Spis treści
- Jakie gatunki tui uprawia się w ogrodach?
- Jakie wymagania mają tuje?
- Jak pielęgnować tuje posadzone w ogrodzie?
- Co zagraża tujom rosnącym w ogrodzie?
- Tuje w ogrodzie - zastosowanie i odmiany
- Tuje - odmiany niskie
- Żywotniki olbrzymie
- Popularne odmiany tui. Zdjęcia
- Pielęgnacja tui - pytania i odpowiedzi
Tuje, czyli żywotniki (łac. Thuja) to jedne z najpopularniejszych roślin iglastych sadzonych w ogrodach przydomowych. Z reguły z tui tworzy się żywopłoty, ale często sadzi też jako solitery.
Jakie gatunki tui uprawia się w ogrodach?
Tuje wytwarzają liście w formie szpilek lub łusek. Poszczególne gatunki tui mają dość podobne, niewielkie wymagania, dlatego są chętnie sadzone w ogrodach.
- W uprawie najczęściej spotyka się żywotnik zachodni (Thuja occidentalis). To krzew lub drzewo o smukłym, strzelistym pokroju. Podstawowy gatunek osiąga do 15 m wysokości, u odmian siła wzrostu i docelowa wysokość jest zróżnicowana.
- Rzadziej w ogrodach spotyka się okazały żywotnik olbrzymi (Thuja plicata) dorastający w Polsce do 35 m (a w naturze nawet do 65 m wysokości).
- Do niedawna do tui zaliczał się także żywotnik wschodni. Dzisiaj traktuje się ją jako odmienną gałąź cyprysowatych – to biota wschodnia (Platycladus orientalis).
Jakie wymagania mają tuje?
Tuje, zwłaszcza te wybarwiające się na żółto i niebiesko, powinno się sadzić w miejscach słonecznych. Wtedy barwa ich łusek będzie najbardziej intensywna. Odmiany żywotników „zielone” radzą sobie także w półcieniu.
Gleba do uprawy tui powinna być przepuszczalna, żyzna, zasobna w składniki pokarmowe. Częstym problemem w uprawie jest sytuacja, gdy posadzimy tuje w miejscach zbyt suchych – to główny powód żółknięcia i brązowienia igieł. Sadzonki tui z gołym korzeniem sadzi się wiosną (kwiecień-maj) lub jesienią (październik-listopad), natomiast tuje z uformowaną bryłą można sadzić przez cały sezon.
Sprawdź też:
- Jak sadzić tuje - 10 najważniejszych zasad sadzenia tui
- Czy tuje są trujące - prawda czy mit?
- Jak stworzyć żywopłot z tui? Wybór odmian, sadzenie i pielęgnacja
Jak pielęgnować tuje posadzone w ogrodzie?
Najważniejszym zabiegiem pielęgnacyjnym w uprawie żywotników jest nawadnianie. Tuje wbrew pozorom są wrażliwe na przesuszenie. Jeśli będą uprawiane w rzędzie np. jako żywopłot, warto zainstalować im automatyczny system nawadniania, np. kropelkowego. Zabieg podlewania tui (tym razem już manualnie) należy wykonywać także zimą – w umiarkowanie ciepłe dni, gdy panują dodatnie temperatury. To ograniczy ryzyko wystąpienia suszy fizjologicznej.
Nawożenie tui stosuje się regularnie – kilka razy w sezonie – i w sposób zrównoważony. Wiosną warto podać nawozy azotowe, latem wskazana będzie zmiana na potasowe i fosforowe. Podłoże wokół żywotników warto ściółkować – to ograniczy zachwaszczenie i zmniejszy wyparowywanie wody z gleby.
Młode okazy tui zachodnich warto osłaniać przed nadejściem zimy (żywotnik olbrzymi jest w pełni mrozoodporny). Ważnym zabiegiem jest cięcie żywotników. Tuje zwykle przycina się trzykrotnie w sezonie (w terminie marzec-kwiecień, czerwiec i sierpień). Pędy należy wtedy skrócić o około 1/3 długości.
Co zagraża tujom rosnącym w ogrodzie?
Dużym problemem w uprawie tui poza wspomnianym przesuszeniem są silne wiatry. U młodych okazów - zwłaszcza jeśli są to tuje sadzone ma wystawie wschodniej – przyczyniają się do przemarznięć. Ponadto mogą powodować wywracanie krzewów i drzew (żywotniki mają płytki system korzeniowy).
Zagrożeniem w uprawie tui, z którym przychodzi często zmagać się, są także choroby grzybowe. Najgroźniejsza jest fytoftoroza. Choroba początkowo atakuje system korzeniowy, utrudniając pobieranie wody i składników pokarmowych. Na liściach i pędach tui znajdujących się u podstawy pojawiają się wodniste smugi i nekrozy.
