Kotły na biomasę - czy takie ogrzewanie się opłaca?

Dobry kocioł na biomasę nie wymaga wiele. Jak działa piec na biomasę? Nie wolno już sprzedawać prostych kotłów wszystkopalnych, kolejne gminy w Polsce zakazują palenia węglem, ale – co ważniejsze – żeby dom ogrzewany kotłem na paliwa stałe osiągnął wymagane, niskie EP, trzeba w nim spalać biomasę.

Projektowane i budowane współcześnie domy muszą wykorzystywać energię ze źródeł odnawialnych, żeby spełnić warunek dotyczący wartości wskaźnika EP. Nie ma wymogu, by była to koniecznie zbyt droga dla wielu inwestorów pompa ciepła (o kosztach ogrzewania pompą ciepła pisaliśmy w tym artykule), dość kosztowna instalacja fotowoltaiczna czy hałasujący wiatrak. Może być kocioł, pod warunkiem że będzie w nim spalana biomasa, czyli kawałki drewna, brykiety drzewne,trociny sprasowane do postaci granulatu (tzw. pellety), słoma czy ziarna zbóż, również uznawane za ekologiczne źródło energii.

Co to jest biomasa

Biomasa zawiera znacznie mniej szkodliwych substancji (zwłaszcza siarki) niż opał na bazie węgla kamiennego. Biomasa w postaci pelletów, kawałków drewna, brykietów, czy ziaren zbóż jest uważana za ekologiczne źródło energii, ponieważ wykorzystuje jej odnawialne zasoby. Ma niski, wynoszący 0,2 współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej wi (dla węgla i gazu wi wynosi 1,1, a dla energii elektrycznej - 3), więc gdy przemnoży się przez niego zapotrzebowanie na energię dla budynku wynik jest zwykle zadowalający. Dzięki temu projekt domu, w którym przewidziano kocioł na biomasę, bez problemu spełni wymagania rozporządzenia w sprawie warunków technicznych dotyczące wartości EP. Nie trzeba stosować w nim skomplikowanych i na ogół drogich energooszczędnych rozwiązań. Wśród kotłów na biomasę odpowiednich do domów jednorodzinnych na szczególną uwagę zasługują kotły na pellety.

Kotły na biomasę

Kotły na biomasę to perspektywiczna grupa produktów, stale udoskonalanych, żeby sprostać coraz ostrzejszym wymaganiom odnośnie do energooszczędności i emisji spalin. Na automatyczne kotły na pellety o podwyższonym standardzie można uzyskać dotację w programie „Czyste powietrze”. Automatyczne kotły z podajnikiem na ekogroszek mają gorsze parametry użytkowe niż te na pellety, choć i one spełniają wymogi Ekoprojeku.

Wśród kotłów na biomasę najpopularniejsze są kotły spalające pellety, bo ogrzewanie nimi jest nie tylko efektywne i ekologiczne, ale też wygodne. Są zautomatyzowane i - jak na kocioł na paliwo stałe – mało absorbujące. Paliwo wsypuje się do dużego zasobnika mieszczącego jego zapas nawet na kilka dni, skąd jest automatycznie podawane do paleniska. Spalanie jest efektywne, dzięki temu, że opał jest dawkowany małymi porcjami. Można łatwo dostosowywać jego ilość do zapotrzebowania na moc cieplną przez wydłużanie lub skracanie przerw między dostarczaniem kolejnych dawek. Nie trzeba ograniczać dopływu powietrza do paleniska, więc kocioł nie dymi.

Przeczytaj też: Serwis kotła na pellety. Jak dbać o kocioł, żeby spalanie było efektywne

Kiedy ogrzewanie jest niepotrzebne, spalanie może zostać przerwane, a gdy trzeba ponownie dostarczać ciepło do instalacji, paliwo rozpala się automatycznie, tak jak w kotle gazowym. Dobrze wysuszona biomasa zapala się tak łatwo, że do jej podgrzania wystarczy grzałka elektryczna. Dzięki takiej pracy straty postojowe są znikome i nawet w domu o niewielkim zapotrzebowaniu na ciepło kocioł na biomasę osiąga wysoką sprawność eksploatacyjną.


Miejsce na kocioł na biomasę - oddzielna kotłownia

Chociaż spalanie pelletów przebiega podobnie do spalania gazu czy oleju, kocioł na biomasę nie przestaje być urządzeniem na paliwa stałe i jako taki musi być zamontowany w kotłowni (pomieszczeniu) spełniającej wymaganie takie, jak dla tradycyjnych kotłów na węgiel czy drewno. Zgodnie z Warunkami technicznymi, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie oraz normą dotyczącą zasad instalowania kotłów na paliwa stałe, kocioł na biomasę musi być ulokowany w wydzielonym pomieszczeniu o wysokości nie mniejszej niż 2,2 m, z niepalną podłogą i otwierającymi się na zewnątrz drzwiami. Powinna być wokół niego pozostawiona wolna przestrzeń (z tyłu i z boku zgodna z zaleceniami producenta kotła, z przodu – nie mniejsza niż 1 m), umożliwiająca czynności eksploatacyjne i konserwacyjne. W pomieszczeniu z kotłem na biomasę musi być komin do odprowadzania spalin ponad dach domu i zapewniona odpowiednia wentylacja wywiewna oraz dopływ świeżego powietrza z zewnątrz w ilości co najmniej 10 m3/h na 1 kW mocy urządzenia.

Przeczytaj też: Kotły na pellety - zastosowanie, rodzaje, ceny

Na te ograniczenia muszą zwracać baczną uwagę zwłaszcza osoby planujące budowę domów według projektów gotowych, w których kotłownie (pomieszczenia techniczne) są często bardzo małe, nieprzystosowane do wymagań kotłów na paliwa stałe. A trzeba jeszcze pamiętać, że w pobliżu kotłowni powinno się znaleźć miejsce do składowania opału, najlepiej takie, żeby się w nim zmieścił zapas pelletów na cały sezon lub przynajmniej na jego znaczną część.

Dla właścicieli małych domów producenci mają kotły na pellety o kompaktowej budowie, które z zachowaniem wszelkich wymaganych odległości, można zmieścić w kotłowni o powierzchni nawet 7-9 m².

Kotły na pellety często mają rozbudowane systemy sterowania pogodowego i programatory czasowe. Najnowocześniejsze modele można włączyć w system domu inteligentnego i sterować nimi smartfonem, aplikacją internetową albo regulatorem pokojowym bez konieczności chodzenia do kotłowni.