Wartość opałowa - co to jest? Kaloryczność paliw to najważniejszy parametr grzewczy. Czym najlepiej ogrzewać?

Wartość opałowa paliw stałych powinna być zawsze brana pod uwagę przy zakupie. Wysoka kaloryczność węgla, pelletu czy drewna przełoży się na wydajniejsze ogrzewanie. Pamiętaj, że wartość opałowa i ciepło spalania to dwa najważniejsze, ale różne, wskaźniki techniczne wszystkich paliw. Podpowiadamy, dlaczego kaloryczność paliw jest taka ważna.

Najważniejsze cechy dobrego opału to wysoka wartość opałowa (kaloryczność) i niska wilgotność, brak zanieczyszczeń oraz ograniczona ilość popiołu. Wartość opałowa paliwa zależy od rodzaju surowca i jego właściwości. Najwyższą ma węgiel kamienny grubych sortymentów. Kaloryczność pelletów i drewna opałowego zależy od rodzaju drewna, z którego pochodzą. Ale nie mniej istotna jest wilgotność. Nawet najlepszy węgiel (o najwyższej kaloryczności) da mało ciepła, jeśli będzie wilgotny. Ponadto podczas spalania mokrego węgla powstanie dużo zanieczyszczeń, sadzy, a nawet smoły, które zanieczyszczą kocioł lub piec i komin. Dotyczy to również innych paliw stałych, czyli pelletów i drewna. O jakości paliwa decyduje też brak domieszek innych surowców, często będących źródłem emisji zanieczyszczeń do atmosfery. Intensywność spalania oraz jakość paliwa przekładają się na ilość powstałego popiołu. W słabym węglu może być dodatek struktur kamienistych, które nie ulegną spaleniu, tylko zwiększą ilość popiołu. Dobrze wysuszone drewno lub pellety po spaleniu pozostawiają tylko nieco popiołu, który jest jasny i lekki jak pył. Na dodatek jest go bardzo mało.

Dlatego jeśli chce się maksymalnie wykorzystać opał, który kupimy na zimę, warto zwrócić uwagę na jego parametry. Należy pamiętać, że informacje o parametrach różnych paliw są deklarowane przez producentów.

Spis treści

1. Wartość opałowa - najważniejszy wskaźnik techniczny
2. Co to jest wartość opałowa paliwa?
3. Co to jest ciepło spalania paliwa?
4. Jakie paliwo ma największą wartość opałową?
5. Wartość opałowa węgla kamiennego
6. Wartość opałowa pelletów drzewnych
7. Wartość opałowa drewna

Wartość opałowa - najważniejszy wskaźnik techniczny

Wiele domów jednorodzinnych nie jest podłączonych do miejskich sieci grzewczych czy gazowych, a co za tym idzie, są w nich używane kotły na paliwa stałe. W związku z tym przed każdym sezonem grzewczym ich właściciele muszą zrobić zapas węgla, pelletów czy drewna opałowego na całą zimę. Można też kupować opał zimą, ale zwykle jest on droższy niż latem lub wczesną jesienią przed rozpoczęciem sezonu grzewczego.

Są tacy, którzy analizują minione sezony grzewcze i porównują koszty jakie ponieśli na ogrzewanie, a co ważniejsze porównują oferty różnych producentów opału i wybierają najkorzystniejszą dla siebie.

Bardzo często decyzja zostaje podjęta na podstawie ceny opału, co nie zawsze się opłaca. Ten sam rodzaj paliwa stałego może mieć bowiem różnią wartość opałową, a to oznacza, że jeden ogrzewa dom lepiej, a drugi gorzej.

Zwykle niższą cenę ma ten opał, którego wartość opałowa również jest niższa. Oszczędność jest więc złudna, bo w trakcie sezonu grzewczego może okazać się, że przygotowane zapasy węgla czy drewna nie wystarczą do końca zimy i trzeba znowu zainwestować.

Dlatego warto sprawdzić, jak wygląda relacja ceny do jakości opału, czyli jego wartości opałowej, i dopiero wybrać najlepszą ofertę.

Warto również pamiętać o tym, że paliwa stałe potrzebują miejsca na przechowywanie – im większa wartość opałowa, tym mniejszy zapas paliwa jest potrzebny, a zatem zajmie on mniej miejsca w kotłowni, drewutni albo składziku. Warto więc również ten aspekt uwzględnić przy podejmowaniu decyzji o wyborze paliwa stałego.

Przeczytaj również: Koszt ogrzewania domu - porównanie cen gazu, paliw stałych i prądu

Co to jest wartość opałowa paliwa?

Terminy wartość opałowa (kaloryczność) i ciepło spalania bywają stosowane zamiennie, a nie powinny, ponieważ oznaczają co innego.

Wartość opałowa [MJ/kg] to ilość ciepła powstająca podczas całkowitego i zupełnego spalania paliwa, przy założeniu, że para wodna znajdująca się w spalinach nie uległa skropleniu. Temperatura uchodzących z kotła spalin jest na tyle wysoka, że wilgoć w nich zawarta znajduje się w stanie gazowym. Wartość opałowa podawana jest w megadżulach na kilogram.

Co to jest ciepło spalania paliwa?

Ciepło spalania to ilość ciepła, jaka jest wydzielana w czasie całkowitego i zupełnego spalenia określonej ilości paliwa, a powstała para wodna zawarta w spalinach skropli się zupełnie. Różnica między tymi dwoma parametrami wynika z tego, że podczas pomiaru ciepła spalania woda w spalinach jest doprowadzona do formy ciekłej, a podczas wyznaczania wartości opałowej pozostaje w postaci pary wodnej.

