Przycinanie krzewów ozdobnych liściastych na wiosnę. Jak i kiedy przycinać krzewy ozdobne?
Wiosenne cięcie krzewów ozdobnych to jedna z ważniejszych prac pielęgnacyjnych. Poprawia kondycję roślin, sprawia, że mają ładniejszy kształt, intensywniej kwitną. Warto poznać rodzaje wiosennego cięcia i dowiedzieć się, jak to zrobić prawidłowo.
Krzewy ozdobne to rośliny prawie bezobsługowe, jednak raz w roku trzeba im poświęcić trochę czasu i przyciąć ich korony. To ważny zabieg, od którego zależą wygląd i kondycja roślin.
Podczas przycinania nie tylko regulujemy wielkość krzewu i poprawiamy jego proporcje, ale też sprawiamy, że będzie zdrowszy, bardziej gęsty i obficiej zakwitnie. Krzewy o kolorowym ulistnieniu będą ładniejsze, bo liście wyrastające na młodych gałązkach u niektórych odmian są lepiej wybarwione. Nie wszystkie krzewy ozdobne tniemy tak samo. Jedne powinniśmy formować co roku, inne wystarczy raz na kilka lat. Są też gatunki, których się nie przycina (na przykład magnolie), a jedynie wiosną usuwa przemrożone lub chore gałęzie.
Spis treści
- Kiedy przycinać krzewy na wiosnę?
- Jak przycinać krzewy ozdobne wiosną?
- Wiosenne cięcie krzewów ozdobnych - rodzaje cięcia
- Wiosenne cięcie sanitarne krzewów
- Wiosenne cięcie formujące krzewów - jakie krzewy przycinamy na wiosnę
- Wiosenne cięcie odmładzające krzewów
- Jakie są korzyści z przycinania krzewów ozdobnych?
Kiedy przycinać krzewy na wiosnę?
Wiosenne cięcie krzewów ozdobnych przeprowadzamy, gdy minie już groźba największych mrozów, ale jeszcze zanim rozpocznie się wegetacja roślin. Zależnie od rejonu Polski jest to okres od pierwszej połowy marca do pierwszych dni kwietnia. Lepiej nie przekraczać tego terminu – część roślin, w których ruszyły już soki, „płacze” po przycięciu, co sprawia, że rany wolno się zabliźniają. Pracy nie należy opóźniać także ze względu na ptaki, które wiosną w wysokich krzewach często zakładają gniazda.
Na cięcie wybieramy ciepły, bezdeszczowy dzień, żeby rany zadane sekatorem szybko przesychały, bo wtedy łatwiej się goją (w kroplach wody mogą się rozwijać patogeny wywołujące choroby drewna, które łatwo wnikają przez niezabliźnione tkanki).
Jak przycinać krzewy ozdobne wiosną?
Pędy krzewów przycinamy około pół centymetra nad pąkiem skierowanym na zewnątrz korony, ale jeśli chcemy zagęścić krzew, możemy pozwolić na to, żeby część gałęzi rosła w przeciwnym kierunku (wtedy przycinamy pęd nad pąkiem skierowanym do wnętrza korony). Nie wolno zostawiać zbyt długiego odcinka pędu nad pąkiem – nie wyrosną z niego liście i z czasem zaschnie i zamieni się w szpecący roślinę kikut.
Miejsce cięcia musi być gładkie i wykonane pod skosem, żeby na ranie nie gromadziły się woda opadowa lub rosa, ponieważ wilgoć sprzyja rozwojowi wielu chorób bakteryjnych i grzybowych roślin. Ran nie musimy zabezpieczać żadnym preparatem.
Pamiętajmy o tym, żeby narzędzia, którymi tniemy krzewy, były czyste i ostre. Na ostrzach mogą być przenoszone mikroorganizmy chorobotwórcze roślin, dlatego należy zachować higienę. Po skończonej pracy warto je przetrzeć wodą z detergentem, osuszyć i co jakiś czas zabezpieczać przed korozją. Z kolei tępe narzędzia powodują, że tkanki krzewu w miejscu cięcia są poszarpane lub zmiażdżone, gorzej się goją i łatwiej ulegają infekcjom.
- Cięcie iglaków – rodzaje i terminy cięcia iglaków >>>
- Cięcie i pielęgnacja żywopłotu – zasady, terminy, narzędzia >>>
- Cięcie róż na wiosnę - kiedy i jak prawidłowo przycinać róże wiosną? >>>
Wiosenne cięcie krzewów ozdobnych - rodzaje cięcia
Są trzy główne rodzaje cięcia wiosennego krzewów ozdobnych: cięcie sanitarne, cięcie formujące i cięcie odmładzające. Możemy wykonać tylko jeden z nich albo wszystkie – to zależy od gatunku i stanu zdrowotnego krzewu.
Wiosenne cięcie sanitarne krzewów
Na przedwiośniu kontrolujemy wszystkie krzewy i usuwamy pędy, które przemarzły, są uszkodzone, zasychają albo na ich korze widać złuszczenia i podejrzane plamy mogące świadczyć o chorobie. Wycinamy je nisko przy ziemi.Dodatkowo prześwietlamy rośliny, czyli usuwamy pędy najstarsze, a także słabe i cienkie oraz te, które rosną zbyt gęsto i się nawzajem zasłaniają. Dzięki temu krzew będzie lepiej oświetlony (co stymuluje kwitnienie) i zdrowszy – bo stare, bardziej podatne na choroby gałęzie zostaną zastąpione nowymi. Zależnie od potrzeby zabieg ten przeprowadzamy raz na 1-4 lata.
