Podłogi z paneli LVT - czy mają wady? Jak układać podłogi winylowe?

Panele LVT to najmłodsze dziecko w rodzinie produktów podłogowych. Cieszą się ogromnym powodzeniem i stanowią poważną konkurencję dla innych typów paneli, zwłaszcza laminowanych. Poznaj specyfikę podłóg winylowych i zasady ich montażu.

Spis treści

1. Panele LVT - co to?
2. Rodzaje paneli winylowych
3. Czy panele LVT mają wady?
4. Jakie panele na ogrzewanie podłogowe?
5. Montaż paneli winylowych krok po kroku
6. Podkład pod podłogę winylową

Panele LVT - co to?

LVT – Luxury Vinyl Tiles to skrót odnoszący się do paneli, ale też płytek winylowych. Zobacz, czym różnią się od innych typów paneli.

Wszystkie panele mają budowę warstwową. Spód drewnianych paneli tworzą wąskie i cienkie obłogi, przypominające wyglądem długie i proste wióry. Warstwa środkowa to poprzecznie ułożone listewki z taniego, drewna iglastego. Wierzch stanowi cienki fornir z drewna szlachetnego, o wysokich walorach wizualnych, zabezpieczony lakierem lub olejem. Panele takie mają w warstwie środkowej wyprofilowane zamki krawędziowe, umożliwiające łączenie na zatrzask (click).

Takie same zamki znajdziesz w panelach laminowanych, których rdzeń jest wykonany z płyty drewnopochodnej, powstającej z drzewnego pyłu sklejonego odpowiednią żywicą i sprasowanego pod ciśnieniem. Pod spodem jest warstwa przeciwprężna z tworzywa sztucznego, która zapewnia panelom stabilność kształtu. Na górze znajduje się natomiast zalaminowany tworzywem sztucznym pas papieru z nadrukiem wiernie odzwierciedlającym wygląd

Typowe panele winylowe są cieńsze. Mogą mieć grubość zaledwie 2 mm, podczas gdy drewniane i laminowane mają grubość 7-16 mm. Wyróżnia je wyższa elastyczność. Wykonane są z innych surowców: samego PCW lub PCW i tworzyw kompozytowych. Po stronie podobieństw można zapisać kształt – panele LVT przypominają długie deski. Mają też takie same wzory co panele laminowane, nieźle więc udają drewno, kamień i inne materiały. Tu również o efekcie wizualnym decyduje tak zwany film z odpowiednim nadrukiem.

Rodzaje paneli winylowych

Posadzki LVT w porównaniu ze wspomnianymi panelami drewnianymi i laminowanymi nie stanowią jednorodnej grupy. Zróżnicowane są ich formaty. Jedne przypominają deski podłogowe, inne mają kwadratowy kształt odpowiadający formatowi płytek gresowych. W sklepach trafisz na dwa typy takich paneli: 

• elastyczne – to bardzo popularne panele cztero- lub częściej pięciowarstwowe o grubości 2-5 mm. Patrząc od dołu, zbudowane są z warstwy wzmacniającej, winylowego rdzenia pełniącego funkcję nośną, filmu – czyli warstwy z barwnym nadrukiem, transparentnej warstwy z PCW z wytłoczoną fakturą dekoracyjną oraz ochronnej, transparentnej powłoki poliuretanowej. Często ich rdzeń jest wzmocniony włóknem szklanym. Panele takie mogą mieć krawędzie proste lub z wyprofilowanymi zamkami;
• sztywniejsze (RIGID) – ich rdzeń jest twardy i sztywny, bowiem wykonany z płyty SPC wytwarzanej z kompozytu kamienno-polimerowego lub wykonany z mniej sztywnego tworzywa: ekspandowanego EPC (Expanded Polymer Core) – spienionej mieszanki PCW i kredy. To drugie rozwiązanie jest u nas dość rzadkie. Z wierzchu panele takie pokrywa warstwa PCW. W niej jest odwzorowany wzór dekoracyjny, ona też zapewnia odporność na ścieranie i działanie wilgoci oraz wody. Panele RIGID są grubsze od elastycznych – 4-10 mm i wyposażone w zamki umożliwiające montaż bezklejowy.

