Gdzie, z czego i jak zbudować ogrodową altanę i wiatę?
Warto mieć altanę w ogrodzie. Jej lekka, zadaszona konstrukcja osłoni od deszczu i promieni słonecznych. A jeśli mamy samochód, a nie mamy garażu, to postawmy w ogrodzie także wiatę. Podpowiadamy jak zbudować altanę i wiatę w ogrodzie.
Autor: Andrzej Szandomirski
Z prądemW altanie przyda się nie tylko oświetlenie, ale także kran z wodą pitną oraz gniazdko elektryczne, do którego będzie można podłączyć czajnik, mikser czy toster, co ułatwi sprawne przygotowanie posiłku, bez konieczności przynoszenia potraw z domu. Warto zatem lokalizację altany przewidzieć już na etapie projektowania ogrodu i doprowadzić do tego miejsca instalację elektryczną i wodną
Posiłki jedzone w upalne letnie dni w sadzie, w cieniu drzew, to wielka przyjemność, a na wsi tradycja. Warto jednak pójść krok dalej i zbudować altanę, czyli zadaszone miejsce, które będzie nam służyć także wtedy, gdy pogoda jest mniej sprzyjająca i pada deszcz. A jeżeli nie mamy garażu – podobną konstrukcję można przeznaczyć na samochód i zbudować wiatę.
Spis treści
- Jak zbudować altanę w ogrodzie?
- Z czego zbudować altanę?
- Jak zbudować altanę i wiatę - szczelny dach
- Gdzie zbudować altanę w ogrodzie?
- Altana z ogniskiem, grillem, kuchnią ogrodową
Blisko domu, ale jednak od niego oddalona, altana jest miejscem, w którym możemy poczuć się swobodnie, oderwać od obowiązków i odpocząć na świeżym powietrzu – w samotności albo w gronie rodziny czy przyjaciół. W upalne dni da nam upragniony cień, gdy pada – osłoni przed deszczem. Podstawowe elementy altany to zadaszenie i podpierające ją elementy: słupy albo ściany, zależnie od potrzeb użytkowników – najważniejsze, żeby można było w niej wygodnie wypoczywać.
5 pomysłów na osłony przed słońcem na balkon, taras i do ogrodu >>>
Altana może przybierać różne formy i postaci – od tzw. zielonej altany utworzonej z drzew lub krzewów posadzonych blisko siebie na planie okręgu, przez ażurową, metalową konstrukcję obsadzona pnączami, aż po niewielki pawilon z dachem i oknami. Najczęściej buduje się proste altany, ale mogą też być w stylu rustykalnym czy orientalnym. Niezależnie od formy zawsze są miejscem wypoczynku i schronienia przed słońcem lub deszczem. Altana nie może obyć się bez porastających ją pnączy, które zacieniają i chronią jej wnętrze przed wzrokiem ciekawskich.
Autor: GettyImages
Zastanawiasz się, jakie rośliny posadzić wokół altany? Poznaj rady naszej ekspertki
Jak zbudować altanę w ogrodzie?
Zwykle altany projektuje się na planie centralnym – okrągłe bądź wieloboczne – oparte na konstrukcji wielosłupowej. W kącie ogrodu lub tarasu można postawić altanę narożną. Altany mają formę kapliczki, rotundy, chińskiej pagody, a w małych ogrodach – grzybów wspartych na jednym słupie. Ścianki boczne są mnie lub bardziej ażurowe. Buduje się altany bez ścianek, ale także zamknięte i przeszklone. Takie altany to właściwie niewielkie pawilony ogrodowe, do których często doprowadzona jest elektryczność – stają się wtedy domkiem, w którym zimą można na przykład składować ogrodowe meble. Urządzenie altany zależy od naszej inwencji – może mieć przytwierdzone na stałe ławki i stół, donice na rośliny, podłogę. Podłogę najczęściej robi się z drewnianych desek – gładkich bądź ryflowanych (z rowkami na całej długości, spełniającymi funkcję antypoślizgową i wzmacniającą). Podłogę można też wybrukować kostką drewnianą lub betonową albo kamieniem naturalnym – zależnie od wykończenia pozostałych nawierzchni ogrodu.
