Dziwaczek jalapa - kwiat, który zmienia kolory i świeci w ciemności. Poznaj przedziwnego dziwaczka!
Mało które rośliny ozdobne są tak osobliwe, jak pochodzący z Meksyku kwiat dziwaczek jalapa. Wyróżnia się niejednorodnym kwitnieniem. Nawet na jednym okazie mogą wystąpić kwiaty o różnej barwie, a pojedynczy kwiat może zmienić kolor wraz z rozwojem. Dziwaczek ma dodatkowo niezwykłe właściwości fluoroscencyjne, stąd nazywany jest świecącym kwiatem. Jak uprawiać dziwaczka w ogrodzie i na balkonie?
Spis treści
- Dziwaczek jalapa - czym się wyróżnia?
- Jak uprawiać dziwaczka?
- Jak dbać o dziwaczka? Jakie ma wymagania?
- Zastosowanie dziwaczka w ogrodzie
Dziwaczek jalapa (łac. Mirabilis jalapa), nazywany także dziwaczkiem peruwiańskim, pochodzi nie z Peru, ale z Meksyku. Jest wybitnie ciepłolubny, dlatego w naszym klimacie uprawia się go zazwyczaj jako roślinę jednoroczną (w cyklu sezonowym), rzadziej dwuletnią lub wieloletnią. Jakie są największe walory dziwaczka?
Dziwaczek jalapa - czym się wyróżnia?
Dziwaczek jalapa ma nieco krzewiasty, szeroki pokrój i osiąga 70-80 cm wysokości. Tworzy silnie rozgałęzione pędy, pokryte jasnozielonymi, szerokolancetowatymi liśćmi. Kwitnie od połowy lipca do końca sierpnia. Pięciopłatkowe kwiaty zebrane w baldachogrona mają różnorodną barwę – są białe, żółte, różowe, czerwone i fioletowe. Kwiaty często są dwubarwne z wyraźnie rozdzielonymi lub pstrokatymi kolorami. Zdarza się, że na jednej roślinie pojawiają się kwiaty w różnych barwach.
Pojedynczy kwiat otwiera się po południu i przekwita nad ranem. Najczęściej odbywa się to około godz. 16.00 (stąd angielska potoczna nazwa - the four o'clock flower). Wraz z rozwojem kwiat może zmienić swoją barwę, nie lubi bezpośredniego słońca, jest zapylany przez motyle nocne, wydziela intensywny, słodki zapach. Kwiaty dziwaczka są bardzo dobrze widoczne w godzinach wieczornych. Nazwa „świecący kwiat” została jednak nadana na wyrost. Dziwaczki będą świeciły nocą, ale dopiero poddane silnemu promieniowaniu UV. Kwitnienie dziwaczka jest obfite. Owocem jest czarny orzeszek otoczony okrywą kwiatową.
Jak uprawiać dziwaczka?
Dziwaczek lubi miejsca częściowo zacienione, w takich warunkach prawidłowo rozwija się a kwiaty są najlepiej wyeksponowane. Poradzi sobie także w cieniu. Miejsce powinno być ciepłe i zaciszne. Jest wybitnie ciepłolubny – ginie już przy przymrozkach. Preferuje żyzne, próchnicze, umiarkowanie wilgotne gleby o odczynie zbliżonym do obojętnego.
Nasiona dziwaczka zaleca się wysiewać wczesną wiosną do pojemników umieszczonych w szklarni, inspekcie lub pomieszczeniu. Na zewnątrz można je wysadzać (lub ustawiać pojemniki) w drugiej połowie maja, gdy minie ryzyko przymrozków. Średnia rozstawa sadzenia wynosi 50 cm (można nawet sadzić rzadziej). Roślina ma tendencję do rozrastania się wszerz. Dziwaczki warto umieszczać pojedynczo w pojemnikach, ewentualnie po dwa egzemplarze w długich i pojemnych skrzyniach.
Jak dbać o dziwaczka? Jakie ma wymagania?
- Podlewanie dziwaczka. Ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest podlewanie. Należy wykonywać je regularnie latem, w uprawie pojemnikowej nawet codziennie.
- Nawożenie dziwaczka. Od późnej wiosny do lata zaleca się stosować nawozy wieloskładnikowe, co 2-3 tygodnie. Ważne makroelementy dla gatunku to fosfor i potas. Dobrym sposobem nawożenia jest zastosowanie nawozów organicznych (obornik, kompost) i wymieszanie ich z podłożem jeszcze przed sadzeniem.
- Ściółkowanie dziwaczka. Podłoże wokół roślin zaleca się ściółkować. Zabieg ograniczy zachwaszczenie i wyparowywanie wody z gleby.
- Odchwaszczanie dziwaczka. Młode dziwaczki są wrażliwe na zachwaszczenie, szybko rosnące gatunki mogą je zagłuszyć.
- Rozmnażanie dziwaczka. Rozmnażanie jest łatwe, można je praktykować przez samodzielny zbiór nasion.
Rośliny są dość odporne na choroby i szkodniki. Należy unikać zalewania i nadmiaru wody, wtedy mogą pojawić się chorobotwórcze patogeny grzybowe. Profilaktycznie można stosować gnojówki z roślin, ważniejsze jednak jest zapewnienie dobrych warunków i odpowiednia pielęgnacja.
Dziwaczka można zimować i traktować jako bylinę. W takim wypadku przed nadejściem mrozów karpy wykopuje się, wstawia do pojemników z suchym piaskiem i przechowuje w chłodnym miejscu aż do wiosny.
Zastosowanie dziwaczka w ogrodzie
Dziwaczki często uprawia się w zacienionych rabatach, w pobliżu drzew i krzewów. Dobrze dekorują elementy małej architektury – od ławek i romantycznych zakątków po ściany altan i pawilonów. Są chętnie uprawiane na balkonach i tarasach, najczęściej w pojemnikach wolnostojących. Ze względu na intensywny zapach szczególnie odczuwalny w godzinach wieczornych warto sadzić dziwaczki przy oknach.
Dobrze komponują się w wieloma bylinami – serduszkami, tawułkami, języczkami i świecznicami. Są na tyle zróżnicowane, że swobodnie można uprawiać je również w grupach po kilkanaście egzemplarzy w obrębie gatunku. Pojedynczo nie prezentują się dobrze. Dziwaczek jalapa pasuje do ogrodów różnego typu, szczególnie ogrodów urządzonych w stylu angielskim i wiejskim. Czasem wykorzystuje się je na kwiat cięty.
Przeczytaj też:
Ogród w pojemnikach: jakie rośliny sadzić w donicach na balkonie i tarasie >>>
Wysokie byliny do ogrodu - gatunki, uprawa, zastosowanie >>>
Pomysł na rabatę w stylu angielskim - jak stworzyć naturalistyczny zakątek w ogrodzie>>>