Czy panele LVT mają wady?

Ponieważ pod nazwą LVT występuje w zasadzie kilka produktów, które w dość znacznym stopniu różnią się od siebie, trudno tu o proste porównanie. W ocenie pomoże podział na kilka kategorii:

• wygląd – panele LVT nie odbiegają wyglądem od laminowanych. Podobnie jak one mogą imitować drewno, kamień, ceramikę albo zachwycać indywidualnym wzornictwem i kolorystyką nieczęsto spotykaną w naturze. Tak jak i laminowanym, daleko im jednak do walorów naturalnego drewna; 
• trwałość – panele winylowe są bardzo wytrzymałe na ścieranie i inne uszkodzenia mechaniczne. Kto nie wierzy, niech zwróci uwagę, jak wiele sklepów, urzędów, biur, czyli pomieszczeń o szczególnie dużym natężeniu ruchu pieszego, ma podłogi wykończone tym materiałem. Dorównują im pod tym względem tylko najdroższe z paneli laminowanych, o wyjątkowo twardej warstwie wierzchniej, i panele drewniane o fornirze z najtwardszych gatunków drewna. Za odporność takich paneli na ścieranie odpowiada przede wszystkim warstwa wierzchnia i im będzie grubsza, tym lepiej. Do mieszkań poleca się panele z warstwą ścieralną 0,3 mm. W droższych, ale też wytrzymalszych panelach warstwa ta ma 0,55 lub 0,7 mm grubości;
• elektrostatyczność – panele winylowe nie mają tendencji do elektryzowania się, tak jak typowe panele laminowane. Nie będą więc przyciągać kurzu;
• odporność na wilgoć i wodę – w odróżnieniu od zwykłych paneli laminowanych panele winylowe zachowują wysoką odporność na działanie wody. Można je bez obaw układać w łazienkach i kuchniach. Nic im się nie stanie, gdy zostaną zalane; 
• stabilność wymiarowa – pod tym względem elastyczne panele LVT ustępują winylowym panelom sztywnym i panelom laminowanym. Są bowiem bardziej podatne na odkształcenia spowodowane temperaturą i nie powinny być układane w miejscach bardzo nasłonecznionych. Słońce potrafi bowiem rozgrzać posadzkę do 60°C, a panele tego rodzaju zachowują stabilność wymiarową do około 30°C;
• właściwości akustyczne – panele podłogowe LVT, zwłaszcza elastyczne i te z rdzeniem EPC, dobrze tłumią dźwięki uderzeniowe. W odróżnieniu od paneli drewnianych i laminowanych, których powierzchnia jest twardsza, zdolne są niwelować w pewnym zakresie dźwięki wydawane przez podeszwy butów, upadające przedmioty lub psie pazury;
• łatwość montażu – panele drewniane i laminowane łączy się przede wszystkim na sucho, bez kleju, co umożliwiają zamki boczne. Kto jednak się uprze, może dodatkowo kleić je do podłoża. Jedne panele winylowe, te sztywne, także da się łączyć bezklejowo. Cienkie i elastyczne wymagają jednak mocowania na klej. Obie metody są dość proste, a producenci z reguły nie mają nic przeciwko temu, by montażem zajmowali się także amatorzy, pod warunkiem że postępować będą ściśle według instrukcji;
• możliwość odnawiania – jedynie panele drewniane da się poddać renowacji, i to pod warunkiem że warstwa ich forniru jest wystarczająco gruba. Drobne zarysowania usuwa się wtedy przez delikatne szlifowanie powierzchni podłogi, a następnie wykończenie jej lakierem lub olejem. W przypadku paneli laminowanych i LVT nie jest to możliwe. W skrajnych przypadkach, jeśli podłoga była mocowana bezklejowo, pozostaje wymiana jednego bądź kilku paneli na nowe;
• koszt – generalnie nie są to drogie podłogi. Za 1 m² przyjdzie zapłacić już od 37 zł. Są jednak i takie za nieco ponad 200 zł. Panele laminowane są oferowane w podobnych cenach. Panele drewniane to wyroby z wyższej półki. Kosztują od 100 zł/m², ale bywają też kilkakrotnie droższe.