Wynika z tego, że ciepło spalania będzie mieć zawsze większą wartość niż wartość opałowa (o ilość ciepła z pary wodnej w spalinach).

Dlatego należy zwracać uwagę na te parametry przed zakupem paliwa. Można je sprawdzić w certyfikacie opału.  Bywa, że sprzedawcy mylą te dwa wskaźniki i podają wartość ciepła spalania zamiast wartości opałowej.

Jakie paliwo ma największą wartość opałową?

Najwyższą wartość opałową ma węgiel kamienny. Jest ona znacznie wyższa niż pellety lub drewno opałowe. Do niedawna był on też bardzo tani, co stanowiło, że był powszechnie używany do ogrzewania domów, zwłaszcza osób ubogich energetycznie. Obecny kryzys energetyczny i paliwowy sprawił, że ceny węgla i pelletów są prawie takie same. Być może w najbliższym czasie zostanie uchwalony dodatek węglowy. Są głosy mówiące o dodatku energetycznym dla każdego, bez względu na rodzaj źródła ogrzewania.  Tak więc obecnie to, za ile kupimy opał, zależy w dużej mierze od nas samych, od naszych wcześniejszych wyborów.

Opalając dom węglem trzeba pamiętać o dużej emisji zanieczyszczeń do atmosfery. To kotły i piece węglowe (oraz spalanie śmieci, odpadów) są odpowiedzialne za katastrofalny stan powietrza w wielu rejonach Polski. Dlatego opalanie domu drewnem lub produktami drewnopochodnymi (pelletami) jest bardziej ekologiczne. Emisja zanieczyszczeń jest znacznie mniejsza.

Wartość opałowa węgla kamiennego

Najwyższą wartością opałowa charakteryzuje się węgiel kamienny. Jest to paliwo stałe, które poza drewnem, ma najdłuższą tradycję. Wciąż w wielu domach jest głównym źródłem ciepła, szczególnie że dostępny jest w różnych odmianach – ekogroszek, orzech, kęsy, miał.

W domach jednorodzinnych używa się przede wszystkim węgla grubszych sortymentów, to np. orzech lub kęsy. W kotłach podajnikowych używa się drobniejszego groszku. Kotły zasypowe mogą być zasilane miałem.

Wielkość brył lub ziaren węgla wpływa na jego wartość opałową. Przyjmuje się, że wartość opałowa węgla kamiennego wynosi 20-30 MJ/kg. Ile energii uzyskamy z węgla oferowanego w danym składzie zależy, z jakiej kopalni pochodzi węgiel. Producenci oraz sprzedawcy węgla podają wartość w MJ/kg, ale warto upewnić się, czy to wartość opałowa, a nie ciepło spalania.

Przeczytaj też: jak dostać dodatek węglowy 3000 zł >>>

Mimo że wartość opałowa węgla jest jedną z najwyższych wśród paliw stałych, a z pewnością jest wyższa od drewna czy pelletów, jednak to paliwo najbardziej zanieczyszczające środowisko.

Sprawdź też: Do kiedy trzeba wymienić kopciucha >>>

Przeczytaj również: Rodzaje węgla - jaki węgiel wybrać? Groszek, kostka, orzech?

Wartość opałowa pelletów drzewnych

Dobrej jakości pellety, najlepiej klasy A1, spełniają wymagania norm EN Plus lub DIN Plus.Certyfikat EN Plus mogą dostać pellety klasy A1, A2 i B, DIN Plus - tylko pellety klasy A1.

Pellety klasy A1 (takze te z certyfikatem ENPlus powinny mieć wartość opałową co najmniej 16,5 MJ/kg, a te z certyfikatem DIN Plus - co najmniej 18,5 MJ/kg.

W domach jednorodzinnych stosuje się głównie pellety klasy A1, które znajdziemy w sklepach i składach opałowych. Warto zwrócić uwagę, czy mają one certyfikaty. Na rynku znajdziemy też pellety niewiadomego pochodzenia w workach bez oznakowań. Są one tańsze, ale mogą stanowić gorsze paliwo, a na dodatek zanieczyścić lub zniszczyć kocioł.

Na rynku są też pellety klasy A2, które są produkowane z nieco gorszego surowca , co może się przełożyć na większą ilość powstającego popiołu. Pellety klasy B mogą być wytwarzane z nieprzetworzonego chemicznie drewna użytkowego. Są spalane w instalacjach przemysłowych.

Wartość opałowa drewna

Do ogrzewania domu można też używać drewna w postaci wałków lub szczap, a nawet gałęziówki, nazywanej powszechnie chrustem.

Wartość opałowa zależy od gatunku drewna oraz jego wilgotności. Jest podawana dla drewna powietrznosuchego (o wilgotności poniżej 20%). Najbardziej kaloryczne jest drewno liściaste, a wśród niego grab, jesion, dąb, brzoza, które może dawać mniej więcej 15 MJ/kg ciepła. Inne gatunki liściaste, np. olcha, klon, wierzba, oraz iglaste mają nieco mniejszą wartość opałową.

Na to, jaką kaloryczność będzie miało drewno ma też wpływ jego postać. Najlepsze są twarde i jędrne kawałki drewna właściwego. Kawałki bez kory (najwięcej drewna w drewnie) dadzą więcej ciepła niż te nieokorowane. Najmniejszą wartość opałową ma tak zwana gałęziówka, która składa się z patyków o różnej, ale niezbyt dużej grubości.