Pomysły na oświetlenie kuchni - na co zwrócić uwagę oświetlając kuchnię?

Prawidłowe oświetlenie kuchni sprawia, że praca w niej staje się łatwiejsza, a przebywanie znacznie przyjemniejsze. Co więcej dobre oświetlenie w kuchni w znaczący sposób wpływa na jej odbiór i całkowity efekt wykończenia wnętrza. 

Współczesna kuchnia to pomieszczenie, które zyskało nową rangę – z zamkniętego, położonego na peryferiach domu stało się jego sercem – miejscem nie tylko służącym do przyrządzania posiłków, ale często też skupiającym życie rodzinne. Nowoczesna kuchnia wymaga kilku rodzajów oświetlenia.

W kuchni, jak w każdym innym pomieszczeniu, konieczne jest oświetlenie ogólne, równomiernie oświetlające całe wnętrze. Potrzebujemy go do orientacji i przy tak prozaicznych czynnościach jak sprzątanie. Światło nie musi być bardzo jasne. Zwykle stosuje się oprawy sufitowe dające światło rozproszone albo odbite. Dobrze, aby można je było włączyć przy wejściu.

Zawieszone na linkach i szynach halogeny rozmieszczone w kilku miejscach sufitu zastąpią tradycyjne formy ogólnego oświetlenia kuchni, pod warunkiem że będą umieszczone w oprawach rozpraszających światło. Zamontowane w podwieszanym suficie oprawy sufitowe mogą zastąpić żyrandol, ale ich liczba i rozmieszczenie wymagają dokładnego zaprojektowania. Możliwość regulacji kąta padania światła pozwala je dostosować do różnych celów. Do takich opraw można dobrać filtry rozpraszające światło.

Niezbędne jest też oświetlenie w kuchni miejscowe nazywane także kierunkowym, oświetlające miejsce, w którym wykonujemy jakieś czynności. Musi być ono jasne, ale nie oślepiające. Zwykle wybiera się oprawy, które dają światło skupione bezpośrednie i takie, dzięki którym można regulować jego kąt padania. Przy pracach kuchennych bardzo ważna jest staranność i koncentracja, dlatego nie obędzie się bez równomiernego oświetlenia ogólnego. Dobrze oświetlona kuchnia poprawia samopoczucie i sprawia, że praca nie męczy oczu. Zadaniom kulinarnym sprzyja doświetlony blat roboczy, a wygodę korzystania z szafek podnoszą zainstalowane w nich źródła światła. Dodatkowe punkty świetlne wzmacniają światło pośrodku pomieszczenia i niwelują cienie na obrzeżach. Atmosferę bliskości współtworzy dobrze oświetlony stół w kuchni. Coraz częściej kuchnie otwiera się na salon lub łączy z jadalnią, dlatego instalowane tam źródła światła powinny mieć również odpowiednie oprawy.

Oświetlenie kuchni - lampy w suficie

Zainstalowane w centralnym miejscu na suficie źródło światła jest niezbędne w każdej kuchni – tego rodzaju oświetlenia używamy w kuchni najdłużej i najczęściej. Dlatego najlepiej do opraw wykorzystać nowoczesne energooszczędne źródła światła takie jak świetlówki czy diody LED. Umieszczone centralnie światło daje dość równomierne oświetlenie całej kuchni. Światło górne należy zaplanować tak, by najpierw odbijało się od sufitu, a następnie padało na pozostałe sprzęty – dzięki temu unikniemy powstawania cieni. Światło ogólne łatwo dobrać do stylu kuchni i jej wielkości. W tej roli sprawdzi się umieszczona centralnie stylowa lampa czy neutralny w odbiorze plafon. Bardziej nowoczesny wygląd nadadzą kuchni źródła światła zamontowane w suficie podwieszanym. Oświetlenie umieszczone nad sufitem sprawia, że wnętrze wydaje się wyższe i bardziej przestronne. Zamiast nad płytą gipsowo-kartonową można je umieścić nad taflą mrożonego szkła.

Oświetlenie nad stołem w kuchni

Obecnie coraz częściej oświetlenie centralne przesuwa się bezpośrednio nad stół. To pozwala na zastosowanie źródeł światła o mniejszej mocy, ułatwia też optyczne wydzielenie części jadalnianej kuchni i nadaje jej intymny charakter, a podczas posiłków eksponuje potrawy i podkreśla urodę zastawy stołowej. Instalując oprawę nad stołem, pamiętajmy, że padające na jego blat światło powinno stwarzać atmosferę bliskości – najlepiej w tej roli sprawdzają się lampy kloszowe. Lampa nie może oślepiać siedzących przy nim osób. Najlepiej, gdy ma regulowaną wysokość. Światło powinno padać na cały stół – nad stołem o szerokości do 120 cm lampę zawiesza się 50 cm nad blatem, nad większym – 80 cm.