Jakie panele na ogrzewanie podłogowe?

W odróżnieniu od paneli drewnianych i laminowanych winylowe lepiej przewodzą ciepło, a więc można nimi wykańczać podłogi ogrzewane. Decydując się na wykończenie nimi podłoża, które będzie osiągać wysoką temperaturę, trzeba najpierw sprawdzić, jaką wytrzymałość pod tym względem ma dany model panelu.

Panele zwykle są przystosowane do temperatury podłoża nieprzekraczającej 27°C. Przed układaniem ogrzewanie podłogowe trzeba wyłączyć na dwie doby. Tyle samo czasu powinno pozostawać wyłączone po zakończeniu prac. Później temperaturę należy podnosić stopniowo, po kilka stopni dziennie, aż do osiągnięcia temperatury docelowej.

Montaż paneli winylowych krok po kroku

Istnieją trzy metody montażu paneli winylowych wynikające z ich budowy. Panele z zamkami łączy się na zatrzask (choć teoretycznie można je też kleić do podłoża). Panele elastyczne o prostych krawędziach mocuje się na klej. Trzecia opcja to bezzamkowe panele samoprzylepne, które mają od spodu warstwę kleju zabezpieczoną papierem ochronnym. Oto zasady montażu dla każdej z tych metod. 

• Zapewnienie odpowiednich warunków – w przypadku paneli nie trzeba się jakoś szczególnie starannie przygotowywać do prac montażowych. Należy tylko zwrócić uwagę, żeby temperatura powietrza we wnętrzach była w zakresie 15-27°C, a jego wilgotność utrzymywała się w przedziale 30-60%. Prace powinny być prowadzone po zakończeniu robót mokrych, czyli tynkowania, układania gładzi, szpachlowania płyt g-k, malowania. 
• Przygotowanie podłoża – niezwykle istotne jest, żeby podłoże było idealnie równe. Dotyczy to szczególnie paneli klejonych. Jego wilgotność powinna wynosić nie więcej niż 2-3%. Musi być też dokładnie odkurzone. Jeśli zamierzasz panele kleić, trzeba się upewnić, czy na podłożu nie ma śladów substancji mogących ograniczyć przyczepność kleju, a do takich zaliczamy na przykład tłuszcz.
• Dobieranie paneli – nie powinno się układać paneli, wyjmując je po kolei z jednej paczki. Lepiej otworzyć kilka paczek i wybierać panele na przemian. Zagwarantujesz sobie w ten sposób jednorodność kolorystyczną posadzki. 
• Zachowanie dylatacji – przy układaniu bezklejowym niezwykle istotne jest, aby między ścianami a posadzką pozostawiona została 0,5-1 cm szczelina dylatacyjna. Żeby miała ona w każdym miejscu tę samą szerokość, warto użyć plastikowych klocków dystansowych. W przypadku paneli elastycznych trzeba też zostawiać szczelinę dylatacyjną w progu drzwi prowadzących do pomieszczenia. 
• Docinanie – panele elastyczne można ciąć ostrym nożem lub specjalną gilotyną przeznaczoną do tego typu produktów. Docinanie nożem odbywa się przeważnie w dwóch etapach – najpierw wzdłuż wyznaczonej linii robimy płytkie nacięcie, a następnie rozcinamy panel wzdłuż niego, posługując się nożem z ostrzem hakowym. Gdy stosujesz płytki z fazowanymi krawędziami, po docięciu trzeba odtworzyć sfazowanie, ścinając brzeg pod kątem odpowiednim narzędziem. Do cięcia paneli sztywniejszych używa się piły z drobnymi ząbkami, ale często też skraca się je, robiąc nożem nacięcie i obłamując. 
• Rozmieszczenie paneli – poprzeczne krawędzie paneli nie mogą wypadać w jednej linii, muszą być przesunięte o około 30 cm. Przed montażem wytycza się na podłodze dwie krzyżujące się linie. Punkt ich styku musi wypaść w środku pomieszczenia. Od tego miejsca zaczyna się montaż. 
• Montaż bezklejowy – jest bardzo prosty: panel zahacza się o panel i zatrzaskuje przez dociśnięcie go podłoża. Charakterystyczne kliknięcie informuje, że nastąpiło poprawne połączenie. Po ułożeniu paneli trzeba usunąć kliny wyznaczające szczelinę dylatacyjną i zamocować wokół ścian listwy dekoracyjne. 
• Klejenie – pierwszym zadaniem jest zagruntowanie podłoża preparatem dobranym do jego specyfiki. Po odczekaniu aż preparat gruntujący wyschnie na części podłogi rozprowadza się klej pacą. Po kilkudziesięciu minutach, gdy klej wyschnie, przytwierdza się jednorazowo 2-3 rzędy paneli. Chwilę po ułożeniu dociska się je do podłoża gumowym wałkiem lub specjalnym narzędziem z metalowymi rolkami. Jest to konieczne, aby całkowicie usunąć spod spodu powietrze. Gdy wszystkie elementy są już przytwierdzone, po podłodze przejeżdża się ręcznym walcem o ciężarze około 50-70 kg. Jeśli klej pojawi się na powierzchni paneli, usuwa się go czystą szmatką nasączoną spirytusem. Po zakończeniu klejenia trzeba odczekać dobę lub dwie (zależnie od zaleceń producenta paneli), zanim zacznie się użytkować podłogę. 
• Mocowanie paneli samoprzylepnych – jest bardzo proste. Wymaga jednak nie tylko idealnie równego, ale też starannie wyczyszczonego podłoża. Wszystkie zasady są tu zbieżne z zaleceniami dotyczącymi paneli klejonych. Różnica polega na tym, że klej jest zbędny. Wystarczy zerwać papier ochronny i przytwierdzać panele do zagruntowanego wcześniej podłoża. Tak samo ważne jest równomierne dociśnięcie ich do podkładu podłogowego.

