Miodówki – przegląd gatunków, szkodliwość i zwalczanie miodówek
Miodówki to uciążliwe owady, będące częstym utrapieniem w sadach jabłoniowych i gruszowych. W czasie żerowania wydzielają znaczne ilości spadzi (stąd pochodzi polska nazwa szkodników). Poznaj gatunki miodówek i ich szkodliwość. Dowiedz się czym i kiedy zwalczac miodówki.
Miodówki (łac. Psylloidea), nazywane także koliszkami, należą do pluskwiaków równoskrzydłych (Homoptera). To drobne owady (długości 2-5 mm) z dwoma parami błoniastych skrzydeł, posiadające kłująco-ssący aparat gębowy. Barwa ich ciała zależy od gatunku. Może zmieniać się w trakcie sezonu (z czasem owady ciemnieją, a po zimie są prawie czarne). Zimuje postać dorosła. Po przezimowaniu samice składają na liściach lub pąkach żółte lub pomarańczowożółte podłużne jaja (około 0,3 mm długości). Larwy miodówek są płaskie, żółte, pomarańczowe lub brunatne, widać na nich zaczątki skrzydeł. Przypominają małe pluskwy, są mało ruchliwe. Ich ciało pokryte jest woskowatą substancją. Występują masowo – gradacyjne. Jedna kolonia może liczyć nawet kilkaset osobników. Gatunki miodówek występujące w Polsce różnią się wyglądem (np. zabarwieniem ciała), żerują na różnych gatunkach roślin (największe straty powodują na gruszach). Ich szkodliwość jest jednak podobna.
Miodówki – przegląd gatunków
W Polsce występuje ponad 100 gatunków. Najbardziej znana i rozpowszechniona jest miodówka jabłoniowa (Psylla mali), występująca na terenie całego kraju. Znacznie mniej liczna jest miodówka jabłoniowa letnia (Psylla costalis, syn. Psylla picta) oraz miodówka jabłoniowa ceglasta (Cacopsylla melanoneura). Szkodliwość dwóch powyżej wymienionych gatunków nie wynika z bezpośredniego żerowania lecz wywoływania chorób - owady są wektorami przesoszącymi fitoplazmy, przez co przyczyniają się do rozwoju wirusów, a także chorób grzybowych (to dotyczy całej grupy). Miodówka jabłoniowa drobna (Psylla peregrina) przypomina miodówkę jabłoniową (osobie, która nie jest specjalistą, ciężko ją odróżnić), ale poza jabłoniami żeruje na różnych roślinach należących do rodziny różowatych.Najważniejszym szkodnikiem grusz jest natomiast miodówka gruszowa plamista (Cacopsylla pyri). Duże znaczenie dla sadowników ma jeszcze miodówka gruszowa czerwona (Cacopsylla pyrisuga) i miodówka gruszowa żółta (Cacopsylla pyricola). Łącznie na gruszach żeruje przynajmniej 17 „wyspecjalizowanych” gatunków.W przydomowych ogrodach duże straty powoduje miodówka bukszpanowa (Spanioneura buxi), jak wskazuje sama nazwa, atakująca bukszpany.
>>Przeczytaj też: Drzewa owocowe. Najczęściej spotykane choroby drzew owocowych
Szkodliwość miodówek
Wszystkie stadia larwalne miodówek cechuje duża szkodliwość. Owady wysysają soki z zielonych części roślin (zwłaszcza młodych liści i pąków). Zaatakowane fragmenty roślin początkowo tracą swoją intensywną barwę, stają się jaśniejsze, matowe, mogą żółknąć lub brązowieć. Blaszki liściowe zwijają się, skręcają lub deformują w inny sposób. Czasem objawy żerowania (np. na bukszpanie) są podobne jak przy przesuszeniu roślin. Rośliny tracą powierzchnię asymilacyjną, ich wzrost ulega zahamowaniu, co wpływa także na plon (w przypadku roślin jadalnych). Bezpośredni żer i straty wśród roślin to zaledwie jedna strona monety. Szkodliwość miodówek polega również na tym, że owady te przenoszą wiele chorób, są na przykład wektorem fitoplazmy, która przyczynia się do zamierania grusz. Ponadto miodówki intensywnie wydzielają rosę miodową powodującą u roślin szok miodówkowaty (żółknięcie, brązowienie lub czernienie liści). Wydzieliny są pożywką dla grzybów sadzakowych - ich pojawienie się wiąże się nie tylko z pogorszeniem fotosyntezy, ale wpływa także na jakość owoców (zaczernienie i ordzawienie).
Miodówki zwalczanie: czym i kiedy zwalczać miodówki
Metoda zwalczania miodówek zależy od konkretnego gatunku. Zwalczanie chemiczne wykonuje się po wcześniejszym monitoringu. Przykładowo: progiem zagrożenia w sadzie gruszowym jest wykrycie jaj lub larw na 3 lub 5 pędach. Monitoring wykonuje się w czerwcu. Należy przejrzeć najmłodsze pędy (fragmenty 20-centymetrowe) na 25 drzewach. W okresie wzrostu zawiązków stosuje się preparaty z abamektyną (Vertigo 018 EC, Aceramik 018 EC, Safran 18 EC). Do trzeciej dekady czerwca można zastosować Dimilin 480 SC (zawiera diflubenzuron). Poza sezonem warto używać Atilla SP (zawierającego wodorowęglan potasu). Z naturalnych preparatów dobrze sprawdzają się Agricolle. Główne terminy stosowania środków ochrony roślin to okres bezlistny i pierwsza połowa sezonu wegetacyjnego. Owady drapieżne i roztocza to duże wsparcie w naturalnej ochronie drzew i krzewów. Do zmniejszenia liczebności miodówek przyczyniają się m.in. skorki, złotooki, dziubałki i dziubałeczki. Zaatakowane bukszpany dodatkowo zaleca się przyciąć.
>>Przeczytaj też: Biologiczna ochrona roślin: najważniejsze owady pożyteczne stosowane w naturalnym zwalczaniu szkodników roślin