Konstrukcja altany może być bardzo prosta: cztery słupy i oparty na nich dach, pod którym ustawimy meble ogrodowe. Możemy też zapewnić użytkownikom więcej komfortu: dodać podłogę drewnianą, betonową, wykończoną płytami ceramicznymi lub kamiennymi albo nawierzchnię utwardzoną tak jak ścieżki w ogrodzie. Kolejnym wzbogaceniem konstrukcji, przydatnym, jeśli chcemy stworzyć kameralne wnętrze, jest umieszczenie między słupami kratek, które stworzą ażurowe ściany. Możemy też zabudować takie ściany w ich dolnej części – będą osłaniać od wiatru, a przy tym staną się oparciem dla ławek. Jeśli chcemy korzystać z altany nie tylko w ciepłe letnie dni, możemy postawić solidny pawilon z oszklonymi oknami i drzwiami zamykającymi wejście – wtedy niestraszny będzie chłodny wiatr ani zacinający deszcz. Altana może być zbudowana na planie kwadratu, koła lub wieloboku (czy też ich wycinka, jeżeli ma być narożna).
>>Przeczytaj też: Garaż blaszany. Wybieramy lekki garaż z blachy
Altana nie jest wynalazkiem naszych czasów. Już w średniowieczu ceniono sobie cieniste miejsce wypoczynku o ażurowych ścianach oplecione winoroślą (zwane chłodnikiem lub ciennikiem) bądź utworzone przez drzewa sadzone w kręgu stykające się koronami. W ogrodach renesansowych altany tworzono przeważnie z treliaży porośniętych pnączami. We wspaniałych założeniach ogrodowych baroku altany najczęściej były murowane. Wznoszono je na planie koła lub wieloboku, umieszczano w kluczowych miejscach układu: na przecięciu lub zakończeniu osi kompozycyjnych. W ogrodach krajobrazowych, których przestrzeń stylizowano, altany przybierały kształt wiejskich chatek, antycznych świątyń, gotyckich kaplic, chińskich kiosków czy pagód. W ogrodach wieku XIX i XX altany budowano według wzorów historycznych.
Z czego zbudować altanę?
Altany to zazwyczaj niewielkie budowle ogrodowe o lekkiej, ażurowej konstrukcji. Można je zbudować z drewna, metalu bądź postawić altanę murowaną.
- Altana z drewna. Najczęściej altany buduje się z drewna sosnowego i świerkowego, rzadziej z jodłowego, modrzewiowego czy dębowego. Wszystkie elementy drewniane należy zaimpregnować – w przeciwnym razie po kilku latach zbutwieją. Jeśli do budowy altany użyjemy okrągłych drągów, to powinny być one pozbawione kory, bo pod nią najczęściej gnieżdżą się szkodniki drewna.
- Altana z metalu. Altany z kutej stali lub giętych prętów wyglądają wdzięcznie i lekko. Pasują do małych ogrodów, bo nie przytłaczają ich swą bryłą. Metalową konstrukcję altany trzeba zabezpieczyć przed korozją, najlepiej farbą proszkową.
- Altana murowana. W dużym ogrodzie można się pokusić o wybudowanie dość pokaźnej budowli, jaką jest altana murowana. Słupy i filary można postawić z cegły, kamienia lub gotowych prefabrykatów betonowych.
Zamiast wznosić dodatkowy budynek garażu czy szopę na na drewno opałowe (co wymaga uzyskania zezwolenia na budowę), można postawić wiatę. Taka lekka zadaszona konstrukcja dobrze spełni swe zadanie, a zużyjemy znacznie mniej materiałów, więc i koszty przedsięwzięcia będą odpowiednio niższe.
Altany i wiaty najczęściej wykonywane są z elementów drewnianych, które są łatwe w montażu i konserwacji, a drewno ładnie wpisuje się w przestrzeń ogrodu. Takie konstrukcje są lekkie i dobrze wyglądają nawet w małym ogrodzie. Najczęściej do budowy używa się drewna sosnowego lub świerkowego, które jest łatwo dostępne i stosunkowo tanie, ale wymaga starannego zaimpregnowania (najlepiej pod ciśnieniem). Doskonałe jest drewno dębowe – drogie, ale odporne na działanie wody i czynników atmosferycznych (zasadniczo nie wymaga impregnacji, ale jeżeli zależy nam na zachowaniu barwy, można powlekać je olejem). Inne gatunki drewna pojawiają się sporadycznie i są stosowane najczęściej wtedy, gdy budujemy samodzielnie i wykorzystujemy materiał kupiony okazyjnie. Stawiając taką altanę, trzeba zadbać, aby wszystkie elementy metalowe, użyte do łączenia części drewnianych, były wykonane ze stali nierdzewnej albo starannie zabezpieczone przed korozją. Altany o murowanych słupach są wizualnie ciężkie, pasują więc raczej do dużych ogrodów. Słupy takie można budować z cegły zwykłej lub klinkierowej, kamienia czy elementów betonowych. Altany z elementów metalowych mogą wyglądać efektownie, bo rurki, pręty, płaskowniki czy kątowniki oraz siatka stalowa nadają się do wznoszenia lekkich, a stabilnych konstrukcji. Aluminium i stal nierdzewna nie wymagają zabezpieczania przed rdzewieniem, ale elementy ze stali zwykłej i żeliwne trzeba pokryć preparatem zapobiegającym korozji i ewentualnie pomalować.
