Kocioł (piec) na ekogroszek, czyli jak ogrzewać dom
Kocioł (potocznie nazywany piecem) na ekogroszek jest popularnym sposobem na ogrzewanie domu. Obecnie można stosować tylko niskoemisyjne kotły na paliwa stałe klasy 5. Zobaczmy, co się za tym kryje.
Obecnie sprzedawane i instalowane kotły na ekogroszek powinny spełniać wymagania normy PN-EN 303-5:2015 dla urządzeń klasy 5. Takie obostrzenia są wynikiem fatalnego stanu powietrza w naszym kraju oraz dążenia do obniżenia poziomu emisji zanieczyszczeń, które pochodzą przede wszystkim z instalacji grzewczych działających w domach jednorodzinnych. Z wyników badań opublikowanych w 2016 r. przez Instytut Ekonomii Środowiska w Krakowie wynika, że 70% domów jednorodzinnych w Polsce jest ogrzewanych kotłami na węgiel, z tego 80% stanowią najprostsze kotły zasypowe, tak zwane kopciuchy, które są tanie, ale za to charakteryzują się niską efektywnością i wysoką emisją zanieczyszczeń. Ta sytuacja musi się zmienić.
Używanie kotłów na ekogroszek to wciąż jeden z najtańszych sposobów ogrzewania domu. Jeśli wykorzystamy do tego nowoczesne kotły o wysokiej efektywności energetycznej, będziemy ogrzewać dom jeszcze taniej.
Spis treści
- Piec na ekogroszek - normy dla kotła 5 klasy
- Certyfikat Ecodesing
- Piec na ekogroszek zasada działania
- Wyposażenie nowoczesnego pieca na ekogroszek
- Sterowanie kotłem na ekogroszek
- Etykieta efektywności energetycznej
Piec na ekogroszek - normy dla kotła 5 klasy
Obecnie sprzedawane piece na ekogroszek muszą spełniać normy dla kotłów klasy 5. Oznacza to, że kotły z ręcznym załadunkiem paliwa nie mogą emitować więcej niż 60 mg/m3 cząstek stałych, 30 mg/m3 organicznych związków gazowych i 700 mg/m3 tlenku węgla. W przypadku kotłów z automatycznym podawaniem paliwa normy te wynoszą odpowiednio - 40, 20 i 500 mg/m3. Te parametry oznaczają, że nowoczesne piece na ekogroszek mogą emitować trzykrotnie mniej pyłu, pięciokrotnie mniej organicznych związków gazowych i ponad sześciokrotnie mniej tlenku węgla w porównaniu z kotłami klasy 3 - najniższej w obecnie obowiązującej normie. Tak zwane kopciuchy emitują nawet kilkadziesiąt razy więcej zanieczyszczeń niż kotły klasy 5 z automatycznym podajnikiem paliwa, które są nazywane niskoemisyjnymi.
Certyfikat Ecodesing
Od 2020 r. mają wejść w życie ostrzejsze wymogi dla kotłów na paliwa stałe wynikające z rozporządzeń UE związanych z Ekoprojektem (Ecodesign). Dodatkowym wymogiem w stosunku do pieców klasy 5 jest ograniczenie emisji tlenków azotu do nie więcej niż 350 mg/m3. Ważne jest również dodatkowe zastrzeżenie, że kotły muszą spełniać wymagania co do emisji zanieczyszczeń i sprawności nie tylko wtedy, gdy pracują z mocą nominalną, ale także zredukowaną, która występuje przez większość czasu ich działania. Chodzi o to, żeby kocioł był niskoemisyjny nie tylko podczas badań w laboratorium, ale także w rzeczywistych warunkach pracy.
Wielu producentów już w tej chwili oferuje piece na ekogroszek, które przeszły pomyślnie odpowiednie badania i uzyskały certyfikat Ecodesign. Od 1 lipca 2017 r. kotłów na paliwa stałe bez tego certyfikatu nie można instalować w województwie małopolskim (zakaz wynika z uchwały antysmogowej). Takich zakazów należy się spodziewać także w innych rejonach. Na stronie internetowej http://powietrze.malopolska.pl/ekoprojekt znajduje się na bieżąco aktualizowana lista urządzeń, które otrzymały certyfikat Ecodesign.
Piec na ekogroszek zasada działania
Jest przystosowany do spalania węgla typu ekogroszek, który jest podawany na palnik za pomocą przenośnika śrubowego nazywanego też podajnikiem ślimakowym. Żeby kocioł mógł działać poprawnie, paliwo musi spełniać określone wymogi. Suche grudki węgla o wysokiej kaloryczności i niskiej spiekalności oraz niskiej zawartości popiołu mają średnicę 5-25 mm - to warunek sprawnego działania automatycznego podajnika transportującego węgiel z zasobnika na palenisko. Zasobnik zwykle wystarczy wypełniać ekogroszkiem co kilka dni.