Podkład pod podłogę winylową

Tak jak i wszelkie inne panele układane bezklejowo, panele LVT także potrzebują podkładu wyciszającego. Inaczej chodzeniu po nich będzie towarzyszyć nieprzyjemne stukanie. Pod takie panele przeznaczona jest specjalna cienka mata poliuretanowo-mineralna, rozkładana swobodnie na podłodze bez dodatkowego mocowania. Zalecane są podkłady o wytrzymałości na ściskanie nie mniejszej niż 200 kPa, najlepiej 400-550 kPa, i o grubości od 1,8 do 2,2 mm. Nie stosuje się podkładów z polietylenu, gdyż nie spełniają one założonej funkcji. Co więcej, niektórzy producenci paneli winylowych grożą unieważnieniem gwarancji, jeśli okaże się, że ich produkt ułożono na takim podkładzie.

Maty podkładowe stosowane są też pod elastyczne panele z zamkami, tym razem chodzi jednak bardziej o ochronę ich zamków, których grubość jest niewielka (nawet około 1 mm), więc łatwo je wyłamać, zwłaszcza gdy pod posadzką znajdą się jakieś krzywizny bądź uskoki. Mata, wyrównując podłoże, ma temu zapobiegać.

Podkłady układa się prostopadle do przebiegu paneli. One też powinny być oddylatowane od ścian. Podkładu nie układa się, jeśli panele mają być mocowane do podłoża na klej. Warto wiedzieć, że oferowane są też panele zintegrowane z podkładem. Znajduje się on na spodniej stronie każdego z nich. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę z tego, że taki podkład ma wyłącznie działanie akustyczne, ale nie będzie chronił zamków przed wyłamaniem, a wręcz przeciwnie.

Przeczytaj także:

• Panele winylowe: opinie. Czy warto je zastosować we wnętrzu
• Panele podłogowe i ich rodzaje. Przewodnik dla kupujących
• Podłoga winylowa do łazienki: tania i trwała

Radosław Murat