ZIEMIA OGRODOWA - co zrobić, by mieć urodzajną glebę w ogrodzie
Ziemia ogrodowa dobrej jakości gwarantuje prawidłowy wzrost roślin. Jeżeli przed posadzeniem roślin zatroszczysz się o przygotowanie urodzajnej gleby w ogrodzie, przez kilka kolejnych sezonów będziesz mógł jedynie uzupełniać wykorzystane przez rośliny składniki pokarmowe. Zobacz, jak poprawić glebę piaszczystą i gliniastą, a także jak pomóc ziemi po zakończonej budowie.
Rośliny najlepiej rosną w glebie o strukturze gruzełkowatej, której elementy powiązane są w grudki (lepiszczem jest między innymi próchnica). Dzięki takiej budowie gleba jest dobrze natleniona, zatrzymuje też dostateczną ilość wody. Taką strukturę mają między innymi żyzne czarnoziemy. Niestety, ziemia ogrodowa zwykle odbiega od ideału.
Nawozy organiczne poprawią jakość ziemi ogrodowej
Jakość ziemi ogrodowej poprawiają nawozy organiczne, ponieważ mają dużo próchnicy. Polepszają strukturę podłoża i dostarczają minerałów łatwo przyswajalnych przez rośliny.
Doskonały jest kompost. Rozkłada się go wiosną lub jesienią (5 kg/m2), ale można robić to częściej, na przykład co miesiąc, bo nie grozi przenawożeniem.
Bardzo wartościowy jest też obornik. Najlepiej używać dobrze przekompostowanego, który nie zaszkodzi roślinom, w takiej postaci nie ma też nieprzyjemnego zapachu. Rozrzucamy go na rabatach jesienią lub wczesną wiosną (4 kg/m2) i przekopujemy. Świeży obornik można stosować tylko jesienią, ponieważ wysokie stężenie związków mineralnych może uszkodzić korzenie.
Glebę możemy także wzbogacić torfem. Poprawia jej strukturę, ale ponieważ ma mało składników mineralnych, nie dostarcza roślinom substancji odżywczych. Używając torfu, należy więc dodać nawozów mineralnych, najlepiej uniwersalnych wieloskładnikowych, na przykład Azofoski, Polifoski, Florovitu, Fruktusu. Godne polecenia są nawozy specjalistyczne przeznaczone dla określonej grupy roślin (trawników, roślin iglastych, różaneczników itp.). Stosujemy je zazwyczaj wiosną lub wiosną i latem, zgodnie z instrukcją na opakowaniu.
Nadmiar nawozów mineralnych jest znacznie groźniejszy niż niedobór składników pokarmowych – może się nawet skończyć śmiercią rośliny.
Jak poprawić glebę piaszczystą?
Sporo kłopotu może sprawić gleba piaszczysta zaliczana do lekkich. Jest sypka, co prawda dobrze napowietrzona (co sprzyja wzrostowi korzeni), ale mało urodzajna. Woda szybko spływa do głębszych warstw, wypłukując składniki pokarmowe, które stają się niedostępne dla roślin.
Gleba ta łatwo wysycha i zamienia się w pył. Jej zaletą jest to, że szybko się nagrzewa, dobrze więc czują się w niej rośliny ogrodowe pochodzące z cieplejszych stref klimatycznych. Taka ziemia jest łatwa w uprawie, bo jej przekopywanie wymaga mniej wysiłku.
Poprawa gleby piaszczystej polega na zwiększeniu jej chłonności, czyli zdolności gromadzenia wody i substancji odżywczych. Należy ją wzbogacić w próchnicę – najlepiej kompost lub obornik – co poprawi jej plastyczność i zasili ją w składniki pokarmowe. Warto też dodać mieloną glinę. Rozkłada się ją warstwą około 5 cm na powierzchni ziemi i miesza na głębokość szpadla. Można też najpierw wymieszać glinę z nawozem organicznym (kompost, obornik) i potem dodać do gleby w ogrodzie.
Jak poprawić glebę gliniastą?
Gleba gliniasta składa się głównie z cząsteczek najdrobniejszych. Zatrzymuje dużo wody, ale ma mało powietrza. W takich warunkach korzenie wielu roślin gniją. Pod wpływem wilgoci glina lepi się i maże, a wyschnięta – zbija w twardą skorupę i pęka (łatwo o uszkodzenie korzeni). Wiosną ziemia bardzo wolno się nagrzewa, co opóźnia rozwój roślin.
