 28-40 cm i szerokości 14-20 cm oraz wąskie esówki o długości ok. 37 cm i szerokości 15 cm.
Dachówki betonowe są bardziej zbliżone kształtem do kwadratu. Ceramiczne natomiast to zdecydowanie prostokąty. Wśród ceramicznych znajdziemy też dachówki o kształcie dużego rombu (44x47 cm).
Kształty dachówek, czyli płaskie lub fale
Kształty dachówek można różnie definiować. Mogą być, jak wyżej, kwadratowe lub prostokątne, mogą być płaskie lub faliste. Ale nazwy kształtów dachówek są bardziej wysublimowane.
- Dachówki faliste z zakładkami, czyli esówka (holenderka), marsylka, romańska to historyczne wzory dachówek. Wszystkie one tworzą na dachu linie faliste, które nadają pokryciu wyrazisty kształt, a dach wygląda solidnie. W zagłębieniach i na grzbietach dachówek odbija się światło, a dach mieni się światłocieniem. Dachówki faliste ułożone na prostym, niewielkim dachu uczynią go wzrokowo większym i bardziej dynamicznym.
- Dachówki płaskie z zakładkami tworzą na dachu wyrazistą siatkę z poziomymi liniami kolejnych rzędów. Ten efekt jest jeszcze bardziej widoczny, gdy dachówki mają podwiniętą krawędź dolną. Dachówki płaskie można układać również naprzemiennie, czyli w kolejnych rzędach styki dachówek wypadają na różnej wysokości. Odpowiednie przygotowanie zamków pozwala układać niektóre z nich szeregowo, czyli tak, że styki dachówek tworzą linie proste. Wtedy dach wygląda jak jednobarwna szachownica. Dachówki płaskie wymagają starannego przygotowania więźby, żeby pokrycie tworzyło idealnie równą powierzchnię.
- Dachówka karpiówka to jeden z najstarszych typów dachówek. Nie jest wyposażona w zamki – poszczególne elementy układa się obok siebie, a górna warstwa przykrywa częściowo dolną. Karpiówka ma niewielkie wymiary, co szczególnie sprawdza się na skomplikowanych i stromych dachach. Sprawdzą się na każdym dachu, ale najlepiej swoje możliwości zaprezentują na skomplikowanych połaciach. Dachówki tworzą dekoracyjne linie koronki lub łuski, zależnie od sposobu układania. Ze względu na sposób układania i zużycie materiału jest to bardzo drogie pokrycie dachowe.
Kolor dachówki ma pasować
Kolor dachówki nie powinien być ustalany spontanicznie wyłącznie do upodobań mieszkańców. Można lubić kolor niebieski, ale akurat nie będzie on odpowiedni do koloru elewacji, stylu domu i co równie ważne – do otoczenia. Teraz podkreśla się, że architektura domu i jego kolorystyka powinny być zgodne z otoczeniem, powinny wpasowywać się w nie jednocześnie podkreślając swoją indywidualność. Nie jest to łatwe, stąd warto brać pod uwagę wskazówki fachowców. Dobrze jest też znać trendy.
Czerwone pokrycie, zwłaszcza z dachówek ceramicznych w kolorze naturalnym, podkreśla tradycyjną formę domu. Czerwone pokrycie jest wyraźnym akcentem w przestrzeni, dominantą w otoczeniu przyrody. Dachy takie są niezwykle wyraziste także dlatego, że wykonuje się je z elementów profilowanych. Pokrycie faliste z esówek lub marsylek gra barwami i światłocieniami odbijającymi się w ich zagłębieniach.
Obecnie najmodniejsze są szare pokrycia dachu z dachówek płaskich. Taki dach wygląda lekko, prosto, wtapia się w otoczenie. Wbrew pozorom kolor szary jest symbolem naturalności, poszanowania przyrody, nawiązania do tradycji regionalnych. W przeszłości stosowano pokrycia dachów z materiałów naturalnych, takich jak drewniane gonty, słomiane strzech czy wióry osikowe, które z czasem szarzały. Kolor szary kojarzy się także z nowoczesnością betonu i stali. Szare dachówki wybiera się na dachy o prostej geometrii. Można nimi pokryć także te skomplikowane, którym nadadzą indywidualny sznyt. Płaskie dachówki zdecydowanie uspokoją wygląd i uproszczą geometrię dachu.
Sprawdź też:
Oprócz już wymienionych kolorów dachówek, obok tych w kolorze ceglastym i szarym, najczęściej występujące kolory dachówek to odcienie brązów, zielenie i czarny. Ale jak wspomnieliśmy wcześniej, dachówki pokrywa się farbami akrylowymi (cementowe) czy szkliwem (ceramiczne), a więc pewnie można uzgodnić z producentem wymarzony ich odcień. Jednak cena dachówki z kolorem na zamówienie będzie znacznie wyższa. Z wyborem dachówki nie powinno być jednak żadnego problemu, bo wszyscy liczący się producenci mają ich wiele w stałej ofercie, poczynając od kształtów, rozmiarów, po wiele kolorów.