Lampy powinny mieścić się w zarysie blatu symetrycznie względem jego środka. Nad stołem okrągłym lepiej zawiesić centralnie okrągłą lampę, nad kwadratowym czy prostokątnym kilka mniejszych, identycznych lamp w jednym ciągu. Sprawdzą się również oprawy, w których można zamontować świetlówki liniowe.

Zamiast tradycyjnego włącznika warto zainstalować w kuchni ściemniacz – umożliwi on regulowanie natężenia światła i przystosowanie jednego źródła do kilku funkcji. Maksymalne natężenie będzie potrzebne przy pracy w kuchni, sprawdzi się także podczas oficjalnej kolacji, mniejsze zaś zbuduje kameralny nastrój sprzyjający relaksowi przy popołudniowej herbatce. Zaletą ściemniaczy jest też ich energooszczędność – w dłuższym okresie przy zredukowanym natężeniu światła pobór mocy maleje, co przekłada się na niższe rachunki.

Prawidłowe oświetlenie kuchni - doświetl blat roboczy

Trzeba pamiętać, że usytuowane na suficie światło ogólne nie zapewnia odpowiedniego doświetlenia miejsc roboczych, które są zwykle umiejscowione pod ścianami – blatów kuchennych, kuchenki i zlewozmywaka. Przygotowując posiłki, stoimy plecami do oświetlenia centralnego i zasłaniamy źródło światła, przez co nie tylko mało efektywnie wykorzystujemy energię, ale także męczymy nasz wzrok i zwiększamy ryzyko skaleczenia czy oparzenia. Ponadto zastosowanie tylko oświetlenia ogólnego sprawi, że kuchnia będzie pełna nieprzyjemnych cieni.

Dlatego oświetlenie kuchni ogólne należy uzupełnić – dodatkowe źródła światła wzmocnią to umieszczone pośrodku pomieszczenia, a kilka lamp zminimalizuje ilość zacienionych miejsc. Najlepiej w tej roli sprawdzają się lampy halogenowe lub LED-y umieszczane w otworach wyciętych w spodzie szafek wiszących (tradycyjne żarówki zbytnio się nagrzewają). Stosuje się też płaskie, długie świetlówki montowane w specjalnych oprawach bezpośrednio pod szafkami kuchennymi. Odległość pomiędzy poszczególnymi punktami świetlnymi powinna wynosić 40-60 cm. Możemy też montować gotowe panele lub moduły wyposażone we włączniki i gniazda.

Inny wariant to umieszczenie pod szafkami efektownych i funkcjonalnych lamp na szynach. Lampy możemy przesuwać, zmieniając miejsce pracy, na przykład przechodząc od kuchenki do zlewozmywaka. Służą do tego halogenowe reflektory na wysięgnikach rozmieszczone co 60-70 cm albo specjalne kinkiety rzucające światło do dołu.

W ten sposób można oświetlić również blat w kuchni, nad którym nie ma szafek. W tej roli sprawdzają się wiszące lampy, które nie tylko oświetlą blat, ale będą efektowną dekoracją kuchni. Inne rozwiązanie to umieszczone w podwieszanym suficie oświetlenie punktowe.

Nowym miejscem roboczym w kuchni i wyzwaniem dla oświetlenia stała się wyspa, czyli miejsce pracy przesunięte na środek kuchni. Najczęściej umieszcza się na niej kuchenkę z blatem roboczym, niekiedy w towarzystwie zlewozmywaka. Dlatego wygodnym sposobem oświetlenia wyspy kuchennej jest zamontowanie w okapie kuchennym światła punktowego. Pozwala ono na dokładne sprawdzenie gotujących się potraw. Jeśli na wyspie poprzestajemy na blacie, rozwiązaniem jest półka z oświetleniem halogenowym i relingami. Można też zamontować oświetlenie punktowe lub wiszącą lampę stołową, która stworzy przytulny nastrój.

Projekt oświetlenia kuchni: jakie wybrać oprawy

Wieczorem kuchnia jest naszym warsztatem pracy, nierzadko tam właśnie jemy kolację i przesiadujemy długie godziny z przyjaciółmi. Musi więc w niej być jasno, a zarazem nastrojowo. Na jakość i siłę światła ma wpływ kształt, tworzywo i kolor opraw. Wybierając je, pamiętajmy o kilku zasadach. Jeżeli chcemy uzyskać światło bezpośrednie skierowane na określoną powierzchnię, powinniśmy wybrać oprawy z kloszami z nieprzezroczystych materiałów. Uniemożliwiają one rozchodzenie się i rozpraszanie światła. Można też do innych opraw zastosować żarówki z odbłyśnikami skupiającymi źródła światła. Światło bezpośrednie skierowane jest ostre. Przyczynia się do powstawania kontrastów światła i cienia. Jeśli chcemy uzyskać światło bezpośrednie rozproszone, powinniśmy wybierać oprawy z otwartymi kloszami, ale z materiałów przepuszczających światło, a także żarówki mleczne lub matowe. Światło pośrednie odbite uzyskamy, zawieszając lampy z kloszami kierującymi światło na sufit lub ścianę. Światło odbite jest miękkie, delikatne, a jednocześnie nie daje ostrych cieni. Jest jednak słabsze niż bezpośrednie.