Słupy podtrzymujące dach altany mogą wspierać się na betonowych stopach fundamentowych lub na betonowych czy murowanych ławach fundamentowych. Jeżeli słupy są murowane, konieczne jest wykonanie izolacji poziomej między słupem a fundamentem. Między słupami drewnianymi a fundamentem powinna pozostać szczelina 2-5 cm. W tym celu w fundamencie mocuje się płaskownik lub kątownik ze stali nierdzewnej i do niego przykręca element drewniany. Zapewnimy w ten sposób przepływ powietrza i uchronimy słupy przed zawilgoceniem. Altana, której dach opiera się na drewnianych słupach, może być umocowana do podłoża za pomocą elementów ze stali nierdzewnej, wbijanych w podłoże. Altanę z podłogą możemy postawić bezpośrednio na ziemi, jeśli budowla od spodu jest doskonale zaimpregnowana, a teren został idealnie wypoziomowany. Jeżeli nie, można podłożyć pod nią „słupki” z płyt betonowych lub bloczki betonowe.
Jak zbudować altanę i wiatę - szczelny dach
Altana ma chronić nas, a wiata samochód, maszyny lub drewno opałowe przed słońcem i deszczem, powinna zatem być odpowiednio przykryta. Konstrukcja dachu ma być przede wszystkim szczelna, ale trzeba też zadbać, aby pasowała do otoczenia: charakteru domu, aranżacji ogrodu i oczywiście okolicznego krajobrazu.
Dach może być kryty deskami, papą, dachówkami ceramicznymi, gontem drewnianym lub bitumicznym, blachodachówką, blachą cynkową lub miedzianą. W krajobrazie rolniczym, na działkach leśnych czy nad wodą dobrze wyglądają też altany kryte modną ostatnio strzechą z trzciny lub słomy.
Jeśli nie zależy nam na ochronie przed deszczem, możemy poprzestać na dachu ażurowym z prętów metalowych lub luźno rozmieszczonych desek. Pnącza, które z czasem pokryją taką konstrukcję, ochronią przed słońcem.
Polecany artykuł:
Gdzie zbudować altanę w ogrodzie?
Wyznaczając lokalizację altany w ogrodzie, pamiętajmy, że powinien rozciągać się z niej interesujący widok na ogród i okolicę. To, co wygląda nieestetycznie, warto zasłonić roślinami ozdobnymi. Jeśli natomiast altanę umieścimy przy granicy z sąsiednią działką, dobrze jest też osłonić ją od tej strony wysoką, zwartą zielenią, która nam zapewni minimum intymności w miejscu wypoczynku, a naszych sąsiadów osłoni przed dymem z grilla. Pamiętajmy również, że do altany powinno być wygodne dojście, zwłaszcza jeśli zamierzamy jadać tu posiłki, bo trzeba będzie przynosić z domu potrawy i napoje albo produkty do grillowania czy pieczenia.
Autor: Andrzej Szandomirski
Duża altana z grillem, miejscem na ognisko i dachem pokrytym gontem
Altana z ogniskiem, grillem, kuchnią ogrodową
Wygodna altana stanie się wyjątkowym miejscem wypoczynku i biesiadowania, jeśli wyposażymy ją w grill, kominek lub kuchnię ogrodową czy też zbudujemy obok niej miejsce na ognisko. Z takiego zakątka można korzystać niemal przez cały rok. Ważne jest jednak, aby zadaszenie osłaniało przed wodą opadową nie tylko stół i siedziska, ale także palenisko. Powstający dym musi znajdować ujście, należy zatem wyprowadzić komin ponad pokrycie dachu. Altana powinna mieć też przynajmniej jedną solidną ścianę, która osłoni wnętrze podczas wiatru i deszczu (koniecznie od strony, z której w danej okolicy najczęściej wieje wiatr).
Polecany artykuł:
