Jak odróżnić kanię od muchomora? Sprawdź, aby uniknąć pomyłek!
Kania (czubajka kania) to grzyb jadalny, który przez wiele osób uważany jest za przysmak. Niestety, kania często bywa mylona z grzybami trującymi, w tym z muchomorem sromotnikowym. Sprawdź, jak wygląda kania i jak ją odróżnić od trujących grzybów?
Autor: GettyImages
Kapelusz kani ma kształt parasola o średnicy 10–30 cm z garbkiem na środku
Spis treści
- Jak wygląda grzyb kania?
- Galeria zdjęć: Czubajka kania
- Muchomory to grzyby trujące podobne do kani
- Grzyby trujące podobne do kani: czubajki, czubajeczka, sinoblaszek
- Co można zrobić z grzybów kania
Jesień to czas grzybobrania, dlatego kiedy tylko pogoda jest sprzyjająca, wielu z nas chętnie wybiera się do lasu w poszukiwaniu grzybów. Największym uznaniem cieszą się borowiki szlachetne (prawdziwki), podgrzybki, koźlarze, maślaki i kurki, ale nie mniej amatorów mają też okazałe kanie, których smak i zapach nie ma sobie równych.
Jak wygląda grzyb kania?
Czubajka kania, bo taka jest pełna nazwa kani, to duży, blaszkowy grzyb z rodziny pieczarkowatych. Dorosłe osobniki mogą dorastać do 20-30 cm wysokości i rozwijać okazałe kapelusze, których średnica dochodzi nawet do 30 cm.
Kapelusze kani osadzone są na smukłym, prostym, sztywnym, prążkowanym, pustym wewnątrz trzonie z bulwiastą podstawą i okazałym, białym, luźnym pierścieniem, ulokowanym pod kapeluszem.
Owocniki w zależności od stopnia rozwoju różnią się wyglądem. U młodych osobników są jajowate, zamknięte, brunatne i słabo łuskowate, w miarę rozwoju jaśnieją i przybierają stożkowy kształt, a po dojrzeniu stają się płaskie, parasolowate, rozpostarte i postrzępione wzdłuż brzegów. Górna część ich kapelusza jest kremowa, pokryta licznymi, brązowymi strzępkami i ma charakterystyczny, brązowy garbek po środku. Na spodzie widoczne są natomiast kremowobiałe, liczne, szerokie, luźne (nie dochodzą do trzonu), gęsto ułożone blaszki. Miąższ kani jest biały i nie zmienia barwy pod naciskiem lub po uszkodzeniu.
Przeczytaj też: Huba - grzyb na drzewie. Jak rozpoznać hubę? Czy huba jest jadalna?
Galeria zdjęć: Czubajka kania
Autor: GettyImages
Kapelusz kani ma kształt parasola o średnicy 10–30 cm z garbkiem na środku
Muchomory to grzyby trujące podobne do kani
Czubajka kania owocuje zwykle od lipca do końca października i najczęściej pojawia się na leśnych polanach, obrzeżach lasów, zrębach, łąkach i pastwiskach. Jest pospolita, ale na ogół występuje pojedynczo lub po kilka w małych grupach. Jej amatorzy mogą być jednak w niebezpieczeństwie, gdyż czubajka kania ma kilku trujących kuzynów, z którymi można ją pomylić, dlatego warto wiedzieć, do jakich grzybów kania jest podobna i czym się od nich różni.
- Na czele najgroźniejszych grzybów podobnych do kani jest śmiertelnie trujący muchomor zielonawy, powszechnie znany jako muchomor sromotnikowy. Ma on zbliżony kształt i rozmiar jak kania, ale w przeciwieństwie do niej, jego kapelusz jest zielonkawy, zwykle gładki (bez łatek) i pozbawiony garbka. Trzon jest biały i nie ma zygzakowatego wzoru, charakterystycznego dla kani. Bardzo ważną cechą rozpoznawczą jest kołnierz znajdujący się na trzonie, który u muchomora jest falbaniasty i nieruchomy, a u kani kryzowany i ruchomy (łatwo daje się przesuwać). Kolejna ważna cecha dotyczy podstawy grzyba, która u obu gatunków jest bulwiasta, ale u muchomora otoczona jest pochewką, której u kani nie znajdziemy.