Źródła światła: oświetlenie kuchni

Tradycyjne żarówki dają ciepłe żółtawe światło, którego intensywność zależy od liczby watów. To najpopularniejsze źródło światła, głównie ze względu na niską cenę. Zaletą tych żarówek jest rozmaitość kształtów i kolorów, dzięki czemu można je dopasować do różnego rodzaju lamp. Ich światło nie jest mocne, nie można też określić kąta jego padania, dlatego najczęściej wykorzystuje się je jako źródło oświetlenia ogólnego i nastrojowego. Ze względu na ograniczoną żywotność (ok. 1000 godzin) nie poleca się ich do miejsc, w których światło musi się długo palić.

Halogeny dają światło jasne i mocne o większym natężeniu niż tradycyjne żarówki tej samej mocy (70% więcej). Działają dwa razy dłużej od nich, przez cały czas świecąc identycznie. Nie zmieniają kolorów, a kąt padania światła można precyzyjnie określić. Stosuje się je do oświetlenia ogólnego, a także miejscowego i punktowego. Mogą być wysoko – (230 V) i niskonapięciowe (12 i 24 V). Te ostatnie wymagają transformatora, który obniży napięcie dopływającego do niego prądu. Niskonapięciowe halogeny wyposażone są w odbłyśnik, który odbija promienie światła, kierując je w jeden punkt. Wadą żarówek halogenowych jest to, że wytwarzają dużo ciepła, co powoduje, że trzeba zachować ściśle określoną przez producenta odległość od oświetlanego przedmiotu. Nie wolno ich dotykać gołymi rękami, gdyż można zniszczyć powłokę ochronną.

Lampy wyładowcze. To lampy fluorescencyjne (świetlówki), rtęciowe, sodowe i metahalogenkowe. Nie nagrzewają się i nie wydzielają zbyt dużo ciepła. Zapalają się prawie od razu i dają równomierne światło – ciepłe lub zimne. Miniaturowe świetlówki stosuje się jako oświetlenie miejscowe (np. pod szafkami kuchennymi).

Świetlówki kompaktowe. W zalezności od tego, jakie pasmo światła jest przenoszone przez gaz wewnątrz, świetlówki mogą emitować światło ciepłe lub zimne. Wytwarzają światło jasne, podobne do dziennego i dobrze oddające kolory. Zużywają o 80% energii mniej od zwykłych żarówek – świecą 10 000-20 000 godzin. Nadają się do długotrwałego oświetlania pomieszczeń. Dają światło zimne, dlatego nie stosuje się ich do oświetlenia nastrojowego.

Warto wiedzieć

Autor: Mariusz Bykowski

W kuchni połączonej z salonem przyda się przyciągające wzrok oświetlenie, które pozwala stworzyć ciekawy nastrój

Światło robocze w kuchni

Wszystkie miejsca pracy – blat roboczy, kuchenkę, zlewozmywak – oświetlamy światłem skupionym. Ważne jest, by było jasne – łatwiej się pracuje, gdy wszystko widać.Pod górnymi szafkami można zamontować świetlówki liniowe (moc 8-15 W) zapewniające równomierne oświetlenie blatu. Można kupić pojedyncze świetlówki w oprawach lub przeznaczone do łączenia w systemy. Podobny efekt dają świecące na całej powierzchni żarówki rurkowe. Popularne są również oprawy halogenowe z żarówkami o mocy 20 W i kącie padania światła 30°, które montuje się do spodu szafek albo umieszcza w otworach w nich wyciętych.Pojedyncze oprawy rozmieszcza się zwykle co 40-60 cm. Dostępne są też oprawy w panelach.Na górnych szafkach można zamontować reflektorki halogenowe na wysięgnikach. Jeśli umieścimy je nie rzadziej niż co 60-70 cm, oświetlą równomiernie powierzchnię blatu. Warto jednak zdawać sobie sprawę z tego, że pracując przy blacie, będziemy mieli oświetlone plecy. Ten rodzaj oświetlenia nadaje się więc do tworzenia nastroju, a nie pracy w kuchni.W miejscach, w których nie ma wiszących szafek, można zamontować oprawy świetlówkowe albo specjalne kinkiety kierujące światło do dołu, zawieszane około 80 cm nad blatem. W suficie podwieszanym lub w listwie nad szafkami górnymi można zamontować oprawy halogenowe. Te, które umieszcza się w listwie meblowej (o mocy 20 W), dają światło o ograniczonym zasięgu, ale dobrze oświetlają wybrane miejsce.Żarówki o mocy 50 W, które można zamontować tylko w suficie podwieszanym, dadzą szerszy strumień światła.