Tuje w ogrodzie - uprawa, sadzenie, cięcie, przegląd popularnych odmian
Autor: Agnieszka Mike-Jeziorska
Thuja occidentalis 'Hoseri' - żywotnik zachodni 'Hoseri'
Jak sadzić tuje i jak je uprawiać, by nie sprawiały problemów? Żywotnik (tuje) to jeden z najpowszechniej spotykanych iglaków w ogrodach. Z reguły tuje uprawia się na żywopłoty. Tuje mają dwie podstawowe zalety – sadzonki są tanie i szybko rosną, tworząc gęstą nieprzepuszczalną ścianę.
Tuje to jedne z najpopularniejszych roślin iglastych sadzonych w ogrodach przydomowych. W uprawie najczęściej spotyka się żywotnik zachodni (Thuja occidentalis). To krzew lub drzewo o smukłym, strzelistym pokroju. Podstawowy gatunek osiąga do 15 m wysokości, u odmian siła wzrostu i docelowa wysokość jest zróżnicowana. Rzadziej w ogrodach spotyka się okazały żywotnik olbrzymi (Thuja plicata) dorastający w Polsce do 35 m (a w naturze nawet do 65 m wysokości). Do niedawna do tui zaliczał się także żywotnik wschodni. Dzisiaj traktuje się ją jako odmienną gałąź cyprysowatych – to biota wschodnia (Platycladus orientalis). Tuje wytwarzają liście w formie szpilek lub łusek. Poszczególne gatunki tui mają dość podobne, niewielkie wymagania, dlatego są chętnie sadzone w ogrodach.
Tuje w ogrodzie - wymagania: stanowisko i podłoże
Tuje, zwłaszcza te wybarwiające się na żółto i niebiesko, powinno się sadzić w miejscach słonecznych. Wtedy barwa ich łusek będzie najbardziej intensywna. Odmiany żywotników „zielone” radzą sobie także w półcieniu. Gleba powinna być przepuszczalna, żyzna, zasobna w składniki pokarmowe. Częstym problemem w uprawie jest sytuacja, gdy posadzimy tuje w miejscach zbyt suchych – to główny powód żółknięcia i brązowienia igieł. Sadzonki tui z gołym korzeniem sadzi się wiosną (kwiecień-maj) lub jesienią (październik-listopad), natomiast tuje z uformowaną bryłą można sadzić przez cały sezon.
Sprawdź też: najładniejsze krzewy ozdobne do ogrodu >>>
Autor: GettyImages
Czy popularne tuje są trujące?
Tuje w ogrodzie - pielęgnacja: podlewanie i nawożenie
Najważniejszym aspektem w uprawie żywotników jest nawadnianie. Tuje wbrew pozorom są wrażliwe na przesuszenie. Jeśli będą uprawiane w rzędzie np. jako żywopłot, warto zainstalować im automatyczny system nawadniania, np. kropelkowego. Zabieg podlewania tui (tym razem już manualnie) należy wykonywać także zimą – w umiarkowanie ciepłe dni, gdy panują dodatnie temperatury. To ograniczy ryzyko wystąpienia suszy fizjologicznej.
Nawożenie tui stosuje się regularnie – kilka razy w sezonie – i w sposób zrównoważony. Wiosną warto podać nawozy azotowe, latem wskazana będzie zmiana na potasowe i fosforowe. Podłoże wokół żywotników warto ściółkować – to ograniczy zachwaszczenie i zmniejszy wyparowywanie wody z gleby. Młode okazy tui zachodnich warto osłaniać przed nadejściem zimy (żywotnik olbrzymi jest w pełni mrozoodporny). Ważnym zabiegiem jest cięcie żywotników. Tuje zwykle przycina się trzykrotnie w sezonie (w terminie marzec-kwiecień, czerwiec i sierpień). Pędy należy wtedy skrócić o około 1/3 długości.