Uwaga! Krzewy takie jak forsycje, hortensje dębolistne i ogrodowe, jaśminowce, kielichowce, krzewuszki, lilaki (bzy), migdałki, moszenki, pigwowce, porzeczki ozdobne, tawuły van Houtte’a i żylistki możemy prześwietlić po kwitnieniu (wtedy, gdy wykonujemy ich cięcie formujące, czyli skracamy o jedną trzecią pędy, które właśnie przekwitły). Wymienione rośliny kwitną na pędach dwuletnich, co oznacza, że zawiązki kwiatów tworzą się już rok wcześniej. Przycięcie krzewu przed kwitnieniem znacząco zmniejszy liczbę jego kwiatów.
Wiosenne cięcie formujące krzewów - jakie krzewy przycinamy na wiosnę
Większość krzewów kwitnących latem tworzy pąki kwiatowe na młodych, jednorocznych pędach. Im jest ich więcej, tym kwitnienie obfitsze. Dlatego tego typu rośliny tniemy wiosną, skracając wszystkie pędy na wysokości od jednej czwartej do połowy długości. W ten sposób postępujemy z budlejami Dawida, hortensjami bukietowymi i krzewiastymi, lawendami, perowskiami, pięciornikami, różami wielo- i wielkokwiatowymi, tawułami japońskimi i wierzbolistnymi.Nisko przy ziemi, na wysokości 5-10 cm, przycinamy krzewy o kolorowych pędach, takie jak dereń biały (i jego odmiany), dereń rozłogowy 'Flaviramea', dereń świdwa 'Midwinter Fire', wierzba purpurowa. Najładniej zabarwione są młode gałązki, więc powinno być ich jak najwięcej.
Wiosną powinniśmy także skontrolować rośliny szczepione (na przykład róże, klony palmowe, pienne formy irg, wierzb, trzmielin Fortune’a), czy z podkładki nie wybijają odrosty pędowe lub korzeniowe. W razie konieczności trzeba je usuwać jak najbliżej miejsca, z którego wyrastają – jeżeli zostawimy ich większy fragment, z pączków śpiących wybiją nowe, liczne pędy. Z reguły są one bardziej żywotne niż szlachetna odmiana, więc mogą ją zagłuszyć. Przycinamy także krzewy formowane, na przykład ukształtowane w kule bukszpany i cisy czy cyprysiki zamienione w regularne spirale. Usuwamy wszystkie gałązki wyrastające poza obrys geometrycznej bryły.
Sprawdzamy, czy krzewy, które są posadzone blisko domu, bramy wjazdowej, furtki, śmietnika czy ścieżki, zanadto się nie rozrosły. W razie konieczności korygujemy ich kształt, usuwając część pędów. Podobnie postępujemy z krzewami posadzonymi blisko siebie. Jeżeli się zasłaniają, także usuwamy niepotrzebne gałęzie.
Wiosenne cięcie odmładzające krzewów
Poddaje się mu stare, zaniedbane krzewy lub te, które się nadmiernie rozrosły i chcemy je zmniejszyć. Cięcie odmładzające zwykle nie jest konieczne, jeśli rośliny są regularnie przycinane. Polega ono na zastąpieniu starych gałęzi w koronie młodymi. Można to osiągnąć, skracając cały krzew 30-50 cm nad ziemią, jednak lepiej ten proces rozłożyć na dwa, a nawet trzy lata i usuwać każdego roku tylko część najstarszych gałęzi. Tak potraktowana roślina przeżyje mniejszy szok i szybciej się zregeneruje. Intensywne cięcie może sprawić, że wybije bardzo dużo nowych pędów. Część z nich trzeba latem usunąć i nadać koronie ładny kształt.
Odmładzać można prawie wszystkie rośliny, także te, które z natury mają ładny pokrój i nie wymagają cięcia, na przykład azalie i różaneczniki. Są jednak takie gatunki, które źle znoszą skracanie pędów, więc ich przycinanie trzeba traktować jako ostateczność. Należą do nich między innymi klon palmowy, magnolie i złotokap.
Jakie są korzyści z przycinania krzewów ozdobnych?
- Więcej kwiatów. Redukcja części pędów sprawia, że pozostałe są silniejsze i lepiej oświetlone, bo słońce dociera do wnętrza, a nie tylko na obrzeża korony. To stymuluje kwitnienie. Poza tym w czasie zabiegu usuwane są najstarsze gałęzie, na których tworzy się mniej kwiatów niż na młodych.
- Ładniejszy kolor. Odmiany o dekoracyjnych, barwnych liściach, a także kolorowej korze, które są regularnie cięte, często są lepiej wybarwione. Dzieje się tak, ponieważ młode liście i jednoroczne przyrosty zwykle mają intensywniejszy kolor niż starsze części rośliny.
- Lepszy pokrój. Przycinane rośliny tworzą bardziej kształtne i równomiernie zagęszczone korony. Nie ogołacają się od dołu, poza tym nie ma na nich starych, podsychających gałęzi. Podczas przycinania można dowolnie korygować kształt roślin.
- Odpowiednia wielkość. Mniej lub bardziej intensywne skracanie pędów sprawia, że rośliny będą trzymane w ryzach. Można im pozwolić rosnąć bardziej swobodnie lub przycinać do takiej wielkości, żeby dobrze wyglądały na wielogatunkowej rabacie w małym ogrodzie.
- Zdrowy wzrost. W czasie wiosennego przycinania usuwane są pędy przemrożone, uszkodzone i chore, a także najstarsze, które często są porażone przez mikroorganizmy chorobotwórcze.
