Oświetlenie ledowe. Wszystko, co powinieneś wiedzieć przed zakupem lamp LED
Oświetlenie ledowe na stałe wpisało się w aranżacje wszystkich domowych pomieszczeń. Z czego wynika popularność lamp LED? Jak działają diody w oświetleniu ledowym? Czy rzeczywiście są energooszczędne i mają długą żywotność?
Warto przed podjęciem decyzji dotyczącej źródła oświetlenia rozważyć wszystkie „za” i „przeciw”. Lampy LED, dzięki braku zawartości rtęci, są najbardziej ekologiczne i ekonomiczne. Dzięki nim możemy uzyskać właściwe oświetlenie w domu, a jednocześnie zaoszczędzić w skali roku całkiem sporą kwotę. Jest jednak kilka kwestii, o których nie można zapomnieć decydując się na oświetlenie ledowe w domu.
Jak działa dioda w oświetleniu ledowym
Dioda LED nie jest żarówką diodową, nie jest także halogenem diodowym. Dioda LED składa się z dwóch warstw półprzewodników typu „p” i „n” tworzących tak zwane złącze epilaktyczne, w którym energia elektryczna jest przetwarzana bezpośrednio na światło. Czip LED może mieć różne obudowy. Budowa diod LED sprzyja ich długowieczności szacowanej nawet na 100 000 godzin.
Dioda pracuje przy niskim stałym napięciu, wymaga więc połączenia z instalacją za pośrednictwem zasilacza z układem przetwarzającym prąd przemienny na stały oraz obniżającym napięcie do potrzebnej wartości, na przykład 12 V, albo z zasilaczem pozwalającym na regulowanie napięcia wyjściowego w szerokich granicach, na przykład od 3 do 48 V.
Autor: GettyImages
Diody LED ze względu na ich mały rozmiar można zamontować w oświetleniu mieszkania niemal w każdym miejscu, które przyjdzie nam do głowy: od półek i szafek przez wnęki ścian po schody i lustra
W zależności od typu zasilacza moc wyjściowa jest zróżnicowana od kilku do kilkudziesięciu watów. Moc i napięcie wyjściowe muszą być dostosowane do wielkości zasilanego układu diodowego, a zasilacz umieszczony w miejscu umożliwiającym odprowadzanie wytwarzanego ciepła.
W praktyce trwałość diody zależy od wielu czynników zewnętrznych, takich jak wahania napięcia, zmiany temperatury pracy czy jakość połączeń z układami zasilania, a także od trwałości samych układów zasilających.
Jakie światło emituje oświetlenie ledowe?
Skuteczność świetlna diod ledowych produkowanych seryjnie nie jest aż tak wysoka. Diody LED emitują światło jednobarwne, zależne od zastosowanych do ich produkcji związków chemicznych. Pojedyncza dioda nie może być stosowana jako źródło światła do ogólnych celów oświetleniowych, ponieważ nie jest możliwe bezpośrednie uzyskanie światła białego z pojedynczego złącza półprzewodnikowego p-n. Białe światło uzyskuje się więc różnymi w kuchni i w łazience metodami. Jedną z nich jest dodawanie w ścisłych proporcjach ilościowych barw czerwonej, zielonej i niebieskiej. W tym celu w jednej obudowie najczęściej umieszcza się trzy chipy LED tworzące diodę RGB (Red (czerwony), Green (zielony), Blue (niebieski).
Lampy LED - jaka jest ich wytrzymałość?
Diody LED są szczególnie odporne na urazy mechaniczne i wibracje, ponieważ, w odróżnieniu od innych źródeł światła nie mają żarnika, elementów wypełnionych gazem ani części szklanych. Mogą pracować w dowolnej pozycji. Są też niewrażliwe na warunki środowiskowe. Mogą działać w temperaturze od –40 do +100°C. Ze względu na spadki napięcia układy zasilające powinny być umieszczone blisko diod. Oprócz zasilaczy w układach diodowych można instalować sterowniki pozwalające na uzyskiwanie ciekawych efektów dekoracyjnych, na przykład poprzez programowanie cyklicznych zmian barwy światła w układach z diodami RGB.
Przeczytaj też:
Jak wykorzystać LED-y w oświetleniu salonu, kuchni czy sypialni >>
Kiedy zrezygnować z oświetlenia ledowego?
Pierwszą kwestią, którą powinniśmy rozpatrzyć przy wyborze źródła światła, jest miejsce jego użytkowania. Specjaliści sugerują zwrócenie uwagi na to, jak długo świecimy światło. Im dłużej - tym oszczędność staje się większa. Lampa LED nie sprawdzi się przykładowo w piwnicy czy spiżarni. Są to pomieszczenia, z których korzystamy sporadycznie, tak więc oszczędność będzie niewielka. Jeśli natomiast zamontujemy oświetlenie LED-owe w pokoju dziennym, w którym po zmroku światło świeci się niemalże cały czas, to już po pół roku będziemy realnie odczuwać oszczędności.
