Spis treści
- Czym różnią się chryzantemy?
- Chryzantemy - wymagania uprawowe
- Jak uprawiać i pielęgnować chryzantemy?
- Zimowanie chryzantem
- Odmiany chryzantem zimujące w gruncie
Chryzantemy to duża grupa roślin wieloletnich z rodziny astrowatych (Asteraceae), obejmująca kilkadziesiąt gatunków i niezliczoną liczbę odmian.
Czym różnią się chryzantemy?
Poszczególne odmiany chryzantem różnią się m.in. rozmiarem (zwykle 30-100 cm wysokości), barwą i wielkością kwiatów. Kwiatostany mogą być pojedyncze, półpełne, pełne, kuliste, półkuliste, parasolowate, anemonowe, pomponowe, igiełkowe. Zróżnicowana jest także ich barwa: od białej, przez różne odcienie żółtej, pomarańczowej i różowej, do czerwonej.
Największe znaczenie jako dekoracja ogrodów, nagrobków i wnętrz (jako kwiat cięty) ma chryzantema wielkokwiatowa (Chrysanthemum grandiflorum). Odmiany niskie wykorzystuje się na obwódki, wysokie na rabaty. Na cmentarzach najcenniejsze (szczególnie w chłodniejszych rejonach Polski) są odmiany chryzantem drobnokwiatowe. Są trwalsze, gdyż charakteryzuje je większa odporność na mróz.
Przeczytaj też:
Chryzantemy - wymagania uprawowe
Chryzantemy to rośliny stosunkowo łatwe w uprawie, o ile zapewni im się odpowiednie warunki. Najlepiej rosną na stanowiskach słonecznych, ciepłych, osłoniętych od wiatru, w żyznym, przepuszczalnym podłożu o odczynie zasadowym. W takich warunkach zachodzi największe prawdopodobieństwo, że rośliny przetrwają zimę. Na mrozoodporność wpływa także typ podłoża – powinno być żyzne, wapienne, ale jednocześnie przepuszczalne. Należy unikać sadzenie chryzantem w glebach kwaśnych i podmokłych.
Sprawdź też: jesienne prace w ogrodzie.
Jak uprawiać i pielęgnować chryzantemy?
Chryzantemy można sadzić do gruntu od maja do początku jesieni. Przez cały okres uprawy należy zadbać o nawadnianie. W czasie uprawy należy uważać, aby nie zalewać korzeni - zbyt obfite podlewanie może prowadzić do ich gnicia i wystąpienia chorób grzybowych. Chryzantemy negatywnie reagują także na przesuszenie (wytwarzają płytki system korzeniowy) – kwiaty wtedy szybko więdną. Dobrym sposobem na ograniczenie konieczności częstego podlewania jest instalacja systemu nawadniania w ogrodzie lub zastosowanie hydrożeli w uprawie pojemnikowej (w domu lub na cmentarzu). W pierwszej fazie po posadzeniu istotne jest także pielenie – szybko rosnące chwasty mogą zagłuszyć młode chryzantemy.
Chryzantemy uprawiane w gruncie można nawozić. Wiosną warto stosować nawozy azotowe, latem potasowo-fosforowe. Nawożenie chryzantem uprawianych w pojemnikach nie ma większego sensu, zwłaszcza gdy kupuje się egzemplarze już kwitnące. W takim wypadku okres kwitnienia można nieco przedłużyć usuwając przekwitłe kwiatostany. Trzeba robić to ostrożnie, aby uniknąć uszkodzenia rozwijających się pąków.
Zimowanie chryzantem
Przed nadejściem zimy chryzantemy zaleca się okrywać igliwiem, liśćmi lub innym materiałem organicznym. Odmiany drobnokwiatowe są bardziej odporne na niską temperaturę od odmian o większych kwiatach. Przez cały sezon wegetacyjny chryzantemy należy chronić przed chorobami grzybowymi, np. rdzą. Dobrym sposobem jest opryskiwania ekologicznymi preparatami domowej roboty (gnojówkami z pokrzywy, mniszka, skrzypu, itp.).
Chryzantemy uprawiane w pojemnikach (np. na balkonie lub tarasie) z powodzeniem można przezimować. Jeszcze przed nadejściem mrozów powinno się je przenieść do chłodnego, ale jasnego pomieszczenia. Pędy należy przyciąć przy ziemi. Ogranicza się przy tym podlewanie – nie więcej niż kilka zabiegów na kwartał.Z chryzantem można tworzyć jesienne, barwne rabaty. W Polsce najczęściej chryzantemy są wykorzystywane do dekoracji nagrobków. Nadają się także na kwiat cięty.
Przeczytaj też:
Odmiany chryzantem zimujące w gruncie
Chryzantemy z reguły traktuje się jako rośliny okolicznościowe - uprawiane w pojemnikach nie mają szans przetrwać mrozów. Nawet w ogrodzie większość gatunków będzie problematyczna – samo stosowanie osłon może nie wystarczyć.
Z odmian chryzantem zimujących w gruncie warto zwrócić uwagę na:
- chryzantema 'Solar' - odmiana chryzantem drobnokwiatowa o wys. 40 cm, kwitnąca na żółto
- chryzantema 'Monaco' - odmiana chryzantem drobnokwiatowa niska o wys. 30 cm, kwitnie na czerwono
- chryzantema 'Carmen' - odmiana chryzantem drobnokwiatowa kwitnąca na czerwono, ale osiągająca większe rozmiary (ok. 50 cm)
- chryzantema 'Raja' - odmiana chryzantem drobnokwiatowa, kwitnie na pomarańczowo, osiąga ok. 40 cm wysokości
- chryzantema 'Madonna' - odmiana chryzantem wielkokwiatowa, osiągająca do 1 m wysokości, kwitnie na biało
- chryzantema 'Madam' - odmiana chryzantem wielkokwiatowa, kwitnie na żółto, dorastająca do 80 cm wysokości
Poznaj też inne jesienne kwiaty:
- Rozchodnik okazały - bylina na skalniaki i rabaty
- Wrzosy w ogrodzie – uprawa
- Marcinki - najpiękniejsze kwiaty w jesiennym ogrodzie
Galeria zdjęć: Jesienne kwiaty na balkon
