Szara pleśń – rozpoznawanie i zwalczanie szarej pleśni na roślinach
Szara pleśń należy do najczęściej występujących chorób grzybowych na roślinach ozdobnych, warzywach i roślinach owocowych. Przy dużym nasileniu może wyrządzić znaczne szkody w plonach lub oszpecić ogród ozdobny, atakując ulubione przez nas rośliny. Jak rozpoznać objawy szarej pleśni i jak ją zwalczać?
Szara pleśń to choroba grzybowa wywoływana przez grzyb Botrytis cinerea, którego zarodniki (tzw. konidialne) intensywnie infekują rośliny uprawne. Nazwa choroby wzięła się od jej objawów, czyli charakterystycznego, szarego nalotu na powierzchni różnych organów roślin, złożonego z grzybni. Zarodniki mogą być przenoszone na rośliny z powietrzem oraz z kroplami wody (często ma to miejsce przy podlewaniu i zraszaniu roślin), poprzez zranienia, ale także przez tkankę okrywającą.
Szara pleśń pojawia się najczęściej w wyniku nieodpowiednich warunków uprawy roślin, które z kolei są idealne dla wystąpienia infekcji. Są to między innymi:
- temperatura powietrza w granicach 18–25 st. C i wyższa (czasem już przy 15 st. C),
- wilgotność powietrza na poziomie 90%,
- duże zagęszczenie roślin (mała przewiewność),
- niedobór światła.
Duży wpływ na rozwój szarej pleśni mają też takie czynniki, jak np. rozkład pogody w danym sezonie (np. okresy zimnej i mokrej pogody sprzyja jej rozwojowi) oraz uszkodzenia roślin powstałe na skutek mrozów, przymrozków lub żerowania szkodników.
Zwykle źródłem występowania zarodników szarej pleśni są martwe części roślin, pozostałe po ubiegłym sezonie. Zarodniki grzyba mogą także przenosić się np. poprzez narzędzia i sprzęty ogrodnicze oraz zimować w szklarniach lub tunelach foliowych.
Jakie rośliny atakuje szara pleń?
Szara pleśń występuje na roślinach we wszystkich fazach rozwojowych, a zaobserwować ją można na liściach, pędach, pąkach, kwiatach i owocach oraz na szyjkach korzeniowych.
Choroba atakuje wiele popularnych i lubianych roślin ozdobnych. Trudno wymienić wszystkie rośliny, na których może wystąpić szara pleśń. Dużym i częstym problemem jest między innymi na różach, cyklamenach, goździkach, daliach, pelargoniach, roślinach wrzosowatych (azalie, różaneczniki, borówki), iglakach (np. żywotniki, jałowce i inne), kwiatach cebulowych (mieczyk, tulipan), a także na trawnikach.
Szara pleśń występuje również na popularnych roślinach owocowych, np truskawkach, malinach, winorośli, porzeczkach, jabłoniach oraz na wielu warzywach, np na sałacie, papryce, fasoli, pomidorach.
>>Przeczytaj też:
Szara pleśń - objawy choroby
Na porażonych szarą pleśnią częściach roślin powstają sinozielone plamy, pokrywające się następnie szarobrązowym, puszystym, pylącym nalotem grzybni z zarodnikami konidialnymi. Zainfekowane organy – liście, łodygi, kwiaty stają się szarobrunatne i stopniowo zamierają, a owoce gniją.
Profilaktyka - jak unikać szarej pleśni?
Unikanie szarej pleśni to przede wszystkim zapewnienie roślinom odpowiednich metod i warunków uprawy. Należy pamiętać o kilku zasadach:
- Stosuj odpowiednią rozstawę i odstępy między sadzonymi roślinami, aby nie rosły w zbyt dużym zagęszczeniu.
- Unikaj moczenia liści i nadziemnych części roślin podczas podlewania (wodę powinno się kierować bezpośrednio do gruntu pod roślinami).
- Wybieraj przewiewnych stanowiska dla roślin oraz często wietrz szklarnie, inspekty, tunele foliowe.
- Zapewnij roślinom dostęp światła (szczególnie gatunkom światłożądnym).
- Dbaj o właściwe odżywanie (zasilanie) roślin, aby były zdrowe i odporne. Unikaj przenawożenia azotem, bo zbyt wybujałe rośliny są podatne na choroby.
- Często monitoruj stan zdrowotny roślin, aby jak najszybciej wychwycić niepokojące objawy.
- Usuwaj (w miarę możliwości, jak najszybciej) pojedyncze porażone części roślin i nie pozostawiaj porażonych resztek roślinnych na zimę.
Zwalczanie szarej pleśni - opryski
Może niestety zdarzyć się, że szara pleśń mocno zaatakuje i trzeba przedsięwziąć zdecydowane działania, np. zastosować oprysk. Jeśli musimy już sięgać po specjalistyczne preparaty do zwalczania szarej pleśni, wybierajmy w pierwszej kolejności preparaty naturalne lub biologiczne, takie jak Polyversum WP lub Biosept Active, które zwalczają lub ograniczają rozwój choroby.
Szarą pleśń możemy zwalczać także dopuszczonymi do handlu środkami ochrony roślin w uprawie amatorskiej. Zawsze należy kierować się zdrowym rozsądkiem oraz zaleceniami umieszczonymi na etykiecie danego środka, aby unikać zagrożeń. Do ochrony doniczkowych roślin domowych oraz tych, które zdobią nasze balkony czy tarasy, najlepiej używać środków w formie gotowych do użycia aerozoli lub sprayów (np. Agricolle Spray). Spośród fungicydów, z których sporządza się roztwory do wykonania oprysków, warte polecenia są skuteczne i popularne preparaty, np. Signum, Kaptan, Amistar, Teldor lub Topsin.
Pierwsze, profilaktyczne opryski na szarą pleśń najlepiej wykonać już na początku wegetacji, wiosną. Później należy reagować adekwatnie do zaistniałych warunków – jeśli widzimy niepokojące objawy, lepiej wykonać oprysk jednym z zalecanych środków. Profilaktyczne opryski dobrze jest też wykonać po dłuższych opadach deszczu, przy jednoczesnej wysokiej temperaturze powietrza latem.
