Knieć błotna (Caltha palustris) - gdzie w ogrodzie posadzić kaczeńce i jak je pielęgnować?
Knieć błotna, czyli popularny kaczeniec albo kaczyniec (Caltha palustris) jest byliną z rodziny jaskrowatych, związaną ze środowiskiem wodnym i bagiennym. Czy można mieć kaczeńce w ogrodzie? Gdzie najlepiej je posadzić i jak pielęgnować?
Knieć błotna (kaczeniec, kaczyniec, łac. Caltha palustris) to bylina, która w naturze występuje na całej półkuli północnej: w Europie, Azji i Ameryce Północnej. Rośnie na podmokłych łąkach, bagnach i w strefie przybrzeżnej cieków i wód stojących. Najlepiej rośnie w miejscach słonecznych, podmokłych lub okresowo zalewanych. Podczas suszy, gdy nadziemna część zamiera, roślina może przetrwać w postaci kłączy. Knieć błotna jest tolerancyjna co do podłoża, ale preferuje gleby żyzne, lekko kwaśne, torfowe, próchniczno-ilaste lub gliniaste. Jest w pełni mrozoodporna.
Spis treści
- Knieć błotna - jak wygląda?
- Dlaczego coraz trudniej spotkać kaczeńce?
- Knieć błotna - gdzie posadzić w ogrodzie?
- Odmiany knieci błotnej do ogrodów
Knieć błotna - jak wygląda?
Częścią podziemną knieci błotnej jest duże, bulwiaste kłącze z wieloma mięsistymi, ale słabo rozgałęzionymi korzeniami. Na kłączu tym jesienią powstają pąki, z których wczesną wiosną wyrastają dość grube, często pokładające się pędy. Łodygi są puste w środku, dzięki czemu gdy poziom wody jest wysoki, unoszą się na powierzchni.
Liście kaczeńca mają średnicę 5-10 cm, są sztywne, lśniące, okrągłe lub nerkowate, brzegiem karbowane. Można wyróżnić dwa typy liści:
- dolne większe, wyrastające z kłączy (tzw. odziomkowe),
- górne – mniejsze, siedzące, otaczające łodygę (łodygowe). Knieć błotna osiąga 15-50 cm wysokości i rozrasta się w dość duże kępy o średnicy do 50 cm.
Żółte kwiaty knieci o zaokrąglonych płatkach i licznych pręcikach pojawiają się od kwietnia do końca maja (zdarza się, ze nawet do początku czerwca). Wprawdzie pojedyncze przekwitają po kilku dniach, ale roślina wygląda efektownie nawet przez kilka tygodni, bo kwiaty rozwijają się stopniowo. Są miododajne, więc stają się wartościowym pożytkiem dla pszczół i innych owadów.
Rośliny miododajne do ogrodu: uprawa i zastosowanie roślin, które lubią pszczoły >>>
Autor: GettyImages
Łodygi kaczeńca są puste w środku, dzięki czemu gdy poziom wody jest wysoki, unoszą się na powierzchni
Świeże ziele knieci błotnej zawiera anemoninę, która sprawia, że knieć jest toksyczna (zwłaszcza w okresie kwitnienia i owocowania). Pasące się na łąkach bydło unika zjadania knieci, natomiast podczas suszenia szkodliwe związki ulegają rozkładowi i siano staje się paszą bezpieczną.
Dlaczego coraz trudniej spotkać kaczeńce?
Problemy wynikające z braku opadów, osuszania terenów i dewastacji środowiska sprawiły, że coraz trudniej zobaczyć ten fantastyczny widok: żółte łany kaczeńców na tle świeżej zieleni traw. Kaczeńce były kiedyś symbolem wiosny, teraz nie występują już tak pospolicie, aby je oglądać, trzeba wybrać się w rejony, gdzie przyroda jest jeszcze stosunkowo dzika. Na szczęście nie całkiem sprawdziły się obawy przyrodników, którzy już czterdzieści lat temu alarmowali, że ten cenny gatunek ulegnie zagładzie.
Knieć błotna - gdzie posadzić w ogrodzie?
Aby cieszyć się wiosną tymi uroczymi roślinami, warto znaleźć dla nich miejsce w ogrodzie. Sprawdzą się w przybrzeżnych strefach stawów i oczek wodnych. Tam, gdzie nie ma zróżnicowanych stref o różnej głębokości, można posadzić sadzonki w donicach i umieścić w oczku wodnym tak, by rośliny znalazły się nie głębiej niż 5 cm poniżej lustra wody.
Kaczeńce doskonale nadają się też do kompozycji w ogrodach deszczowych, a nawet mogą dodawać urody biologicznym oczyszczalniom ścieków, tak zwanym fitoreaktorom, bo wraz z trzcinami, tatarakiem, pałką wodną i strzałką japońską skutecznie usuwają zanieczyszczenia ze ścieków.
Odmiany knieci błotnej do ogrodów
Do nasadzeń w kompozycjach ogrodowych warto sięgnąć po odmiany knieci błotnej. Po pierwsze mają efektowne kwiaty. Po drugie sprawdzą się w mniejszych kompozycjach wymagających pewnej dyscypliny, bo nie rozrastają się tak bujnie jak gatunek.
W sprzedaży oferowane są atrakcyjne odmiany, takie jak:
- Knieć błotna 'Plena' - ma kwiaty pełne, półkuliste, o średnicy do 5 cm,
- Knieć błotna 'Multiplex' - mylona z odmianą ‘Plena’,
- Knieć błotna 'Flore Pleno' - kwiaty żółte, pełne,
- Knieć błotna ‘Semiplena’ - kwiaty żółte, podwójne,
- Knieć błotna 'Alba' - kwiaty o białych płatkach i żółtym środku,
- Knieć błotna ‘Auenwald' – kwiaty żółte o 5-7 wydłużonych płatkach, osiąga ok. 50 cm wysokości, kwitnie od kwietnia do czerwca i powtarza kwitnienie jesienią.
Rośliny do oczka wodnego - czym obsadzić ogrodowe oczko wodne >>>
Najlepsze rośliny do posadzenia przy ogrodowym strumieniu >>>
W tkankach knieci błotnej znajdują się substancje o właściwościach leczniczych. W medycynie ludowej knieć błotna była stosowana do leczenia chorób skóry, brodawek, wysypki, trudno gojących się ran, kaszlu, przy dolegliwościach wątroby, oraz w niewydolności krążenia (obrzęki). Surowcem zielarskim jest ziele knieci błotnej (Herba Calthae palustris), zbierane w okresie kwitnienia i suszone w temperaturze pokojowej. Nie należy jednak wykorzystywać knieci na własną rękę, ale ewentualne leczenie powierzyć specjalistom, znającym tajniki zielarstwa.