Korzystne jest to, że dostarczone substancje odżywcze zostają związane przez cząstki gleby i nie są wymywane w głąb podłoża, dzięki czemu mogą być pobierane przez korzenie roślin.
Gleba gliniasta wymaga rozluźnienia struktury. W tym celu trzeba dodać do niej gruboziarnistego piasku lub drobnego żwiru oraz kompostu, przekompostowanego obornika lub torfu. Najlepiej wymieszać część mineralną z organiczną w proporcjach 1:2 i rozłożyć warstwą grubości 10 cm, a następnie jak najstaranniej wymieszać z podłożem na głębokość co najmniej 20 cm.
Co robić w przypadku zbyt kwaśnej ziemi ogrodowej?
Większość roślin najlepiej rośnie w glebie o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym oznaczanym jako pH 6,0-7,0.
W zbyt kwaśnej ziemi powstają związki chemiczne niedostępne dla roślin, a pożyteczne mikroorganizmy giną. Jest wprawdzie grupa roślin, które potrzebują podłoża kwaśnego (pH 4,5-5,5), ale dla nich można tworzyć oddzielne rabaty. Do określenia kwasowości gleby wystarczy kwasomierz polowy lub elektroniczny (do kupienia w sklepach ogrodniczych). Można też oddać próbki ziemi do analizy w stacji chemiczno-rolniczej.
Jeżeli się okaże, że gleba jest zbyt kwaśna, należy wczesną wiosną lub jesienią rozsiać nawóz wapniowy, na przykład kredę mieloną lub dolomit, i wymieszać go z wierzchnią warstwą podłoża.
Jak poprawić jakoziemię po zakończonej budowie?
Zostawić w ostrej skibie. Glebę – szczególnie zwięzłą gliniastą, a także podłoże ubite (na przykład w trakcie budowy domu) – warto jesienią po zaoraniu czy przekopaniu pozostawić w ostrej skibie, czyli w dużych bryłach, nierozgrabioną. Zimą będzie zamarzać i rozmarzać, dzięki czemu poprawi się jej struktura – grudy rozpadną się i ziemia stanie się bardziej pulchna i lepiej napowietrzona.
Obsiać roślinami. Nawet żyzna ziemia długo leżąca odłogiem jałowieje, dlatego warto ją obsiać roślinami na zielony nawóz – także próchniczną glebę zdjętą z budowy i zgromadzoną na pryzmach. Pozwoli to zachować w niej życie biologiczne i wzbogaci ją w wiele potrzebnych substancji odżywczych. Jeśli nie zadbamy w ten sposób o zgromadzoną ziemię, bezpośrednio przed rozłożeniem jej na rabatach warto dodać do niej ziemi kompostowej i dobrze wymieszać.
Nawieźć. Oprócz nawozów organicznych można zastosować mineralne. Ich zalecana dawka podawana jest w przedziale od-do. Najniższą stosuje się na glebach piaszczystych, bo słabo wiążą substancje chemiczne, które są szybko wymywane w głąb ziemi (lepiej zatem rozsypywać je dwukrotnie: wiosną i latem). Najwyższa dawka przeznaczona jest do gleb gliniastych, które zatrzymują związki mineralne tak, że rośliny przez dłuższy czas mogą z nich korzystać
Nawóz zielony: kiedy zastosować
Przed przystąpieniem do zakładania ogrodu wszystkie gleby warto obsiać zielonym nawozem, czyli szybko rosnącymi roślinami jednorocznymi. Jeżeli zostaną one wysiane wczesną wiosną, już latem w miejscu, gdzie rosły, będzie można zakładać ogród.
Rośliny na nawóz zielony tuż przed kwitnieniem ścina się i przekopuje z wierzchnią warstwą gleby, tak aby do rozkładającej się masy docierało powietrze (sprzyja to powstawaniu próchnicy). Ważną rolę odgrywają też korzenie roślin – wrastając głęboko w podłoże, rozluźniają gleby ciężkie, a wiążą piaszczyste, poza tym wydobywają z głębszych warstw przeniesione wraz z wodą substancje odżywcze. Rozkładając się, dostarczają próchnicy.
- Na gleby ciężkie nadają się: facelia,lucerna, łubin niebieski, peluszka, nostrzyk biały, bobik.
- Na gleby lekkie lepsze są: gorczyca, łubin żółty, owies, seradela, wyka siewna.