- Podobnymi cechami kania różni się też od muchomora jadowitego, który ma biały kapelusz (czasami z cętkami), biały, gładki trzon, nieruchomy kołnierz i pochewkę na bulwiastej podstawie trzonu.
- Z kolei od podobnego muchomora plamistego, kania odróżnia się kolorem łatek na kapeluszu (u muchomora białe, u kani brązowe), trzonem (cieńszym u kani, grubszym u muchomora) i kołnierzem (ruchomym u kani i nieruchomym, z czasem zanikającym, u muchomora).
Przeczytaj też: Te gatunki grzybów są najbardziej trujące!
Grzyby trujące podobne do kani: czubajki, czubajeczka, sinoblaszek
Czubajkę kanię można też pomylić z mniej groźnymi, ale niesmacznymi lub trującymi grzybami jak np.:
- czubajka czerwieniejąca (czubajnik – uznany za grzyb jadalny, ale niesmaczny), która jest łudząco podobna do kani i nawet ma ruchomy pierścień, ale nie ma pręgowanego wzoru na trzonie, ma słaby zapach i bardziej ostające łuski na kapeluszu, a jej biały miąższ po uszkodzeniu czerwienieje,
- czubajka gwiaździsta - grzyb jadalny, ale mniej wartościowy od kani; jest mniejsza od kani i ma mniej łatek na kapeluszu,
- grzyby z rodzaju czubajeczka, wśród których jest kilka gatunków podobnych do kani, ale trujących lub silnie trujących (zwykle są mniejsze od kani),
- a także sinoblaszek trujący - grzyb silnie trujący, bardzo podobny do kani, od której różni się zielonkawym zabarwieniem blaszek (jedynie u dorosłych osobników). Na szczęście w naszym kraju spotykany rzadko lub wcale.
Wszystkie cechy, pozwalające odróżnić czubajkę kanię od innych grzybów widoczne są głównie u dorosłych egzemplarzy. Dlatego najbezpieczniej zbierać grzyby duże i dojrzałe (młode łatwiej jest ze sobą pomylić). Jeśli nie mamy pewności, czy napotkany grzyb to właśnie czubajka kania, lepiej pozostawmy go w spokoju, gdyż nie warto ryzykować dla niego życia ani zdrowia.
Co można zrobić z grzybów kania
Jeśli jednak upewniliśmy się, że mamy do czynienia z kanią, możemy wykorzystać ten pyszny grzyb na różne sposoby.
- Schabowy z kani
Najbardziej popularną metodą jego przyrządzania jest smażenie kapelusza w panierce, czyli tzw. kania a'la schabowy. W tym celu pozbawia się grzyb łykowatego trzonu, moczy kapelusz w mleku, a po odsączeniu doprawia solą i pierzem, moczy w jajku, obtacza w bułce tartej i smaży na gorącym oleju lub maśle klarowanym (kanie można też smażyć w cieście naleśnikowym).
- Marynowane kanie
Smażone kapelusze można też marynować w zalewie octowej.
- Zupa z kani
Popularna jest również zupa z kani a′la flaczki. Przyrządza się ją z pokrojonych w paski kapeluszy i przyprawia podobnie jak flaki wołowe.
- Kanie suszone
Kanie można też suszyć (bez tronów). Wprawdzie po wysuszeniu kapelusze stają się kruche i delikatne, ale można zetrzeć je na proszek i dodawać jako aromatyczną przyprawę do zup, omletów czy jajecznicy.
Przeczytaj też:
