Przywrotnik pospolity to nie tylko roślina ozdobna. Jak uprawiać przywrotnik?
Przywrotnik pospolity, znany także jako lwia łapa, nawrotnik, gęsie łapki i gwiazdosz, uchodził za jedną z najważniejszych roślin w medycynie ludowej. Obecnie jego popularność w domowej apteczce jest mniejsza, jest to jednak gatunek, który warto propagować. Jak uprawiać przywrotnik i korzystać z jego właściwości?
Przywrotnik pospolity (łac. Alchemilla vulgaris) to roślina, którą można w Polsce spotkać na wilgotnych łąkach, pastwiskach, zaroślach i w przydrożnych rowach.
Jak wygląda przywrotnik pospolity?
Przywrotnik pospolity to bylina o zmiennych rozmiarach, osiągająca od 20 do 60 cm wysokości. Wytwarza łodygi płożące, lekko wzniesione, omszone, puste w środku, pokryte okrągłymi 7-9-klapowanymi liści. Często występują na nich kropelki wody – roślina wydziela je przez szparki wodne. To znak charakterystyczny przywrotnika.
Przywrotnik pospolity kwitnie od maja do września. Kwiaty są drobne, żółtozielone, zebrane w luźne wiechy. Owocem jest niełupka. Roślinę na cele lecznicze można zbierać z miejsc dzikich lub własnej uprawy w ogrodzie. Jego kuzyni, np. przywrotnik miękki, przywrotnik czerwonopędowy, przywrotnik ostroklapowy – nie mają właściwości leczniczych.
Jak uprawiać przywrotnik pospolity?
Przywrotnik ma niewielkie wymagania i poradzi sobie na różnych stanowiskach pod warunkiem, że będzie tam wystarczająco wilgotno. Dobrze rośnie zarówno na słońcu jak i w półcieniu. Toleruje różne typy gleb, optymalne są żyzne, próchnicze podłoża. Bylina jest mrozoodporna i nie wymaga okrycia na zimę.
Nasiona przywrotnika wysiewa się wiosną wprost do gruntu. Starsze okazy można rozmnażać przez podział kęp lub ukorzenianie sadzonek zielnych (również w miesiącach wiosennych). Przycięcie rośliny po kwitnieniu pobudza wzrost i wykształcanie kolejnych kwiatów jeszcze w tym samym sezonie wegetacyjnym.
Przywrotnik powinno się podlewać w czasie suszy. Nawożenie przywrotnika wykonuje się sporadycznie – optymalne są nawozy organiczne. Ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym w początkowym okresie uprawy jest odchwaszczanie. Później roślina gęsto rozrasta się i raczej radzi sobie z konkurencją.
Autor: GettyImages
Przywrotnik pospolity
Przywrotnik - zastosowanie w ogrodzie
W ogrodzie przywrotniki można wykorzystać jako wypełniacze rabat w miejscach mniej słonecznych i bardziej wilgotnych. Warto je komponować m.in. z irysami i żurawkami. Nadają się na obwódki, do dekoracji oczek wodnych oraz stawów. Dobrze wpasowują się w krajobraz w ogrodach wiejskich, naturalistycznych i leśnych.
Zbiór, suszenie i przechowywanie ziela przywrotnika
W celach leczniczych wykorzystuje się ziele przywrotnika (nadziemną część w początkowym okresie kwitnienia). W umiarkowanie ciepłe, bezdeszczowe dni roślinę ścina się sekatorem lub nożem kilka centymetrów nad ziemią. Ziele należy układać cienkimi warstwami i suszyć w miejscu ciepłym, przewiewnym, osłoniętym od promieni słonecznych. Temperatura suszenia nie powinna przekraczać 40 st. C. Surowiec należy przechowywać w ciemnym miejscu, w szczelnym opakowaniu (np. papierowych torbach).
Ziele przywrotnika - skład, właściwości, zastosowanie
Ziele przywrotnika zawiera garbniki, fenolokwasy, związki gorzkie, węglowodany, żywice, kwasy organiczne i sole mineralne. Roślina ma balsamiczny zapach i cierpki smak.
Właściwości przywrotnika były znane już w średniowieczu. Przywrotnikowi nadawano nawet cudowne moce. Jego łacińska nazwa pochodzi od arabskiego al-kimija, co oznacza kamień filozoficzny. W medycynie ludowej był poniekąd wszech-lekiem na wiele dolegliwości.
W rzeczywistości ziele przewrotnika ma właściwości ściągające, przeciwzapalne, przeciwbiegunkowe, przeciwbakteryjne i hamujące krwawienia. Uważa się je za cenny lek dla kobiet, gdyż łagodzi bóle miesiączkowe i zmniejsza krwawienie. Ponadto wzmacnia mięsień sercowy, pomaga utrzymać mocz, zwalcza żylaki i hemoroidy, pozytywnie wpływa na układ pokarmowy (przy nadkwasocie, nieżycie żołądka, wzdęciach i biegunce).
Można stosować go także zewnętrznie. Płukanki pomagają w stanach zapalnych jamy ustnej. Wykorzystuje się go pomocniczo (wraz ze świetlikiem łąkowym) na zapalenie spojówek i podrażnioną skórę wokół oczu. Przyśpiesza regenerację skóry – dlatego pomaga w zabliźnianiu ran. Dzięki niemu skóra staje się bardziej elastyczna i odzyskuje naturalny koloryt. Ziele jest polecane na zmarszczki, przebarwienia, znamiona i plamy na skórze. Dobrym sposobem na wykorzystanie kosmetyczne przywrotnika jest przygotowanie kąpieli relaksacyjnych.
Uwaga! Kobiety w ciąży i karmiące matki nie powinny stosować naturalnego leku. Ogólnie przywrotnik ma silne działanie, dlatego korzystanie z jego dobrodziejstw warto wcześniej skonsultować z lekarzem.
