Kotły na paliwa stałe. Jak działają nowoczesne kotły na węgiel i pellet
Obsługa wszystkich kotłów na paliwa stałe polega na dokładaniu do nich opału, regulowaniu dopływu powietrza, usuwaniu popiołu i czyszczeniu. Oczywiste jest jednak, że zautomatyzowany kocioł z podajnikiem paliwa nie wymaga od użytkownika tyle zachodu, co kocioł zasypowy z ręcznym załadunkiem.
Co wyróżnia nowoczesne kotły na paliwa stałe
Wszystkie obecnie produkowane na polski rynek kotły na paliwa stałe muszą spełniać rygorystyczne wymagania normy PN-EN 303-5:2012 w zakresie emisji zanieczyszczeń i sprawności. To oznacza, że wszystkie są nowoczesnymi urządzeniami, które znacznie się różnią od tych wciąż jeszcze najczęściej spotykanych w domowych kotłowniach. Oprócz tego, że ich działanie w zdecydowanie mniejszym stopniu przyczynia się do powstawania smogu i że zużywają mniej paliwa, korzyścią z ich zastosowania jest też zdecydowanie mniej pracochłonna obsługa. Wynika to z wyposażenia ich w system automatycznego podawania opału.
Kocioł na paliwo stałe. Jak działa kocioł na węgiel typu ekogroszek?
Jest przystosowany do spalania węgla typu ekogroszek, a więc o określonej jakości i sortymencie (wielkości ziaren) odpowiednim do tego, żeby paliwo mogło być uzupełniane w kotle za pomocą mechanizmu przenośnika śrubowego, nazywanego podajnikiem ślimakowym. Jego zadaniem jest transportowanie węgla do paleniska z zasobnika znajdującego się obok kotła. Zapas węgla w zasobniku wystarcza nawet na kilka dni, w najgorszym razie - w najzimniejszym okresie, gdy potrzebne jest intensywne ogrzewanie pomieszczeń - na dobę.
Wprawdzie rozpalanie węgla w kotle trzeba przeprowadzić ręcznie za pomocą rozpałki, ale gdy już się pojawi żar, kontrolę nad działaniem kotła przejmuje elektroniczny sterownik. Zarządza on pracą podajnika paliwa i wentylatora dostarczającego do paleniska powietrze niezbędne do efektywnego spalania. Za pomocą panelu sterującego można regulować siłę nadmuchu oraz częstotliwość włączania i wyłączania podajnika. Należy to zrobić tak, żeby kolejne porcje opału zapalały się od obecnego w palenisku żaru, ale też żeby do popielnika nie było wypychane paliwo, które jeszcze nie zdążyło się spalić.
Kocioł na węgiel pracuje w dwóch trybach – pracy i podtrzymania. Pierwszy włącza się po rozpaleniu. Służy do podgrzania wody do ustawionej na sterowniku temperatury zadanej (temperatury zasilania instalacji). Jej uzyskanie wykrywa termostat, który przełącza sterownik w tryb podtrzymania – z krótszymi cyklami pracy podajnika i dłuższymi przerwami między nimi i odpowiednio dopasowaną do tego siłą nawiewu. Paliwo nadal się spala, ale w mniejszej ilości, a temperatura wody powoli się obniża, aż osiągnie ustawioną na sterowniku wartość minimalną. Gdy to nastąpi, sterownik znów przechodzi w tryb pracy – temperatura wody zaczyna rosnąć i cały cykl się powtarza. W ten sposób kocioł może pracować do wyczerpania się paliwa w zasobniku lub ingerencji użytkownika, który przestawi sterownik w tryb wygaszania, co spowoduje wstrzymanie pracy podajnika. Wtedy, po obniżeniu temperatury, możliwe jest wyczyszczenie kotła (należy go czyścić jak najczęściej, bo nagromadzenie sadzy powoduje obniżenie jego sprawności).
Czytaj też:
- Dlaczego trzeba kupować i instalować kotły 5 klasy?
- Wybieramy sposób ogrzewania domu. Kocioł na ekogroszek czy pellet?
Żeby nie trzeba było ręcznie zmieniać temperatury zadanej w celu utrzymywania komfortowej temperatury w pomieszczeniach, do sterownika kotła można podłączyć czujnik temperatury zewnętrznej i wykorzystać zapisany w jego pamięci algorytm sterownia pogodowego. Możliwe jest też dołączenie dodatkowego termostatu pokojowego, reagującego na zmiany temperatury w którymś z ogrzewanych pomieszczeń.
Kocioł na paliwo stałe. Jak działa kocioł na pellet?
Choć ogólna zasada działania kotła na pellet jest taka sama jak podajnikowego na węgiel, to jednak z powodu innych właściwości pelletu, czyli granulatu z trocin, są między nimi dość istotne różnice. Wynikają one z tego, że pellet znacznie łatwiej ulega zapłonowi niż węgiel. Konsekwencją tego jest inna konstrukcja palnika na pellet – jest wykonany tak, żeby na skutek cofania się żaru z paleniska do podajnika nie było możliwe zapalenie się zapasu paliwa w zasobniku.
Z łatwego rozpalania pelletu wynika też ważna dla użytkownika korzyść - jeszcze mniej pracochłonna obsługa kotła. Rozpalanie paliwa odbywa się w nim za pomocą nadmuchu gorącego powietrza podgrzewanego przez elektryczną grzałkę znajdującą się w palniku. Użytkownik nie musi w tym uczestniczyć, bo grzałkę uruchamia sterownik w trybie rozpalania. Pojawienie się płomienia wykrywa fotokomórka, co powoduje wyłączenie grzałki i przejście sterownika w tryb pracy. Chyba, że w ustalonym czasie nie pojawi się płomień - wtedy cykl rozpalania powtarza się od początku, a po trzeciej nieudanej próbie sterownik zgłasza alarm, co oznacza konieczność interwencji użytkownika (polegającej na przykład na uzupełnieniu paliwa w zasobniku).
Tryb pracy wygląda podobnie jak w kotle z podajnikiem na węgiel, natomiast tryb podtrzymania jest niepotrzebny – sterownik przechodzi w tryb wygaszania i kocioł przestaje pracować, a gdy temperatura wody zanadto się obniży, pozostający w trybie czuwania sterownik przechodzi w tryb rozpalania, w którym włącza się grzałka.
Popiół z paleniska jest zdmuchiwany przez wentylator, a ewentualne spieki (pozostałość paliwa nienajwyższej jakości) może usuwać poruszany siłownikiem mechanizm. Dzięki temu ingerencja użytkownika w pracę kotła jest potrzebna bardzo rzadko. Jeśli się używa pelletu wysokiej jakości, wystarczy czyścić kocioł co parę tygodni.