Korzyści ze stosowania oświetlenia LED
- realne oszczędności
Lampy LED zużywają najmniej energii elektrycznej spośród źródeł energii dostępnych na rynku. Dzięki temu nawet duża kwota, którą będziemy musieli przeznaczyć na ich zakup, szybko się zwróci. Przy prawidłowym użytkowaniu da się zaoszczędzić około 80% zużywanej energii, czyli kilkadziesiąt złotych. Najwięcej zaoszczędzimy, gdy wymienimy na oświetlenie ledowe tradycyjne żarówki o dużych mocach.
- dłuższa żywotność
Kolejnym elementem wyróżniającym diody LED jest ich dużo dłuższa żywotność. Diody dobrej jakości stosowane w lampach LED mogą świecić do 50 tysięcy godzin, czyli nawet 25 razy dłużej od tradycyjnej żarówki. Trwałość zależy jednak od jakości konstrukcji i części składowych lampy. Istotny może okazać się tu fakt, iż markowi producenci zwykle deklarują niższą żywotność swoich lamp LED. W związku z tym należy krytycznie podchodzić do kupowanych produktów, kierować się zdrowym rozsądkiem, doświadczeniem i opiniami innych. Często niewielcy producenci deklarują bardzo długą żywotność, a jednocześnie jest to najtańszy wyrób na półce. Parametr dotyczący trwałości lamp LED często bywa w takich przypadkach zawyżany.
- lampy LED nie przepalają się gwałtownie
Trzeba też wiedzieć, że wraz z upływem czasu spada wartość strumienia świetlnego lamp LED. W praktyce oznacza to, że nie przepalają się gwałtownie (jak tradycyjne żarówki), tylko tracą moc powoli świecąc coraz słabiej. Różnica w jakości lampy między innymi polega na tym, jak szybki i jak głęboki jest spadek strumienia świetlnego. Zdaniem ekspertów jedynym sposobem na cieszenie się równomiernym efektem świetlnym przez długi czas, jest zakup dobrej jakości lampę LED. Często jest to związane z wyższym kosztem lampy lub samej diody.
- krótki czas rozpalania do jasności
Kolejnym atutem LED-ów jest krótki czas rozpalania do jasności – bez dodatkowego zużycia prądu. Lampy LED mniej się nagrzewają od tradycyjnych żarówek. Częstotliwość włączania i wyłączania nie ma wpływu na ich zużycie.
Polecany artykuł:
Czym są lumeny i dlaczego należy o nich pamiętać?
Przy zakupach lamp LED musimy pamiętać o sprawdzeniu wartości lumenów. Tradycyjne żarówki o określonej mocy emitowały zawsze tą samą ilość lumenów, natomiast w przypadku lamp LED jest inaczej. Lumen to jednostka miary, w jakiej określany jest strumień świetlny źródła światła. Lampa LED o wyższej mocy może mieć mniej lumenów, niż lampa LED o mniejszej mocy.
Zawsze sprawdzajmy ilość lumenów. Informacje o ilości lumenów znajdziemy na opakowaniu - jest ona wydrukowana trzykrotnie większą czcionką niż moc lampy. Dla przykładu, jeśli naszym zamiarem jest zakup lampy LED odpowiednika tradycyjnej żarówki o mocy 60W, to jej strumień świetlny nie może być mniejszy niż 806 lumenów.
Przeczytaj też:
- Pomysły na diody LED w łazience >>
- Jak dobrać lampy LED do mieszkania >>
- Sufit podwieszany LED: jak zbudować i podświetlić >>
Galeria zdjęć: oświetlenie jako element wystroju
Autor: Marcin Czechowicz
Jako oświetlenie sufitowe w slaonie można wykorzystać systemy świetlne składające się z halogenów nanizanych na pręty, które można dowolnie zestawiać. Można też cały sufit opleść szyną, na której mocuje się pojedyncze lampy. Takie rozwiązanie daje wiele źródeł światła o różnych funkcjach. Mad stołem mogą wisieć lampy niżej zawieszone, w innych strefach wyżej zawieszone reflektorki. Elementem łączącym jest szyna. Lampy można przesuwać na szynie, zmieniać ich miejsce funkcje. Zamiast szyn można zastosować stalowe linki rozpięte pod sufitem, do których mocowane są na cieniutkich przewodach oprawy-delikatne, lekkie lampki. Te linki rozpięte pod sufitem są mniej widoczne niż szyny, poza tym lampki sprawiają wrażenie, jakby wisiały w powietrzu. Same linki tworzą delikatną kompozycję, niekiedy przypominającą pajęczą sieć na suficie.
Autor: Monika Filipiuk-Obałek
Dekoracyjna lampa nad stołem i kinkiet podkreślają nowoczesny styl wnętrza. Projekt: Katarzyna Czechowicz/Design Me Too