Tuje w ogrodzie - zagrożenia i choroby
Dużym problemem w uprawie tui poza wspomnianym przesuszeniem są silne wiatry. U młodych okazów - zwłaszcza jeśli są to tuje sadzone ma wystawie wschodniej – przyczyniają się do przemarznięć. Ponadto mogą powodować wywracanie krzewów i drzew (żywotniki mają płytki system korzeniowy).
Sprawdź też: szkodniki iglaków >>>
Zagrożeniem w uprawie tui, z którym przychodzi często zmagać się, są także choroby grzybowe. Najgroźniejsza jest fytoftoroza. Choroba początkowo atakuje system korzeniowy, utrudniając pobieranie wody i składników pokarmowych. Na liściach i pędach tui znajdujących się u podstawy pojawiają się wodniste smugi i nekrozy. Z czasem dochodzi do ich żółknięcia i zamierania. Choroba przenosi się na cały żywotnik. Na fytoftorozę nie ma skutecznego środka. Porażone tuje należy wykopać i spalić, a sąsiadujące opryskać silnym fungicydem. Punktowe żółknięcie pędów tui może być spowodowane także „działalnością” czworonogów. Jeśli posiadamy kota lub psa, młode okazy żywotników warto zabezpieczyć specjalną zieloną siatką.
Tuje w ogrodzie - zastosowanie i odmiany
Tuje w ogrodzie zwyczajowo uprawia się na żywopłoty – zarówno formowane i nieformowane. Do najpopularniejszych odmian tui wykorzystywanych na żywopłot należą:
- Tuja 'Smaragd',
- Tuje 'Arubescens',
- Tuja 'Europe Gold'
- Tuje 'Spiralis'.
Na niskie żywopłoty warto wykorzystywać trzy odmiany: tuja 'Hoveyi, tuja 'Sieboldii' i tuja 'Justynka'.
Żywotniki warto wykorzystywać w krzewiastych kompozycjach oraz jako żywe figury geometryczne. Szczególną rolę pełnią tu odmiany tui o pokroju kulistym (tuja 'Golden Globe', 'Little Champion', 'Hoseri') oraz stożkowym (tuja 'Sunkist'. 'Holmstrup'). Warta uwagi jest także odmiana 'Filiformis' o luźnym, „płaczącym” pokroju.
Często tuje wykorzystuje się do tworzenia aranżacji w ogrodach japońskich. Z żywotników olbrzymich duże wrażenie robią odmiany:
- tuja 'Zebrina' – o pędach przebarwiających się na biało,
- tuja 'Whipcord' – o długich, nitkowatych pędach,
- tuja 'Fastigiata' – o zwartym, kolumnowym pokroju.
Tuje w ogrodzie - zastosowanie i odmiany
Tuje w ogrodzie zwyczajowo uprawia się na żywopłoty – zarówno formowane i nieformowane. Do najpopularniejszych odmian tui wykorzystywanych na żywopłot należą:
- Tuja 'Smaragd',
- Tuje 'Arubescens',
- Tuja 'Europe Gold'
- Tuje 'Spiralis'.
Na niskie żywopłoty warto wykorzystywać trzy odmiany: tuja 'Hoveyi, tuja 'Sieboldii' i tuja 'Justynka'.
Żywotniki warto wykorzystywać w krzewiastych kompozycjach oraz jako żywe figury geometryczne. Szczególną rolę pełnią tu odmiany tui o pokroju kulistym (tuja 'Golden Globe', 'Little Champion', 'Hoseri') oraz stożkowym (tuja 'Sunkist'. 'Holmstrup'). Warta uwagi jest także odmiana 'Filiformis' o luźnym, „płaczącym” pokroju.
Często tuje wykorzystuje się do tworzenia aranżacji w ogrodach japońskich. Z żywotników olbrzymich duże wrażenie robią odmiany:
- tuja 'Zebrina' – o pędach przebarwiających się na biało,
- tuja 'Whipcord' – o długich, nitkowatych pędach,
- tuja 'Fastigiata' – o zwartym, kolumnowym pokroju.