Z czasem dochodzi do ich żółknięcia i zamierania. Choroba przenosi się na cały żywotnik. Na fytoftorozę nie ma skutecznego środka. Porażone tuje należy wykopać i spalić, a sąsiadujące opryskać silnym fungicydem. Punktowe żółknięcie pędów tui może być spowodowane także „działalnością” czworonogów. Jeśli posiadamy kota lub psa, młode okazy żywotników warto zabezpieczyć specjalną zieloną siatką.
i
Tuje w ogrodzie - zastosowanie i odmiany
Tuje w ogrodzie zwyczajowo uprawia się na żywopłoty – zarówno formowane i nieformowane. Do najpopularniejszych odmian tui wykorzystywanych na żywopłot należą:
- Tuja 'Smaragd'
- Tuje 'Arubescens'
- Tuja 'Europe Gold
- Tuje 'Spiralis'
Żywotniki warto wykorzystywać w krzewiastych kompozycjach oraz jako żywe figury geometryczne. Szczególną rolę pełnią tu odmiany tui o pokroju kulistym (tuja 'Golden Globe', 'Little Champion', 'Hoseri') oraz stożkowym (tuja 'Sunkist'. 'Holmstrup'). Warta uwagi jest także odmiana 'Filiformis' o luźnym, „płaczącym” pokroju.
Tuje - odmiany niskie
Na niskie żywopłoty warto wykorzystywać trzy odmiany: tuja 'Hoveyi, tuja 'Sieboldii' i tuja 'Justynka'.
Żywotniki olbrzymie
Często tuje wykorzystuje się do tworzenia aranżacji w ogrodach japońskich. Z żywotników olbrzymich duże wrażenie robią odmiany:
- tuja 'Zebrina' – o pędach przebarwiających się na biało
- tuja 'Whipcord' – o długich, nitkowatych pędach
- tuja 'Fastigiata' – o zwartym, kolumnowym pokroju
Popularne odmiany tui. Zdjęcia
Pielęgnacja tui - pytania i odpowiedzi
- Jak prawidłowo pielęgnować tuje wiosną?
Mam pytanie odnośnie pielęgnacji tui wiosną. Tuje mają już 4 lata. Czy lepszym nawozem pod tuje będzie polifoska czy substral osmocote? Do tego chciałabym dołożyć nawóz organiczny, np. biohumus, tylko nie wiem w jakim odstępie czasowym. I oczywiście do tego oprysk. Czy profilaktycznie lepiej byłoby opryskać przeciw szkodnikom, czy przeciw chorobom grzybowym. Jak rozłożyć w czasie nawozy i opryski? - pyta czytelniczka.
Najważniejszą sprawą w pielęgnacji żywotników jest zapewnienie im żyznego, stale wilgotnego (ale nie mokrego) podłoża. Dlatego warto wiosną zasilać je kompostem, który nie tylko dostarcza próchnicy, ale poprawia strukturę gleby i zwiększa jej chłonność. Żywotniki - jeśli mają odpowiednie stanowisko - są odporne na choroby i szkodniki. Zagrożeniem może być rozprzestrzeniająca się obecnie fytoftoroza, ale opryski chemiczne jej nie zwalczają. Wskazane są działania profilaktyczne, jak dodawanie do podłoża mielonej kory sosnowej oraz opryskiwanie preparatem Biosept active (wyciąg z grejpfruta) lub preparatem zawierającym EM-y, czyli efektywne mikroorganizmy - radzi ekspert: Anna Skórkowska.
- Jak pielęgnować tuje 'Brabant', aby były bardziej zielone i zdrowe?
Krótka recepta na zdrowe i zielone tuje przedstawia się w skrócie tak:
- wiosną (w kwietniu) przycinanie mocne do 20-30 cm (jeśli konieczne);
- w maju nawóz do iglaków (ok. łyżka stołowa na krzew 1 m), najlepiej rozpuszczalny;
- w czerwcu i najpóźniej lipcu następne dawki tego nawozu, ale o połowę mniejsze;
- pod koniec lipca, ale nie w upały, można formować ostrożnie krzewy w celu ich lepszego zagęszczenia;
- w październiku tzw. nawóz przeciw brązowieniu igieł (czyli siarczan magnezu w ilości 1 łyżeczka na 1 m roślinę);
- na zimę ściółkowanie;
- co 2 lata usuwanie nadmiaru opadłych we wrześniu igieł z wewnątrz krzewów.
Pamiętajmy, że żywotniki znoszą suszę, ale warto zapewnić im równomierną wilgoć przez cały sezon - radzi ekspert: Przemysław Sochański.
