Klasy kotłów na paliwa stałe. Kotły 5 klasy: dlaczego warto je instalować?
Planujesz modernizację kotłowni i zakup nowego kotła na paliwo stałe? Wybierz kocioł 5 klasy. W październiku 2017 r. weszły w życie przepisy zakazujące sprzedaży i instalacji kotłów niższych klas, ponieważ przyczyniają się one do powstawania smogu.
Coraz większą uwagę zwracamy na złą jakość powietrza, którym oddychamy. W dużym stopniu odpowiada za to tak zwana niska emisja, czyli zanieczyszczenia zawierające rakotwórcze pyły i benzo(a)piren emitowane przez indywidualne kotłownie w domach jednorodzinnych. Potrzeba zmiany tej sytuacji spowodowała, że pojawiły się nowe regulacje prawne ograniczające możliwość ogrzewania domów kotłami na paliwo stałe.
Jakie kotły na paliwa są dopuszczone do sprzedaży?
1 października 2017 weszło w życie rozporządzenie Ministerstwa Rozwoju w sprawie wymagań energetyczno-emisyjnych dla kotłów. Według przepisów dozwolone jest sprzedawanie bądź instalowanie wyłącznie takich kotłów, które spełniają wymagania określone w normie PN-EN 303-5:2012 dla urządzeń 5 klasy. Dla kotłów wyprodukowanych, a niewprowadzonych do obrotu ani do użytkowania przed 1 października 2017 r przepisy rozporządzenia nabierają mocy od dnia 1 lipca 2018 r. A więc do tego czasu można wprowadzać do obrotu kotły klas niższych niż 5.
Do tego przepisy ustawy Prawo Ochrony Środowiska umożliwiają sejmikom województw podejmowanie tak zwanych uchwał antysmogowych - wyznaczających lokalne standardy emisji dla kotłów małej mocy. W województwach małopolskim, śląskim i mazowieckim już takie uchwały przyjęto, w łódzkim, dolnośląskim, wielkopolskim i opolskim jest to zapowiadane na koniec 2017 r. albo początek 2018 r.
Uchwały antysmogowe przede wszystkim zakazują palenia w kotłach i kominkach najbardziej przyczyniającymi się do zanieczyszczenia powietrza paliwami - mułami węglowymi, flotokoncentratem, węglem brunatnym lub kamiennym o niskiej wartości opałowej oraz drewnem o wilgotności ponad 20%. Ale zabraniają też instalowania nowych kotłów, pieców i kominków, które nie spełniają określonych wymogów w zakresie efektywności energetycznej i emisji zanieczyszczeń.
W województwie śląskim dopuszczono do eksploatacji tylko kotły c.o. spełniające wymagania emisyjne 5 klasy według normy PN-EN 303-5:2012. Natomiast od kominków i piecy wymaga się spełnienia wymagań określonych w Rozporządzeniu Komisji (UE) 2015/1185, co oznacza, że mają one odpowiadać wymaganiom ekoprojektu (Ecodesign), które będą obligatoryjne w całej Unii Europejskiej, ale dopiero po 2020 r. Są one jeszcze ostrzejsze niż te z normy PN-EN 303-5:2012 dla urządzeń 5 klasy.
Natomiast w Małopolsce (poza Krakowem, w którym od 2019 r. nie będzie można w ogóle korzystać z paliw stałych) wszystkie urządzenia grzewcze na paliwa stałe mają spełniać wymogi standardów wyznaczonych przez ekoprojekt.
Z niespełniających wymagań uchwał antysmogowych urządzeń zainstalowanych przed ich wejściem w życie, nadal będzie można korzystać, ale już niedługo. Termin, w którym należy zrezygnować z ich eksploatacji, wyznaczono w zależności od tego, kiedy zostały wyprodukowane i jakie standardy emisji spełniają. Całkowita eliminacja tych o parametrach gorszych od wymaganych obecnie dla nowych urządzeń ma nastąpić za blisko 10 lat.
Czym się różnią kotły 5 klasy od starych urządzeń?
Na stronie http://powietrze.malopolska.pl/ekoprojekt można znaleźć listę urządzeń spełniających wymagania ekoprojektu, a więc także 5 klasy według normy PN-EN 303-5:2012, zgłoszonych przez ich producentów lub dystrybutorów. Na liście znajdują się zautomatyzowane kotły z podajnikami paliwa przeznaczone do spalania pelletów z biomasy, ekogroszku, węgla kamiennego oraz wkłady kominkowe i kotły zgazowujące drewno. Wszystkie emitują o 20-50% mniej niepożądanych w powietrzu substancji (tlenku węgla, gazowych zanieczyszczeń organicznych i pyłów) niż kotły klasy 4. W porównaniu z powszechnie dotąd stosowanymi kotłami nie kwalifikującymi się do żadnej z trzech klas według normy PN-EN 303-5:2012 różnice są nawet dziesięciokrotne.
Bardzo niskie wartości emisji zanieczyszczeń i wysoka sprawność kotłów 5 klasy to efekt zastosowania w nich dość kosztownych rozwiązań. Są wyposażone w sterowane elektronicznie systemy precyzyjnego dozowania powietrza i paliwa do paleniska. Ich komory spalania są z materiałów ceramicznych akumulujących ciepło, co pozwala uzyskać wysoką temperaturę potrzebną do spalania lotnych substancji wydzielających się z paliwa. W ich kanałach spalinowych są zawirowywacze (turbulizatory) zaburzające ruch spalin, co powoduje, że intensywniej oddają ciepło wodzie, dzięki czemu sprawność kotła może być wyższa. Do tego zawirowywacze przyczyniają się do zatrzymywania w kotle pyłu, który wobec tego nie zanieczyszcza powietrza.
Wymiana, zakup kotła 5 klasy - na co się przygotować?
Kotły 5 klasy uzyskują wysoką sprawność, więc zużywają mniej paliwa niż ich odpowiedniki o gorszych parametrach. Lecz zwiększenie sprawności ma też negatywny skutek uboczny. Uchodzące z kotła spaliny mają niską temperaturę, więc wykrapla się z nich para wodna, a to pociąga za sobą konieczność zastosowania przewodu spalinowego odpornego na działanie kwaśnych skroplin. Dlatego kocioł 5 klasy nie może współpracować z tradycyjnym murowanym kominem – potrzebny jest do niego jeszcze kwasoodporny wkład, który kosztuje parę tysięcy złotych.
Paliwo też nie może być byle jakie. W zależności od wyboru urządzenia odpowiedni jest tylko węgiel typu ekogroszek albo granulat z biomasy (pellety) - w kotłach spełniających wymagania ekoprojektu nie ma tak zwanego rusztu awaryjnego umożliwiającego spalanie innych paliw stałych.
Kotły 5 klasy: ceny i dofinansowanie
To wszystko sprawia, że kotły niskoemisyjne są droższe - zarówno w zakupie, jak i w eksploatacji – od dotychczas najpopularniejszych prostych kotłów na węgiel i drewno. Na szczęście na zakup nowego kotła można uzyskać dofinansowanie. O zasady, na jakich funkcjonuje program dopłat do zakupu kotła 5 klasy, najlepiej zapytać w Urzędzie Miasta lub Gminy. Środki na dopłaty są przyznawane w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych oraz Programu Ograniczania Niskiej Emisji (PONE). Można też skorzystać z preferencyjnego kredytu na wymianę kotła udzielanego przez Bank Ochrony Środowiska i niektóre banki spółdzielcze – po realizacji inwestycji jego część zostaje umorzona dzięki środkom z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