Paliwo zapala sie ręcznie, ale dalej proces spalania jest zautomatyzowany. Za pomocą elektronicznego sterownika zarządza się działaniem kotła na ekogroszek, które obejmuje dwa tryby: pracy i podtrzymania. Cykl pracy trwa, aż woda w kotle osiągnie zadaną temperaturę. Wtedy kocioł przechodzi w stan podtrzymania, w którym od czasu do czasu dostarczane są niewielkie dawki paliwa służące jedynie do potrzymania spalania. Gdy temperatura wody w instalacji spadnie do zadanej wartości minimalnej, kocioł przechodzi znów w tryb pracy.
Sprawdź też: Piec na pellety: opinie, rodzaje, ceny >>>
Żeby kocioł na ekogroszek miał jak najwyższą sprawność i emitował jak najmniej zanieczyszczeń, należy odpowiednio wyregulować cykl dostarczania kolejnych porcji ekogroszku oraz siłę i częstotliwość nadmuchu powietrza przez wentylator. W sprawnie działającym piecu kolejne porcje ekogroszku zapalają się od żaru na palenisku, a gdy ulegną całkowitemu spaleniu, są wypychane do popielnika.
Wyposażenie nowoczesnego pieca na ekogroszek
Pierwsze kotły na węgiel z automatycznymi podajnikami, zwane retortowymi, były przystosowane wyłącznie do spalania ekogroszku. W latach 90. ubiegłego wieku, gdy pojawiły się one na rynku, nie było problemu z dobrej jakości ekogroszkiem. Z czasem jednak jako ekogroszek zaczęto sprzedawać paliwo znacznie gorszej jakości, które źle paliło się w palnikach retortowych. Opracowano więc nowe konstrukcje palników, które umożliwiają spalanie gorszych gatunków węgla i miału węglowego. Sytuacja znów się zmieniła, od kiedy zabroniono sprzedaży pieców nie spełniających wymagań klasy 5. Wśród tych, które można kupić obecnie, dominują te z palnikiem retortowym.
Należy zdawać sobie sprawę, że kotły spalające gorszej jakości węgiel mogą przekraczać parametry emisyjności wymagane przez Ekoprojekt. Wśród tych z certyfikatem, oprócz kotłów na ekogroszek, są jeszcze kotły przeznaczone do spalania antracytu, koksu lub węgla brunatnego, oferowanych również w sortymencie groszek.
Warunkiem uzyskania przez kocioł certyfikatu jest też brak rusztu awaryjnego spotykanego w starszych typach kotłów podajnikowych, który pozwala na ręczną obsługę pieca, gdy wystąpi awaria prądu i podajnik nie może działać. Jego stosowanie zostało zabronione w obawie przed wykorzystywaniem go do spalania śmieci.
Sterowanie kotłem na ekogroszek
W kotłach na ekogroszek obsługiwanych ręcznie sterownik zarządza działaniem pompy obiegowej i wentylatora wymuszającego ciąg, żeby dostarczyć do paleniska ilość powietrza odpowiednią do całkowitego spalenia paliwa. W kotłach z podajnikiem sterownik dodatkowo włącza i wyłącza podajnik paliwa.
Nowoczesne sterowniki pozwalają na zmienianie dziesiątków parametrów tak, żeby dostosować pracę kotła do istniejącej instalacji. Wszystkie parametry są pokazywane na wyświetlaczu. Użytkownik może nastawić odpowiednią temperaturę wody zasilającej instalację, czas pracy wentylatora, czas podawania paliwa i częstotliwość przerw. Instalacja grzewcza może być wyposażona w czujniki temperatury w pomieszczeniach, które we współpracy z termostatami na grzejnikach pozwalają na dość stabilną pracę kotła, bez konieczności częstej korekty zadanej temperatury. Nowoczesne sterowniki mogą wykorzystywać również funkcję regulacji pogodowej.
Etykieta efektywności energetycznej
Od kwietnia 2017 r. kotły na paliwa stałe są zaopatrywane w etykiety efektywności energetycznej, takie same jak pralka czy lodówka. Informują one o uzyskanym przez urządzenie współczynniku efektywności energetycznej (EEI), który zależy od sezonowej efektywności energetycznej ogrzewania pomieszczeń oraz od rodzaju paliwa. Kotły na węgiel uzyskują zwykle klasę C (EEI od 75 do 81). Można znaleźć też kotły na koks i ekogroszek oznaczone klasą A+ (EEI od 98 do 124), ale lepiej podchodzić do takiej informacji z rezerwą, bo uzyskanie tak doskonałego parametru bez udziału energii ze źródeł odnawialnych jest w praktyce bardzo trudne.